دیپلماتهای غربی میگویند که ساز و کار جدید اتحادیه اروپا به منظور کمک به ایران برای دریافت پول صادرات خود از روز چهارم نوامبر، برابر با ۱۳ آبان، «به طور نمادین» آغاز خواهد شد.
این دیپلماتها گفتهاند این ساز و کار تا اوایل سال بعد میلادی به صورت عملی شکل اجرایی به خود نخواهد گرفت.
تاریخ ۱۳ آبان روز آغاز مرحله دوم تحریمهای آمریکا علیه تهران است که صنعت نفت ایران و به صفر رساندن صادرات این محصول را هدف گرفته است.
ساز و کار اتحادیه اروپا که «وسیله برای هدفی ویژه» (اسپیوی) نام دارد، برای پیشدستی نسبت به تحریمهای آمریکا علیه بانکهایی است که به نقلوانتقال پول صادرات نفت ایران میپردازند.
اسپیوی که میتواند با یک نظام مبادله پایاپای پیوند بخورد از یک نهاد واسطه در اتحادیه اروپا برای انجام تجارت با ایران بهره میبرد. این ساز و کار تضمین میکند که برای مثال پول صارات نفت ایران به کشورهای اروپایی با فروش کالاها و خدمات اروپا به ایران جبران شود.
یکی از دیپلماتهای اروپایی به خبرگزاری رویترز گفت: «ما سعی میکنیم که اسپیوی را قبل چهارم نوامبر برقرار کنیم و تقریبا مطمئنیم که میتوانیم این کار را انجام دهیم. اما بلافاصله عملیاتی نخواهد شد. این امر به زمان نیاز دارد و این زمان چند ماه طول میکشد».
به گفته وی، راهاندازی دفتر اصلی و برخی دیگر از مسائل جدی کار میبرد.
یک دیپلمات دیگر هم گفت که همه چیز آماده است تا یک آغاز نمادین داشته باشیم و به تهران نشان بدهیم که اتحادیه اروپا به قول و قرارش عمل میکند.
اما دیپلمات سوم به رویترز گفته که گرچه به نظر میرسد همه چیز خوب پیش میرود اما انتخاب محل دفتر آن کار سختی است چرا که هیچ کشور اروپایی داوطلب این کار نیست.
اتحادیه اروپا همراه با چین و روسیه امیدوار است که علیرغم خروج آمریکا از توافق هستهای موسوم به برجام، ایران همچنان در این توافق باقی بماند.
مقامات جمهوری اسلامی اما هشدار دادهاند که اگر ایران در عمل نتواند از مزایای برجام استفاده کند دلیلی برای پایبند ماندن به این توافق وجود ندارد.
ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه ۱۳۹۴ برای حلوفصل برنامه هستهای تهران و لغو تحریمها به توافقی موسوم به برجام رسیدند ولی ایالات متحده روز ۱۸ اردیبهشت امسال با متهم کردن ایران به توسعه برنامه موشکی خود و برهم زدن ثبات در منطقه، از این توافق خارج شد.