حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی، در نشستی که روز سه‌شنبه، ۳۱ خرداد، در کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا برگزار شد، از رفتار دولت این کشور در مقابل تهدیدهای حکومت ایران علیه خانواده‌ها انتقاد کرد.
آقای اسماعیلیون که همسر و دخترش را در سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه از دست داده، گفت جمهوری اسلامی خانواده‌های قربانیان پرواز ۷۵۲ را «هم در داخل ایران و هم در کانادا تهدید می‌کند، اما دولت کانادا تاکنون اقدام ملموسی برای مقابله با این فشارها انجام نداده است».
به‌گفته سخنگوی انجمن پرواز ۷۵۲، «رویکرد محتاطانه» دولت کانادا در پیگیری این پرونده «باعث ناامیدی و سرخوردگی خانواده‌های قربانیان و مردم کانادا» شده است.
در این نشست که کارگروه حقوق بشر بین‌المللی، زیرمجموعه کمیته روابط خارجی و توسعه بین‌المللی پارلمان کانادا، با موضوع وضعیت حقوق بشر در ایران برگزار کرد، حامد اسماعیلیون همچنین گفت: «دولت ایران در ۳۰ ماه گذشته خانواده‌های قربانیان و بسیاری از کانادایی‌ها را در حالت ناامیدی رها کرده است.»
سخنگوی خانواده‌های قربانیان بار دیگر، با تأکید بر «عمدی بودن» شلیک موشک‌های سپاه به پرواز ۷۵۲ ، گفت جمهوری اسلامی «از ۱۷۷ مسافر و خدمه به‌عنوان سپر انسانی استفاده کرد».
هواپیمای اوکراینی با شماره پرواز پی‌اس۷۵۲ روز ۱۸ دی ۱۳۹۸ دقایقی پس از برخاستن از باند فرودگاه بین‌المللی تهران با شلیک دست‌کم دو موشک پدافند سپاه پاسداران سرنگون شد و تمام ۱۷۷ سرنشین آن، از جمله یک نوزادِ هنوز به‌دنیانیامده، جان باختند.
حامد اسماعیلیون در نشست روز سه‌شنبه گفت روایت جمهوری اسلامی از سرنگونی هواپیما «صرفاً برای گیج کردن ارائه شده است».
شلیک موشک‌های سپاه به هواپیمای مسافری در یک روز پس از حمله موشکی سپاه به پایگاه نیروهای آمریکایی در عین‌الاسد عراق صورت گرفت؛ حمله‌ای که در واکنش به کشته شدن قاسم سلیمانی در حمله پهپادی ۱۳ دی ۹۸ آمریکا به کاروان حامل او در نزدیکی فرودگاه بغداد انجام شد.
دادسرای نظامی تهران، ۶۰۰ روز پس از سرنگونی هواپیما، ابلاغیه‌ای در اختیار خانواده‌های شاکی در ایران قرار داد که نشان می‌داد برای شورای عالی امنیت ملی، سپاه پاسداران، شبکه یکپارچه پدافند، سیستم پدافند غیرعامل، نیروی هوافضای سپاه و سازمان هواپیمایی کشوری «قرار منع تعقیب» صادر شده است.
این در حالی است که علاوه بر بیانیه «مستند» خانواده‌های قربانیان و نیز اظهارات دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین، مبنی بر «عمدی بودن» شلیک به هواپیما برای «جلوگیری از افزایش تنش منطقه‌ای بین ایران و آمریکا»، والدین دو تن از قربانیان دی سال گذشته فاش کردند که فرمانده سپاه نیز به‌طور تلویحی به عمدی بودن شلیک اذعان کرده است.
والدین محمدحسین و زینب اسدی لاری، دو تن از قربانیان، در دومین سالگرد سرنگونی در مصاحبه با روزنامه شرق گفتند که حسین سلامی، فرمانده سپاه، چهل روز پس از سرنگونی هواپیما به دیدار آن‌ها آمد و گفت: «می‌دانید اگر این‌ها نبودند، چه جنگی می‌شد؟ گفت اگر این اتفاق نمی‌افتاد، ده میلیون جمعیت کشته می‌شدند و این واقعه باعث شد که این جنگ رخ ندهد.»
با این حال، به‌گفته سخنگوی انجمن پرواز ۷۵۲ در نشست حقوق بشر کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا، جمهوری اسلامی همچنان خانواده‌های قربانیان این پرواز را «تحت فشار شدید روانی و آزار جسمی» قرار می‌دهد.
آقای اسماعیلیون گفت: «جمهوری اسلامی خانواده‌های قربانیان را در ایران تحت فشار شدید روانی و آزار جسمی قرار داده است. گزارشی که دیدبان حقوق بشر در ماه مه ۲۰۲۱ منتشر کرد، به شکنجه‌های بدنی خانواده‌ها اشاره دارد و من می‌توانم به شما اطمینان بدهم که این کار به‌طور گسترده در ایران در بازجویی‌های مکرر تکرار شده است.»
به‌گفته سخنگوی انجمن پرواز ۷۵۲، «حتی خانواده‌های مسافران افغانستانی مقیم ایران هم تحت فشار شدید حکومت قرار دارند».
آن دسته از خانواده‌های قربانیان این پرواز که در ایران زندگی می‌کنند بارها خواهان دادخواهی شده‌اند و آخرین بار نیز در دومین سالگرد سرنگونی هواپیما در محل سقوط هواپیما در شاهدشهر گردهم آمدند و شعار «حقیقت، عدالت» و «دادخواهی» سر دادند.
پس از حدود دو سال مذاکرات مقامات اوکراینی و کانادایی با جمهوری اسلامی، در دی‌ماه ۱۴۰۰، گروه همکاری کشورهای درگیر رسماً اعلام کرد که از مذاکره با ایران دست شسته و از این پس پرونده مرگ قربانیان را از طرق بین‌المللی پیگیری خواهد کرد.
حامد اسماعیلیون در پایان سخنرانی پنج‌دقیقه‌ای خود در نشست کارگروه حقوق بشر کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا بار دیگر به‌نمایندگی از خانواده‌های قربانیان پرواز ۷۵۲ تأکید کرد: «ما نه نمی‌بخشیم و نه می‌توانیم فراموش می‌‌کنیم.»
