نامه وصی ریچارد فرای به حسن روحانی در مورد اجازه دفن او

کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی و وصی ریچارد فرای، ایران‌شناس فقید آمریکایی، در نامه‌ای خطاب به حسن روحانی از او خواست تا با خاکسپاری آقای فرای در حاشیه زاینده‌رود در شهر اصفهان موافقت کند.

به گزارش روزنامه اعتماد در روز شنبه، ۲۳ فروردین‌ماه، ریچارد فرای سال‌ها پیش از مرگش آقای بجنوردی را وصی خود در ایران قرار داده و حال او با نگارش نامه‌هایی جداگانه به رئیس‌ جمهوری، وزیر امور خارجه و استاندار اصفهان از آنها خواسته تا اجازه دهند، خواسته آقای فرای مبنی بر آرام‌گرفتن پیکرش در خاک ایران عملی شود.

هنوز هیچ‌ یک از این مقامات واکنشی رسمی به این نامه‌ها نشان نداده‌اند و نظر خود را درباره تدفین پیکر آقای فرای در ایران اعلام نکرده‌اند.

ریچارد فرای، از شناخته‌شده‌ترین ایران‌شناسان و از شاگردان آرتور پوپ، روز هفتم فروردین‌ماه در ۹۴سالگی درگذشت. آقای فرای سال‌های زیادی از زندگی خود را در کشور تاجیکستان گذرانده بود و با این همه آن‌ طور که در وصیت‌نامه‌اش آمده، خواستار آن بوده که پیکرش در ایران و در اصفهان دفن شود.

به گزارش روزنامه اعتماد، آقای فرای پیش از انقلاب قبری نیز برای خود خریداری کرده بود که در ضلع شمالی پل خواجو و مشرف به زاینده‌رود است. این قطعه زمین که تعلقش به آقای فرای توسط دول پیشین ایران، از دولت سید محمد خاتمی گرفته تا دولت محمود احمدی‌نژاد، تایید شده، همان قطعه زمینی است که آرتور پوپ و همسرش نیز در آن دفن شده‌اند.

مخالفت‌ها با دفن پیکر ریچارد فرای در ایران به شکل رسمی از روز چهارشنبه، ۲۰ فروردین‌ماه، و با اعتراض احمد سالک، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس ایران، آغاز شد.

اما یک روز پیش از آن روزنامه کیهان در سرمقاله خود، ریچارد فرای را «آشغال و شیاد» خوانده بود و از مقام‌های ایرانی خواسته بود تا اجازه دفن پیکر او را در ایران ندهند. روزنامه کیهان، اندیشه‌های ریچارد فرای را سرمنشاء اندیشه‌هایی خوانده بود که در سال ۸۹ توسط نزدیکان رئیس‌جمهوری وقت ایران و به گفته کیهان «حلقه انحرافی» ترویج داده می‌شد.

در سال‌های ریاست‌ جمهوری محمود احمدی‌نژاد، خانه‌ای در اصفهان به آقای فرای اهدا شد که روزنامه کیهان آن را «دست‌ودلبازی» دولت در حق یکی از تئوریسین‌های اصلی «مکتب ایرانی» می‌نامد.

با آن که رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس مشخصا با دفن آقای فرای در ایران مخالفت کرده، اما یکی دیگر از اعضای کمیسیون فرهنگی می‌گوید که خواسته او خواسته کمیسیون فرهنگی مجلس نیست.

به گزارش بهارنیوز، علی مطهری، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، نیز با تقدیر از شخصیت آقای فرای از دولت خواسته تا به تعهداتش‌ در این باره عمل کند و به خانواده فرای و همسر آشوری-ایرانی‌اش اجازه تدفین بدهد.

در همین حال، محمدتقی رهبر، امام جمعه اصفهان، نیز در خطبه روز جمعه‌اش به مخالفان پیوسته و به سبک کیهان، فرای را «زباله غربی» خوانده و اعتراض کرده که چرا «زباله‌های غربی را در اصفهان و کنار زاینده رود خاک می‌کنند».

اشاره آقای رهبر به مقبره آرتور پوپ نیز بود که در کنار زاینده رود است و آقای فرای نیز احتمالا در همین مکان دفن خواهد شد. یک روز پیش از برگزاری نماز جمعه اصفهان نیز گروهی چند ده نفر مقابل این مقبره تجمع کرده بودند و نوشته‌هایی در مخالفت با خاکسپاری ریچارد فرای روی آن نوشته بودند.

اخبار مربوط به خاکسپاری آقای فرای در حالی دنبال می‌شود که رسانه‌های ایرانی مدعی‌اند کشور تاجیکستان در پی آن است که این ایران‌شناس برجسته را در خاک خود دفن کند.

روز ۱۸ فروردین‌ماه روزنامه شرق گفت‌وگویی با مصطفی محقق داماد، رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار (از نهادهای ایرانی که در پی خاکسپاری پیکر ریچارد فرای در ایران است) انجام داده بود که در آن، آقای محقق داماد از تلاش کشور تاجیکستان برای تدفین ریچارد فرای در آن کشور خبر داده بود.

با این همه روز ۲۰ فروردین‌ماه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، گفت‌وگویی با دو مقام فرهنگی و سیاسی تاجیکستان انجام داد که در آن، این افراد اعلام کردند که کشور متبوع‌شان هرگز چنین درخواستی نداده و آن‌ها تنها در رسانه‌های ایرانی چنین خبری را دیده‌اند.

مظفر عزیزاف، رئیس بخش آثار فرهنگی و تاریخی وزارت فرهنگ تاجیکستان، و همچنین معاون دفتر سخنگوی وزارت خارجه تاجیکستان هر دو در گفت‌وگو با ایرنا از این خبر اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند.

به گزارش روزنامه اعتماد، آقای فرای هم در زمان ریاست‌ جمهوری محمد خاتمی و هم محمود احمدی‌نژاد از هر دو قول مساعد گرفته بود که زمینه تدفینش را در کنار زاینده‌رود آماده کنند.

با این همه هنوز مشخص نیست که رئیس دولت جدید در این باره چه تصمیمی خواهد گرفت و با وجود نامه‌نگاری‌ها و درخواست نمایندگان مخالف و موافق مجلس هنوز حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم هنوز به این خبر واکنشی نشان نداده است.

بنا به گفته‌های صادق سجادی، از اعضای شورای عالی دائره‌المعارف اسلامی، یک نماینده ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرده که پیکر آقای فرای همچنان در سردخانه بیمارستان است و مقدمات انتقال آن به ایران آماده شده و آنها «منتظر تایید مقامات ایرانی» هستند تا پیکر را به ایران منتقل کنند.