با ادامه انتشار اطلاعات تازه درباره پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی، رورنامهنگار منتقد ولیعهد عربستان، در مطبوعات ترکیه در روز جمعه، انگشت اتهام روزنامه حامی دولت این کشور یکی دیگر از نزدیکان به محمد بن سلمان را نشانه گرفت.
ریاض گفته است پس از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول در روز ۱۰ مهرماه سالم خارج شده است اما تصویری حاکی از خروج او ارائه نداده است. همزمان، آمریکا، بریتانیا، فرانسه و هلند اعلام کردند به کنفرانس بزرگ سرمایهگذاری در عربستان شرکت نخواهند کرد.
پرونده قتل احتمالی این روزنامهنگار، عربستان، ترکیه، ایران و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را در چه وضعیتی قرار داده است؟
به باور تورج اتابکی کارشناس مناسبات خارجی ترکیه در آمستردام آنکارا با استفاده از این فرصت می کوشد در سه محور عرصه را بر عربستان سعودی تنگ و موقعیت ترکیه را در برابر ریاض تقویت کند.
به گفته این تحلیلگر سیاسی ترکیه به عنوان رقیب اصلی عربستان در جهان اسلام حالا بهترین شانس را در برابر عربستان به دست آورده است تا ریاض را به عقب براند. در کنار این حرکت ترکیه می کوشد پیامی همدلانه به حامیان اخوان المسلمین برساند و در این مسیر ماجرای ناپدید شدن جمال خاشقجی را به نزدیکی او به این تشکل سیاسی مورد غضب ریاض ربط میدهد.
پژوهشگر ارشد پژوهشکده تاریخ اجتماعی هلند میافزاید، هدف سوم ترکیه منزوی کردن ترکیه و غلبه بر ریاض در عرصه اقتصادی است.
از طرف دیگر مهدی نوربخش استاد روابط بینالملل در دانشگاه هریزبرگ آمریکا میگوید هدف عربستان فعلاً رفع اتهام از پادشاه و ولیعهد این کشور است و متهم کردن آنچه عناصر خودسر خوانده شده در هرم قدرت این کشور.
به باور این ناظر سیاسی به رغم مواضع روز پنجشنبه واشینگتن و اعلام عدم شرکت آمریکا در کنفرانس سرمایهگذاری عربستان، دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا از حمایت از عربستان دست برنخواهد داشت. این که روسیه هم گفته است مشکلی با عربستان ندارد به نفع ریاض است.
به نظر مهرداد خوانساری دیپلمات سابق ایران در لندن ایستادگی عربستان در برابر افزایش فشارها میتواند در حد عدم فروش نفت باشد؛ در شرایطی که واشینگتن میخواهد عربستان میزان صدور نفت خود را در مقایسه با سال قبل افزایش دهد.
به نظر او مقاومت ریاض دو برنده خواهد داشت: اول تهران که میتواند در صورت مقاومت عربستان در ادامه یا افزایش صدور نفت جای ریاض را پر کند.
این مشاور عالی مرکز ایرانی مطالعات پاریس میافزاید دومین برنده منطقهای ماجرای پرونده جمال خاشقجی میتواند قطر (و متحدانش مانند کویت در میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس) باشند که با افزایش قدرتنمایی عربستان در منطقه مخالفند.
حالا با آشکارتر شدن زوایای مختلف سرنوشت جمال خاشقجی به نظر میرسد هزینهای که این پرونده برای ریاض به بار آورده بیش از آن حدی است که عربستان میپنداشت؛ و کمتر از حدی که مخالفان ریاض و نهادها و دیپلماتهای حامی حقوق جمال خاشقجی خبرنگار واشینگتن پست انتظار داشتند.