دولت دونالد ترامپ در حال افزایش فشار بر حکومت آیت‌الله‌هاست. کاخ سفید روز دوشنبه ۱۹ فروردین اعلام کرد سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی وزارت خارجه آمریکا در کنار گروه‌هایی نظیر القاعده و «حکومت اسلامی» [داعش] قرار خواهد گرفت.
این تصمیم که رسماً از روز ۲۶ فروردین به اجرا درمی‌آید چندان بی‌سابقه نیست. همانطور که وزارت خارجه آمریکا بارها و به تفصیل اعلام کرده ایران از سال‌ها پیش همواره بزرگترین حکومت حامی تروریسم بین‌المللی بوده و سپاه پاسداران ابزار اصلی فعالیت‌های زیانبار آن کشور است. سپاه پاسداران با مشارکت مستقیم در اقدامات تروریستی طی چهار دهه گذشته و آموزش گروه‌های افراطی نظیر حزب‌الله لبنان و شبه‌نظامیان شیعه به عنوان یک تهدید جدی و جهانی تثبیت شده است.
ولی سپاه پاسداران فراتر از این است. سپاه پاسداران در داخل ایران یک قدرت اقتصادی است و مؤسسات و شرکت‌های متعددی در عرصه‌های گوناگون از حمل و نقل و انرژی گرفته تا ساخت و ساز را در کنترل دارد. شرکت‌های تحت کنترل سپاه پاسداران و نهادهای وابسته به آن اکنون در تمامی بخش‌های مالی ایران نفوذ کرده و در بازار سیاه و خاکستری اقتصاد آن کشور نفوذ گسترده‌ای دارند. تصور بر این است که سپاه پاسداران حدود یک سوم و یا حتی بیشتر از کل اقتصاد ایران را کنترل می‌کند.
با توجه به تمامی این موارد سپاه پاسداران برای سیاست «فشار حداکثری» دولت آمریکا یک هدف منطقی است. در حقیقت قبل از این نیز آمریکا در حد گسترده‌ای این نهاد را تحریم کرده است. آخرین مورد آن تحریم سپاه پاسداران در اکتبر ۲۰۱۷ توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا به دلیل پشتیبانی از اقدامات مخرب بخش برون‌مرزی این ارگان یعنی نیروی قدس بود.
افزودن سپاه پاسداران به فهرست گروه‌های تروریستی گسترش دامنه این اقدامات است. بر اساس آن «دادن هرگونه کمک مادی و يا در اختيار قرار دادن منابع به شکل آگاهانه» به سپاه پاسداران از سوی هر فرد یا نهادی جرم تلقی خواهد شد. هدف اولیه آن کاستن از نفوذ گسترده این نهاد در اقتصاد و ترغیب شرکت‌های فعال در ایران برای کاهش فعالیت در این کشور است.
در بخشی از بیانیه رسمی دولت آمریکا این موضوع با صراحت عنوان شده: «هر کس با سپاه پاسداران معامله کند حامی مالی تروریسم خواهد بود.» دقیقاً به این خاطر که فعالیت‌های اقتصادی گسترده سپاه پاسداران با کل اقتصاد ایران بسیار درهم تنیده دولت آمریکا امیدوار است با این اقدام شرکت‌های خارجی را از فعالیت در ایران منصرف کند چون در غیر این صورت مشمول مجازات اقتصادی خواهند شد.
اما برای مؤثر بودن این اقدام دولت آمریکا باید با ارائه شواهد به شرکت‌های خارجی مورد نظر ثابت کند که در حال معامله با سپاه پاسداران هستند و در مورد آنها که رفتار خود را تغییر نمی‌دهند مجازات‌های مشخصی در نظر بگیرد. اگر این اقدامات صورت نگیرند پیامدهای مالی قراردادن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی به احتمال زیاد ناچیز خواهد بود.
اما پیامدهای راهبردی این اقدام جدی‌تر است. همانطور که مایکل پرگنت از پژوهشکده هادسن یادآوری کرده اکنون دولت آمریکا می تواند به تمامی فعالیت‌های سپاه پاسداران و نیروی قدس «ضربه بزند». این موضوع شبه‌نظامیان شيعه عراقی که مورد حمایت ایران هستند و همین‌طور شبه نظامیان اعزامی از افغانستان، پاکستان، یمن و سایر کشورها به سوریه را شامل می‌شود. به عبارتی دیگر دولت آمریکا برای هدف گرفتن شبکه گسترده‌ای که جمهوری اسلامی ایران در منطقه ایجاد کرده آزادی عمل بیشتری خواهد داشت.
ولی تأثیر فوری این اقدام اساساً نمادین خواهد بود. فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده حکومت ایران که مجری اصلی آن سپاه پاسداران است در دهه‌های اخیر به عنصر ثابتی از سیاست منطقه خاورمیانه بدل شده است. با وجود اعتراض قربانیان سیاست‌های حکومت ایران و نگرانی‌های کشورهای همسایه دولت آمریکا تاکنون با این اقدامات به طور قاطع مقابله نکرده است.
اکنون دولت دونالد ترامپ این کار را شروع کرده است. تصمیم آمریکا، همانطور که کاخ سفید در بخشی از بیانیه خود گفت پذیرفتن این واقعیت است که «نه تنها ایران یک حکومت حامی تروریسم است بلکه سپاه پاسداران در حمایت مالی از تروریسم و گسترش آن به عنوان ابزار حکومت نقش فعالی دارد.» در نتیجه دولت آمریکا آنچه را که جهانیان -و ملت ایران از مدت‌ها پیش می‌دانستند- تأیید کرده است. در عین حال برای دادن تضمین به متحدان آمریکا در منطقه که در مقابله با این تهدیدها تنها نخواهند بود گام بسیار مهمی است.
