خانه کاشف السلطنه، «پدر چای ایران» به غارت رفت

خبرگزاری‌های ایران روز سه‌شنبه گزارش دادند که منزل مسکونی میرزا کاشف‌السلطنه مشهور به «پدر چای ایران» در غفلت سازمان میراث فرهنگی غارت شده است.

به گزارش خبرگزاری ایسنا به نقل از سجاد عسگری، دبیر کمیته پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی تهران، این خانه که در محله شمیران تهران (در خیابان شریعتی) واقع شده تا پیش از انقلاب مصر در اجاره «دفتر حافظ منافع مصر» در ایران بوده، اما پس از تعطیلی این دفتر، بنای متروکه شده است.

بر اساس اطلاعات اهالی محل، کاشی‌ها، درها، پنجره‌های باارزش، آیینه‌کاری‌ها و تمامی ملحقات نفیس این خانه با همکاری سرایدار یا مالک قبلی خانه و عتیقه‌فروشان منطقه شمیران با «پتک و تیشه» از جای کنده شده و به غارت رفته است.

به گفته سجاد عسگری این بنا در لیست خانه‌های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی تهران ثبت نشده و به همین خاطر این سازمان واکنشی یه این خبر نشان نمی‌دهد.

وی افزوده است: «اداره کل میراث فرهنگی تهران متاسفانه این بنا را در فهرست آثار ملی کشور ثبت نکرده است. به همین دلیل نمی‌توان به‌صورت قطعی گفت که این بنا حتی در فهرست آثار ارزشمند واجد ثبت استان تهران قرار داشته باشد!»

آقای عسگری درباره مالکیت این خانه به خبرگزای میراث گفته که در برخی منابع این خانه به نام محمد میرزا کاشف‌السلطنه مشهور به چایکار ثبت شده است. کسی که در سال ۱۲۷۹ هجری شمسی موفق به کشت چای در باغات لاهیجان و کلارآباد شد.



گذشته از چای‌کاری، کاشف‌السلطنه، نواده عباس میرزا و از نویسندگان و مشروطه‌خواهان دوره قاجار و پهلوی، پایه‌گذار شهرداری در تهران به معنای جدید آن است. او علاوه بر تنظیم «کتابچه قانون بلدیه»، خیابان‌ها و کوچه‌های تهران را نامگذاری کرد و برنامه رفتگری، نظارت معابر و ایجاد روشنایی در خیابان‌ها با چراغ برق را نیز به اجرا درآورد.

سجاد عسگری درباره آینده این خانه به خبرگزاری ایسنا گفته است که این خانه به مبلغ ۲۵ میلیارد تومان به شخص دیگری واگذار شده و بر اساس منابع محلی احتمالا مالک جدید این بنا را خواهید کوبید و به جای آن یک آسمان‌خراش خواهد ساخت.

در سال‌های اخیر روندی آغاز شده که بر اساس آن با حکم دیوان عدالت اداری، آثاری از فهرست بناهای تاریخی و ملی ایران خارج و سپس تخریب می‌شوند. خانه پدر پروین اعتصامی (شاعر صاحب‌نام ایرانی)، خانه صداقت، سرای قاجاریه دلگشا، خانه علیزاده، خانه-ویلای نمازی از جمله این ابنیه‌اند که در تهران واقع شده‌اند. اما این روند تنها مختص به پایتخت نیست و اخبار بسیاری از تخریب خانه‌های تاریخی در یزد و اصفهان نیز شنیده می‌شود.

سازمان میراث فرهنگی بارها و با نوشتن چندین نامه به این روند و احکام دیوان عدالت اداری اعتراض کرده است.

گفته می‌شود که این بناهای تاریخی مالک خصوصی داشته‌اند و مالکان علاقه‌مند بودند تا ابنیه‌شان از لیست آثار ملی تاریخی خارج شوند. نظیر سرای دلگشا که به گزارش خبرگزاری مهر، مالک‌اش می‌خواست به جای آن بنای تاریخی یک برج تجاری در حریم بازار تهران بسازد. مورد دیگر خانه-باغ اتحادیه معروف به دایی جان ناپلئون در منطقه لاله‌زار تهران است که بنا به درخواست مالک‌اش و به حکم دیوان عدالت اداری از لیست بناهای تاریخی خارج شد.

بر اساس رای شورای نگهبان در سال ۱۳۶۲، ثبت آثار تاریخی در ایران که مالک خصوصی دارند شرعا درست نیست، اما بر اساس قانونی دیگر که مصوبه سال ۱۳۵۷ است، تخریب‌کنندگان آثار تاریخی باید مجازات شوند.