بر اساس گزارش‌ها هم‌زمان با افزایش فشارهای اقتصادی در ایران، گرایش مردم به معاوضه لوازم شخصی و خانگی با مواد غذایی، هم‌چنین خرید «دانه‌ای» میوه افزایش یافته است.
روزنامه شرق روز یکشنبه، ۲۰ آذر در گزارشی به بررسی آگهی‌های فروش لوازم شخصی و خانگی در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های ویژه در ایران پرداخته و به موارد متعددی از درخواست تعویض لوازم دست دوم اعم از لباس، کفش، جاروبرقی، بخاری با مرغ، روغن، برنج یا حبوبات اشاره کرده است.
این آگهی‌ها نشان‌دهنده افزایش فقر و تلاش شهروندان برای تامین کف نیازهای خود یعنی خوراک است.
روزنامه شرق در یک گزارش میدانی در مورد «آگهی‌های تعویض لوازم شخصی با غذا» به عنوان نمونه می‌نویسد: «کتانی کهنه یا به نوشته خودش کارکرده‌اش را که البته رد رفو و تعمیر روی آن به چشم می‌خورد، با برنج و روغن تعویض می‌کند. ساکن اصفهان است و در توضیحات آگهی‌اش تنها نوشته این کار را به علت نیاز مالی انجام می‌دهد. آن دیگری پیراهن‌های نخی چهارخانه‌اش را با برنج یا روغن تعویض می‌کند. صاحب آگهی در ارومیه زندگی می‌کند و پنج پیراهن دست‌دوم تابستانی‌اش را مجموعاً ۲۶۰ هزار تومان قیمت‌گذاری کرده و آن را با همین مقدار مواد خوراکی تعویض می‌کند. شخص دیگری که پدر یک خانواده ساکن در نازی‌آباد تهران است، کتاب‌های درسی فرزندش را در قبال برنج، روغن، مرغ یا هر کالای خوراکی دیگری می‌دهد.»
دست‌کم در یک سال گذشته افزایش نرخ تورم در ایران که شاخص آن همواره حول و حوش ۴۰ درصد گزارش شده، نشان‌دهنده افزایش فشار اقتصادی بر شهروندان است.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه در آبان ۱۴۰۱ برای خانوارهای کشور به ۴۴ درصد و نرخ تورم نقطه‌ای در همین ماه به ۴۸.۱ درصد رسیده است. بر این اساس، خانوارهای ایرانی در ماه آبان امسال در مقایسه با زمان مشابه سال پیش ۴۸.۱ درصد بیشتر هزینه کرده‌اند.
در این گزارش اعلام شده بود که بیشترین افزایش قیمت‌ها در ماه آبان در مقایسه با ماه پیش از آن در گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» مربوط به میوه و خشکبار، در گروه «سبزیجات» مربوط به گوجه فرنگی و پیاز و در گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» مربوط به انواع دارو بوده و در عین حال در سبد خرید خانوارهای ایرانی، اجاره‌بها بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه پیش از آن به خود اختصاص داده است.
سایت «اقتصاد ۲۴» هم روز یکشنبه در گزارشی از تداوم خرید «دانه‌ای» میوه خبر داده و اعلام کرده است که این سبک خرید به دلیل گرانی میوه پس از یک دوره کوتاه از دهک‌های ضعیف به دهک‌های متوسط در جامعه سرایت کرده است.
در این گزارش بر اساس مشاهدات میدانی آمده است که بهای میوه‌های پرتقاضای فصل، دست‌کم به کیلویی ۴۰ هزار تومان رسیده است، این در حالی است که با وجود کم‌تر بودن بهای میوه‌های پاییزی در مقایسه با میوه‌های تابستانی، برای بسیاری از مصرف‌کنندگان هم‌چنان گران است.
اما گرانی‌ها تنها به میوه محدود نبوده است و فعالان صنفی از کاهش ۶۰ درصدی مصرف آبزیان و کاهش ۵۰ تا ۶۰ درصدی خرید برنج ایرانی در یک سال گذشته به دلیل گران بودن آن‌ها خبر داده‌اند.
عدم افزایش حقوق‌ها متناسب با نرخ تورم که کاهش قدرت خرید بسیاری از شهروندان را در پی داشته، موجب تجمع‌های اعتراضی گسترده در بین اقشار مختلف جامعه از جمله آموزگاران و بازنشستگان به‌ویژه در یک سال گذشته شده است.
هم زمان با اعتراضات سراسری از سه ماه گذشته، گزارش‌های متعددی نیز از اعتصاب کارگران در بخش‌های مختلف صنعتی و اقتصادی در اعتراض به پایین بودن سطح درآمدها و عدم پرداخت به‌موقع حقوق‌ها منتشر شده است.
تداوم فشار اقتصادی بر شهروندان در حالی است که دولت ابراهیم رئیسی نشان داده است که برنامه مشخصی برای بهبود وضعیت اقتصادی ندارد و با توجه به افزایش فشارهای بین‌المللی در واکنش به سرکوب مرگبار اعتراضات سراسری و آینده مبهم مذاکرات احیای برجام به نظر می‌رسد شیب سقوط اقتصاد ایران در ماه‌های آینده تندتر شود.
