شبکه تلویزیونی آمریکایی «سیانان» روز پنجشنبه دوم دی در یک گزارش اختصاصی به نقل از آژانسهای اطلاعاتی آمریکا فاش کرد که عربستان سعودی فعالانه با کمک چین در حال تولید موشکهای بالستیک است.
به گزارش این شبکه، این تحول میتواند اثرات مهمی بر سراسر خاورمیانه داشته باشد و تلاش دولت جو بایدن برای مهار برنامه هستهای ایران را که رقیب اصلی منطقهای عربستان سعودی است، پیچیدهتر کند.
سه منبع آگاه در این زمینه به سیانان گفتهاند که عربستان در گذشته خریدار موشکهای دوربرد از چین بود اما تاکنون به عنوان کشوری که خود سازنده این نوع موشکها باشد، شناخته نشده بود.
تصاویر ماهوارهای نهادهای اطلاعاتی آمریکا که سیانان به آنها دست یافته است نشان میدهند که عربستان دستکم در یک پایگاه، در حال تولید موشکهای بالستیک است.
تصاویر ماهوارهای که تحرکات در پایگاهی واقع در منطقه الدوادمی عربستان در فاصله روزهای چهارم آبان تا ۱۸ آبان امسال را ثبت کرده است، بیانگر تلاش ریاض برای تولید موتور موشکی بر اساس سوخت جامد است.
کارشناسان با استناد به این تصاویر از ریختهگری موتورهای موشک دارای سوخت جامد و گودال ایجاد شده برای دفع باقیمانده سوخت خبر دادهاند.
دو منبع مطلع تایید کردهاند که در ماههای گذشته اطلاعات طبقهبندی شدهای در اختیار برخی از نهادهای اطلاعاتی آمریکا و همچنین شورای امنیت ملی کاخ سفید قرار گرفته بود که بر اساس آن، عربستان فناوری موشکهای بالستیک را از چین دریافت کرده است.
به گزارش سیانان، دولت جو بایدن اکنون با این مسئله روبروست که آیا پیشرفت موشکی بالستیک عربستان سعودی میتواند توازن قوا را در منطقه تغییر دهد؟ و آیا تلاشهای جاری برای کنترل برنامه هستهای ایران و درخواست برای محدود کردن برنامه موشکی تهران، تحت تاثیر گزارشها در مورد دستیابی ریاض به توان موشکی قرار خواهد گرفت یا نه.
به گزارش این شبکه تلویزیونی، برنامه عربستان برای تولید موشکهای بالستیک موجب پیچیدهتر شدن معادلات منطقهای خواهد شد، زیرا این کشور رقیب منطقهای ایران، شریک مواضع آمریکا، اروپا، اسرائیل و امیرنشینهای دیگر خلیج فارس برای کنترل جمهوری اسلامی است.
مقامات بلندپایه عربستان بارها از دولت جو بایدن خواستهاند که برنامه موشکی و پهپادی ایران نیز در مذاکرات احیای برجام گنجانده شود.
عربستان و بحرین اخیرا در جریان سفر محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی، به منامه، در بیانیه مشترکی بر «اهمیت رسیدگی جدی و موثر به پرونده هستهای و موشکی ایران، با تمام عناصر و پیامدهای آن» تاکید کردند.
عربستان غیر از تلاش برای تولید داخلی موشک، ماه گذشته نیز قراردادی ۶۴۰ میلیون دلاری برای تجهیز ارتش خود به موشکهای آمریکایی امضا کرد.
جفری لوئیس، یک کارشناس تسلیحات و استاد موسسه مطالعات بینالمللی میدلبری، گفته است در حالی که توجه جهانی معطوف به توانمندی موشکی ایران است، به همان میزان به برنامه عربستان برای توسعه و تولید موشکهای بالستیک توجه نمیشود.
به گزارش سیانان، اگر عربستان ساخت موشکهای خود را آغاز کرده باشد، بعید است تهران با مذاکرات برای محدود کردن برنامه موشکی خود موافقت کند.
این شبکه تلویزیونی آمریکا سه سال پیش با استناد به گزارشهای نهادهای اطلاعاتی آمریکایی از آغاز همکاری چین و عربستان برای پایهگذاری برنامه موشکی سعودی خبر داد اما دولت دونالد ترامپ در آن زمان اعضای کلیدی کنگره را در جریان این اطلاعات نگذاشت.
رهبران وقت دمکرات در کنگره آمریکا با انتقاد از دولت ترامپ، آن را متهم کردند که در قبال عربستان سعودی رویکردی ملایم اتخاذ کرده است.
دونالد ترامپ در برابر تاکید داشت که خریدهای تسلیحاتی سعودی از آمریکا اهمیت دارد و هزاران خانواده آمریکایی از آن درآمد دارند.
به نوشته سیانان، کارشناسان تسلیحاتی بر این باورند که عدم واکنش ترامپ در آن زمان، به عربستان امکان داد تا برنامه موشکهای بالستیک خود را ادامه دهد.
این شبکه افزوده که هر نوع واکنش دولت جو بایدن به این همکاری موشکی، به دلیل ملاحظات دیپلماتیک، حساس است زیرا واشینگتن بهدنبال ازسرگیری تعاملات با چین در عرصههای مختلف، از جمله تغییرات آبوهوایی ، بازرگانی و پاندمی کرونا است.
سیآیای و شورای امنیت ملی کاخ سفید از واکنش به این گزارش خودداری کردهاند.
اما سخنگوی وزارت خارجه چین گفته است که این کشور و عربستان «شریک راهبردی همه جانبه» هستند و از جمله با هم مراوده نظامی دارند.
به گفته وزارت خارجه چین، «این گونه همکاریها ناقض هیچیک از قوانین بینالمللی نیست و با کنوانسیون منع سلاحهای کشتار جمعی نیز مغایرت ندارد».