در نخستین واکنش رسمی دولت به نامه رهبر جمهوری اسلامی درباره اجرای برجام، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه، چهارشنبه‌شب با حضور در برنامه‌ای تلویزیونی نامه آیت‌الله خامنه‌ای را «تضمین اجرای مطلوب» برجام توصیف کرد.
معاون وزیر خارجه ایران و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای چهارشنبه‌شب ساعاتی پس از انتشار نامه آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، به حسن روحانی درباره شروط اجرای برجام، در برنامه‌ای تلویزیونی حضور یافت و تأکید کرد که ملاک عمل دولت در اجرای برجام «نگاه رهبری» است.
به گفته آقای عراقچی، «اگر برجام نقاط ضعفی دارد برایش شروط و الزاماتی توسط شورای عالی امنیت ملی، مجلس و رهبر انقلاب در نظر گرفته شد، لذا در اجرای برجام به این الزامات و شروط توجه خواهیم کرد تا نقاط ضعف پوشش داده شود و جلوی منافذ نفوذ دشمن گرفته شود.»
آیت‌الله علی خامنه‌ای در نامه اخیر خود مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران برای اجرای برجام را تأیید کرد.
در عین حال در نامه رهبر جمهوری اسلامی ایران به رئیس‌جمهوری ایران، بر ۹ الزام و شرط برای اجرای برجام تأکید شده است.
گفته می‌شود در مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران نیز که حسن روحانی ریاست آن را بر عهده دارد ۱۰ «ملاحظه» برای اجرای برجام درنظر گرفته شده است.
آیت‌الله خامنه‌ای در نامه خود خواستار «اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا مبنی بر لغو تحریم‌ها» شده و افزوده است: «در اعلام اتحادیه اروپا و رئیس جمهوری آمریکا باید تصریح شود که این تحریم‌ها به کلی برداشته شده است. هر گونه اظهاری مبنی بر این که ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به‌منزله نقض برجام است.»
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، چهارشنبه‌شب، در توضیح لغو تحریم‌های ایران تأکید کرد که در برجام ترتیباتی برای لغو تحریم‌ها ایجاد و رعایت شده است.
این مذاکره‌کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای به مصوبه یک‌شنبه وزیران اروپا اشاره کرد که به گفته او «در سه مصوبه تمام تحریم‌ها را لغو کرد و بر روی کاغذ قانون آن تصویب شد و در روزنامه رسمی اتحادیه اروپا ثبت شد.»
معاون وزیر خارجه تصریح کرد که «رئیس جمهوری آمریکا نیز قرار بود دستورات اجرایی [لغو تحریم‌ها] را امضا کند که این اتفاق افتاد و دستورات رئیس جمهوری آمریکا نیز ثبت شده و در حال بررسی مسائل حقوقی این امر هستیم.»
به گفته عباس عراقچی، شرط طرف ایرانی در لغو تحریم‌ها در زمان مذاکرات که در برجام نیز درج شده این است که «شورای اتحادیه اروپا باید مصوبه و دستور رئیس‌جمهوری آمریکا نیز باید امضا داشته باشد.»
معاون وزیر خارجه ایران در عین حال تأکید کرده است که «به غیر از تضمین‌های کتبی، تضمین اصلی برجام، اختیار و توان بازگشت‌پذیری ایران است.»
عباس عراقچی همچنین با اشاره به اختلاف‌نظرهای کنگره آمریکا با دولت این کشور بر سر رفع تحریم‌های علیه ایران گفت: «اگر کنگره اجازه توقف تحریم‌ها ندهند نقض برجام است.»
او تأکید کرد که «در عمل، تحریم‌های اقتصادی و مالی باید لغو و تحریم‌های کنگره نیز باید متوقف شود. این تحریم‌ها باید رسمی و کتبی لغو شود و سپس ایران فعالیت‌های مربوط به خود را انجام دهد.»
این مقام ارشد وزارت خارجه ایران بار دیگر بر این موضوع پای فشرد که «اکنون ساختار قانونی تحریم‌ها فرو ریخته و در روز اجرایی شدن کل شاکله لغو می‌شود.»
از دیگر شروط و الزامات تأکید شده در نامه رهبر جمهوری اسلامی این بود که اگر تحریم جدیدی «به هر بهانه‌ای» بر ایران اعمال شود، نقض برجام تلقی خواهد شد.
عباس عراقچی درباره این شرط گفت: «در برجام ذکرشده تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای حذف می‌شود، اما در این برنامه اشاره شده که طرف مقابل حق ندارد که این تحریم‌ها را با عناوین دیگری بازگرداند و تحریم جدیدی برقرار کند و دولت این مهم را مدنظر قرار می‌دهد.»
یکی از موارد اشاره‌شده در نامه آیت‌الله خامنه‌ای، پایان موضوعات حال و گذشته پی‌ام‌دی (جنبه احتمالاً نظامی برنامه هسته‌ای ایران) بود، چهارشنبه‌شب بخشی از سخنان معاون وزیر امور خارجه به همین موضوع اختصاص یافت.
عباس عراقچی تأکید کرد: «تا پرونده پی‌ام‌دی بسته نشود دست به اراک نمی‌زنیم؛ البته ممکن است مقدماتی را در این زمینه انجام دهیم، اما هیچ ماده‌ای منتقل نمی‌شود و این اتفاق بعد از پی‌ام‌دی انجام می‌شود.»
به گفته معاون وزیر خارجه ایران، «آژانس اعلام کرده که کارش با ایران تمام شده و این قدم بزرگی در مورد پی‌ام‌دی بود و همه سؤالات آژانس مطرح و همه بازدیدها و بازرسی‌ها انجام شد و سفر مسئولان آژانس به ایران درباره پی‌ام‌دی انجام نخواهد شد.»
از دیگر موارد مطرح شده در نامه رهبر جمهوری اسلامی ایران موضوع رآکتور آب سنگین اراک بود که عراقچی در این باره توضیح داد که سند مربوط به مدرن‌سازی این رآکتور امضا می‌شود و شش کشور ۵+۱ تعهد قوی خود را رسماً اعلام می‌کنند.
به گفته عراقچی، سند مربوط به مدرن‌سازی رآکتور اراک در سفر اخیر او به وین نهایی شده و به پایتخت‌های کشورهای طرف مذاکره ارسال شده تا «در نهایت از سوی وزرای خارجه هر هفت کشور امضا می‌شود و تقسیم مسئولیت‌ها با مدیریت و مالکیت ایران انجام می‌شود.»
بر اساس توضیحات عباس عراقچی، «چین و آمریکا بیشترین نقش را در اراک دارند اما همه شش کشور در مدرن‌سازی این رآکتور همکاری می‌کنند.»
کلیات طرح موسوم به «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» روز یک‌شنبه، ۱۹ مهر، و جزئیات آن دو روز بعد به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
شورای نگهبان نیز روز چهارشنبه، ۲۲ مهر، مصوبه مجلس شورای اسلامی را بدون هیچ تغییری تایید کرد تا زمینه برای ابلاغ آن فراهم شود.
بر اساس توافق هسته‌ای وین که میان ایران و قدرت‌های جهانی به دست آمده و در شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز تأیید شده، تحریم‌های گسترده بین‌المللی علیه ایران در صورت اعمال محدودیت‌های گسترده علیه برنامه اتمی جمهوری اسلامی، به تدریج تعلیق یا لغو می‌شوند.
