پژوهش اقليمی جديدی که روز سه‌شنبه دوم خرداد در مجله علمی «پايداری طبيعت» منتشر شد هشدار می‌دهد که در صورت ادامه سياست‌های فعلی برای مهار گرمايش زمين، در پايان قرن بيست و يکم بيش از يک پنجم جمعيت جهان در معرض «گرمای شديد و بالقوه مرگبار» قرار می‌گيرند.
اين پژوهش میافزايد که دمای متوسط کره زمين تا پايان قرن ميلادی به ۲.۷ درجه سانتیگراد بالاتر از دوران ماقبل صنعتی خواهد رسيد و در نتيجه بيش از دو ميليارد نفر (معادل ۲۲ درصد از جمعيت جهان در آن زمان) در وضعيت اقليمی خواهند بود که خارج از محدوده زيستی مناسب برای گونه انسانی است.
درصورت وقوع اين وضعيت حدود ۶۰۰ ميليون نفر از جمعيت هند، حدود ۳۰۰ ميليون نفر در نيجريه، حدود ۱۰۰ ميليون نفر در اندونزی، ۸۰ ميليون نفر در پاکستان و همين رقم در فيليپين در معرض گرمای کشنده قرار خواهند گرفت.
تيم لنتون، مدير بخش پژوهش‌های اقليمی در دانشگاه اکستر بريتانيا و مسئول اين پژوهش گفت:«اين يک تفيير عميق و گسترده در مناطق قابلسکونت در سطح کره زمين است و به طور بالقوه می تواند به يک تجديد سازمان گسترده در محل زندگی انسان‌ها منجر شود.»
براساس يافته‌های اين پژوهش دستيابی به هدف اصلی معاهده اقليمی پاريس در سال ۲۰۱۵ يعنی مهار گرمايش زمين در حد ۱.۵ درجه بالاتر از دوران ماقبل صنعتی می‌تواند جمعيت در معرض خطر را به کمتر از نيم ميليارد نفر کاهش دهد که معادل تقريبا پنج درصد از جمعيت ۹.۵ ميلياردی جهان در دهه‌های پايانی قرن بيست و يکم خواهد بود.
پژوهش‌های متعددی که در سالهای اخير انجام شده نشان می‌دهد که تا به امروز تحت تاثير گرمايش زمين در حد ۱.۲ درجه سانتیگراد بالاتر از دوران ماقبل صنعتی، پديده‌های جوی ويرانگر و مرگبار نظير خشکسالی‌های طولانی و سيل‌های شديد با تناوب و شدت بيشتری روی می‌دهند و هشت سال اخير گرم ترين سالهای ثبت شده بوده‌اند.
تيم لنتون افزود:«معمولا هزينههای گرمايش زمين در قالب پيامدهای مالی آن توصيف می شود ولی پژوهش ما تاکيدی بر هزينههای انسانی عدم مقابله با وضعيت بحرانی گرمايش زمين است. هر يک دهم درجه از گرمتر شدن زمين در مقايسه با دمای فعلی باعث خواهد شد که حدود ۱۴۰ ميليون نفر از جمعيت جهان در معرض گرمای خطرناک قرار بگيرند.»
دمای متوسط سالانهای که در اين پژوهش مبنای «گرمای خطرناک» محسوب شده ۲۹ درجه سانتیگراد و بالاتر از آن است. شواهد نشان می‌دهد که در طول تاريخ بخش اعظم انسان‌ها در مناطق معتدل که دمای متوسط سالانه آن حدود ۱۳ درجه است می زيسته‌اند و جمعيت کمتری نيز در مناطق حاره که دمای متوسط سالانه آن حدود ۲۷ درجه است زندگی می کرده‌اند.
تحت تاثير گرمايش زمين دمای همه مناطق افزايش يافته ولی بديهی است که خطر «گرمای کشنده» در مناطقی که دمای آنها به ۲۹ درجه سانتیگراد نزديک است بيشتر خواهد بود.
پژوهش‌های علمی متعدد نشان داده‌اند که دمای متوسط سالانه بالاتر از ۲۹ درجه در سالهای طولانی موجب افزايش مرگ و مير، کاهش بهرهوری نيروی کار، افت در توليد کشاورزی، جنگ و بحران‌های منطقه‌ای و شيوع بيماری‌های مسری می شود.
حدود ۴۰ سال پيش فقط ۱۲ ميليون نفر از جمعيت جهان در معرض خطر «گرمای کشنده» بود. اين رقم اکنون پنج برابر شده و در دهه‌های آينده با شتاب بيشتری افزايش خواهد يافت.
بالاترين ضريب اين خطر مربوط به مناطق حاره است که جمعيت آنها با سرعت بيشتری در حال افزايش است و رطوبت شديد هوا در اکثر ماه‌های سال مانع از خنک شدن بدن انسان از طريق عرق کردن می‌شود.
تنظيم گنندگان اين پژوهش يادآوری می‌کنند که اکثر جمعيت در معرض خطر ساکن کشورهای فقير و يا کم درآمد هستند که به دليل غيرصنعتی بودن در آلودگی جو زمين نقشی نداشتند ولی بيش از سايرين از پيامدهای خطرناک آن آسيب می‌بينند.
به عنوان مثال، طبق آمارهای بانک جهانی حجم انتشار دی‌اکسيد کربن در هند در ازای هر نفر حدود دو تن در سال و در نيجريه اين رقم حدود نيم تن در سال است. ولی در اتحاديه اروپا بيش از هفت تن و در ايالات متحده آمريکا حدود ۱۵ تن است.
