ده‌ها کنشگر ایرانی ساکن خارج از کشور در بیانیه‌ای، دولت‌های غربی را متهم کردند که با «چشم فروبستن» بر اقدامات «تروریستی و نفرت‌پراکنی» جمهوری اسلامی، «زمینه‌ساز» حمله اخیر به سلمان رشدی شده‌اند.
آن‌ها نوشته‌اند: «آسودگی خاطر جمهوری اسلامی از بی‌عملی و چشم فرو بستن دولت‌های غربی تا آنجاست که در چند سال اخیر چندین طرح برای رِبایش یا ترور رونامه‌نگاران یا مخالفان جمهوری اسلامی در همین کشورها را برنامه‌ریزی کرده است».
۲۶۰ نویسنده، شاعر، هنرمند، روزنامه‌نگار، فعال حقوق بشر و فعال سیاسی ایرانی از کشورهای مختلف، در ادامه بیانیه خود این پرسش را مطرح کرده‌اند که «آیا اقدامات تروریستی جمهوری اسلامی در کشورهای غربی می‌تواند معاملاتی را نظیر آنچه در بلژیک در جریان است برهم زند؟»
سلمان رشدی، نویسنده مشهور کتاب «آیات شیطانی»، روز ۲۱ مرداد پیش از آغاز سخنرانی خود در مؤسسه چاتاکوا در غرب ایالت نیویورک با «ضربات متعدد» چاقو از ناحیه شکم و گردن مورد حمله قرار گرفت.
با این حال، سلمان رشدی ۷۵ ساله اکنون به گفته نزدیکانش در مسیر بهبودی قرار دارد.
پلیس ایالت نیویورک عامل حمله به سلمان رشدی را هادی مطر، ۲۴ ساله، اهل فیرویو در ایالت نیوجرزی، معرفی کرده که به گفته یک مقام محلی در جنوب لبنان، از والدین لبنانی‌الاصل مهاجر متولد شده است.
برخی رسانه‌های آمریکا از جمله شبکه ان‌بی‌سی نیوز به نقل از یک مقام پلیس گفته‌اند که بررسی فعالیت‌های هادی مطر در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که او از حامیان گروه‌های افراطی شیعه و جمهوری اسلامی است.
کنشگران ایرانی امضاکننده این بیانیه با اشاره به صدور فتوای قتل سلمان رشدی از سوی آیت‌الله روح‌الله خمینی، نوشته‌اند که «نهادهای مختلف حکومت جمهوری اسلامی در ایران پیوسته چنین حمله‌های وحشیانه را تشویق کرده و عاملان آن را ستوده‌اند».
آن‌ها تاکید کرده‌اند که جمهوری اسلامی، «جز قشری فاسد و تبهکار را نمایندگی نمی‌کند» و از کشورهای دموکراتیک خواسته‌اند «برای دفاع از آزادی بیان و اصول جهانشمول حقوق بشر، سفرای خود در ایران را فرابخوانند».
در میان امضاکنندگان این بیانیه، اسامی افرادی چون نیره توحیدی، سعید پیوندی، ناصر زراعتی، اسد سیف، پروین اردلان، نیلوفر بیضایی، شهلا شفیق، کاظم علمداری، کاظم کردوانی، ایرج مصداقی و آذر نفیسی به چشم می‌خورد.
امضاکنندگان در عین حال جمهوری اسلامی را «نظام تروریستی- اسلامی» نامیده و خواستار محدودتر شدن حضور آن در نهادهای بین‌المللی شده و از قوه قضائیه آمریکا نیز خواسته‌اند «جزئیات» این اقدام تروریستی و «ارتباطات» فرد دستگیر شده با حزب‌الله و جمهوری اسلامی را در اختیار افکار عمومی بگذارد.
شمار دیگری از نویسندگان، شاعران، هنرمندان، دانشگاهیان، روزنامه نگاران و وکلای ایرانی نیز در بیانیه جداگانه‌ای، حمله به سلمان رشدی را محکوم کرده‌اند.
آن‌ها نوشته‌اند: «در میان بسیاری از فتواهایی که از سوی رهبران مذهبی متعصب و تاریک اندیش در کشورهای اکثر-مسلمان بر علیه سلمان رشدی صادر شد، فتوای سی‌وسه سال پیشِ آیت‌الله خمینی بیش از همه تعیین‌کننده و نفوذش پایدار بوده است».
این بیانیه نیز تاکید کرده که حکومت جمهوری اسلامی، «این فتوایِ متحجرانه و قرون وسطایی را هم جهت با بی‌اعتناییِ کامل به حقِ آزادی بیان و آزادی عقیده در داخل و خارج از ایران، زنده نگه داشته است».
پیش از این نیز کانون نویسندگان ایران با انتشار بیانیه‌ای سوءقصد علیه این نویسنده بریتانیایی-آمریکایی هندی‌تبار را «بی‌شک از مصادیق بارز حمله به آزادی بیان بی هیچ حصر و استثنا برای همگان» اعلام کرد.
آمریکا، بریتانیا و دیگر کشورها و نهادهای بین‌المللی نیز حمله با سلاح سرد به این نویسنده را محکوم کرده‌اند.
این در حالی است که سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی گزارش‌های منتشر شده در مورد ارتباط بین ضارب سلمان رشدی و سپاه پاسداران را تکذیب و گفته که در ماجرای حمله به سلمان رشدی، او و حامیانش باید «سرزنش» و «محکوم» شوند.
این اظهارات نیز با واکنش تند آمریکا و بریتانیا روبرو شده و دیوید لمی، وزیر خارجه در سایه بریتانیا، این اظهارات را «بیمارگونه» و «بی‌شرمانه» خوانده است.
در حالی که ایران تلاش داشته در این ماجرا از خود سلب مسئولیت کند، شخصیت‌ها و نهادهای وابسته به اصولگرایان یکپارچه از این حمله حمایت کرده‌اند.
