از ابتدایی‌ترین حقوق کودکان، داشتن سرپرست مناسب است. والدین یا سرپرست مناسب موظف هستند ابتدایی‌ترین نیازهای کودک از بدو تولد تا پایان دوران کودکی را برای او فراهم نمایند. درک کودکان و دنیای کودکانه آنان، ایجاد محیطی شاد و امن، برطرف کردن نیازهای فردی کودک از وظایف سرپرست مناسب است.
غذا، پوشاک، بهداشت و آموزش را می‌توان مثال‌های مناسب از نیازهای کودک که از بدو تولد برای کمال رشد فیزیکی و ذهنی او به آن نیازمند است، نام برد. هیچگونه غفلت یا بی‌توجهی نسبت به نیازهای کودکان از سمت والدین یا سرپرست کودک جایز نیست.
ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی به طور کلی اعلام داشته که نگهداری کودکان هم حق و هم تکلیف والدین است. در شرایطی که والدین کودک فاقد شرایط نگهداری کودک باشند و یا از وظایف خویش در قبال کودک غفلت نمایند، دولت موظف است در راستای حقوق کودک و بهبود شرایط او با توجه به موقعیت تصمیم‌گیری نموده و سرپرستی کودک را به افراد واجد شرایط نگهداری بسپارد.
بیشتر بخوانید: مرزهای کودکی کجاست؟
مواردی که به موجب آن دادگاه می‌تواند حضانت کودک را از والد یا والدین بگیرد در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی ایران ذکر شده است. از این موارد می‌توان به اعتیاد یا ابتلا به بیماری‌های روانی والدین و سوء استفاده از کودک یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی، تکدی‌گری و قاچاق را نام برد. در صورت جدایی والدین، حضانت کودک در حقوق ایران حق پدر است و در مواردی مانند دوران شیرخوراگی که حضانت کودک با مادر است، ازدواج مادر با شخص دیگری، موجب سلب حضانت از مادر می‌شود.
قوانین حمایتی از کودک باید برابر و در مسیر منافع کودک باشد. منافع کودک داشتن والدین و سرپرست مناسب است. طلاق حق طبیعی افرادی است که توانایی ادامه زندگی مشترک با یکدیگر را ندارند و در صورت طلاق والدین، قانون باید پیش از صدور حکم به شرایط کودک رسیدگی نماید و در بهترین جهت و به نفع کودک برای سرپرستی وی تصمیم بگیرد. قوانین حضانت در ایران، حق سرپرستی را به مادر برای فرزند پسر تا ۲ سالگی و دختر تا ۷ سالگی می‌دهد و پس از رسیدن فرزند به سن تعیین شده، حضانت کودک در اختیار پدر و یا ولی ذکور (جد پدری) قرار می‌گیرد.
در ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی اینگونه آمده است: «برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.» طبق این قانون پس از رسیدن کودک به این سن، حضانت با پدر است. در ماده ۱۱۷۱ همین قانون ذکر شده است که در صورت فوت یکی از والدین حضانت با شخصی در قید حیات است.
برخی از قوانین نابرابر حضانتی که مورد اعتراض فعالان زنان و کودکان است، بدون در نظر گرفتن بهترین شرایط برای رشد و امنیت کودک از پیش تعیین شده‌اند. این قوانین علاوه بر محروم کردن کودک از حمایت عاطفی و روانی مادر، نوعی تبعیض علیه زنان محسوب می‌شوند و می‌توانند دستاویزی برای اعمال خشونت علیه زنان قرار گیرند.
