گروهی از اصلاح‌طلبان مشاور محمد خاتمی در دومین برنامه‌ای که به او پیشنهاد داده‌اند، خواستار رفع حصر از رهبران اعتراض‌ها، اجرای کامل قانون اساسی جمهوری اسلامی، و تغییر فضای امنیتی حاکم شده‌اند.
در این پیشنهاد تفصیلی این گروه، برنامه‌هایی در سه سطح فوری، کوتاه‌مدت، و میان‌مدت مطرح شده‌اند. پیش از این در آخرین روز سال ۹۱ برنامه‌ای پیشنهادی برای محمد خاتمی منتشر کرده بودند.
برنامه اول این گروه از مشاوران رئیس جمهور سابق ایران پس از آن منتشر شد که آقای خاتمی تاکید کرد اصلاح‌طلبان برای خروج کشور از وضعیت فعلی «برنامه دارند».
این برنامه دوم، پیشبرد اصلاحات در شرایط فعلی کشور را به مراتب دشوارتر از گذشته اما همچنان ممکن ارزیابی کرده است.
نویسندگان این برنامه نوشته‌اند «ده‌ها ساعت مطالعه و کار مستمر» برای تهیه آنان صرف کرده‌اند.
در برنامه اول ۴۶ فعال اصلاح‌طلب با عنوان «بیم‌ها و امیدها، بایدها و نبایدها» به محمد خاتمی ارائه کرده بودند، دولت محمود احمدی‌نژاد به «سوءمدیریت‌ها و رویه‌ها غلط سیاسی و اجرایی» متهم شده است.
عبدالله نوری، غلامحسین کرباسچی، اسحاق جهانگیری، مجید انصاری، عبدالواحد موسوی لاری، حسین مرعشی، محمد علی نجفی و محمد ستاری‌فر از جمله امضاکنندگان آن برنامه اول بودند.
در هفته‌های گذشته گروه‌ها و چهره‌هایی از اصلاح‌طلبان از محمد خاتمی و اکبر هاشمی رفسنجانی، دو رئیس جمهور سابق ایران، دعوت کرده‌اند که در انتخابات ریاست جمهوری آینده ایران نامزد شوند.
در برنامه پیشنهادی دوم، مشاوران محمد خاتمی در حوزه سیاست داخلی، از «رویکردهای غلط و بحران ساز هشت ساله اخیر» انتقاد کرده‌اند.
آنها نوشته‌اند مهم‌ترین برنامه‌هایی که رئیس جمهور و دولت آینده ایران باید در نظر بگیرد، «تغییر رویکردهای سیاسی جاری در جهت بازسازی سرمایه اجتماعی و جلب اعتماد و مشارکت نخبگان و شهروندان و استفاده از بدنه کارشناسی و مدیریت توانا، مجرب و توسعه‌گرا» است.
این گروه از اصلاح‌طلبان، خواستار «ترمیم شکاف‌های سیاسی از طریق رفع محدودیت‌های موجود و حصر... و آزادی فعالان سیاسی، فرهنگی و مدنی دربند»، «اجرای بی‌تنازل قانون اساسی و بازگشت به قانون در همه عرصه‌ها» و «تبدیل رویکردهای امنیتی حاکم... به رویکردهای قانونی» شده‌اند.
«گفت‌وگوی ملی در میان همه نیروهای پایبند به قانون اساسی به منظور آشتی ملی و کاهش شکاف‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، قومی و مذهبی»، «دفاع از حقوق شهروندی همه ایرانیان»، «بازسازی جایگاه نهادهای مدنی، مطبوعات مستقل، احزاب و توسعه و تقویت آنها» نیز از برنامه‌های پیشنهادی آنان برای سیاست داخلی ایران بوده است.
آنان همچنان برای رویکردها وبرنامه‌های اصلاحی در حوزه سیاست خارجی ایران، نوشته‌اند: «وجود سیاست باز در داخل، باعث باز شدن دریچه‌های سیاست خارجی به روی کشور و بسته‌شدن سیاست در داخل، عامل انزوا در خارج و فشارهای حقوق بشری گوناگون می‌شود.»
آنها خواستار «سیاست عقلائی و به دور از افراطی‌گری و تندروی» در دولت آینده شده‌اند.
پیشنهادهای این گروه در سیاست خارجی، «جلوگیری از تهدیدها و حمله نظامی به ایران»، «توقف تحریم‌ها و سپس لغو قطعنامه‌های تحریم»، «مقابله با انزوای ایران به منظور تامین امنیت ملی» و «احیای سیاست تنش زدایی و اعتمادسازی به ویژه در مورد همسایگان» است.
آنها همچنین خواستار «مقابله با تروریسم و نفی افراط‌گرایی دینی»، «استفاده از فرصت ایجاد شده توسط جنبش‌های آزادی‌خواهانه در کشورهای عربی»، «تسهیل مبادلات خارجی»، «جذب سرمایه‌های خارجی و ایرانیان مقیم خارج»، و «مقابله با توطئه تفرقه مذهبی و تلاش برای وحدت جهان اسلام» شده‌اند.
این گروه از نزدیکان رئیس جمهور سابق ایران در حوزه اقتصادی پیشنهاد داده‌اند دولت آینده به «اقتصاد مدنی و مشارکت‌مدار» پایبند باشد، در پی «توانمندسازی» شهروندان باشد، بودجه «متوازن، توسعه‌ای، کارآمد و اثربخش» بریزد، درآمدهای حاصل از فروش نفت را به عنوان «ثروت بین‌نسلی» اختصاص دهد، و از محیط زیست برای «توسعه پایدار» صیانت کند.
در این برنامه، به آسیب‌های اجتماعی از جمله «ضعف مراعات قواعد اخلاقی»، «بزرگی قشر تهی‌دست و فقیر ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفری»، «اعتیاد ۳.۷ میلیون نفری»، «بیکاری پنج میلیون نفری»، «حاشیه‌نشینی پنج میلیون نفری»، رشد فزاینده جرم و جنایت، و «تبعیض‌های قومی، مذهبی و جنسیتی» اشاره کرده‌اند.
آنان راه‌حل این مشکلات اجتماعی را «اصلاحات جامعه‌محور و تقویت بنیان‌های جامعه مدنی» دانسته‌اند.
این گروه برای اصلاحات در زمینه فرهنگی و علمی، خواستار «استقرار دولت دور از سانسور در حوزه فرهنگ و دانش» شده‌اند.
آنان از جمله پیشنهاد داده‌اند «فضای امنیتی و ساختار سیاست زده فرهنگ، هنر، دانش و اطلاع‌رسانی کشور» تغییر کند و «منزلت و حرمت استادان ودانشجویان، معلمان و دانش‌آموزان، روشنفکران و اندیشمندان، هنرمندان و روزنامه نگاران» ارتقا پیدا کند.
این گروه همچنین خواستار «مقابله با بی‌قانونی و ممیزی و اعمال سلیقه‌های سیاسی در حوزه‌های کتاب، مطبوعات، سینما و رسانه» و «کاهش شکاف بین فرهنگ رسمی و غیررسمی» شده‌اند.
مشاوران محمد خاتمی نوشته‌اند با وجود «محدودیت‌ها و تنگناها»، حرکت اصلاحی را برای آینده کشور همچنان سودمند می‌دانند و انتخابات را زمینه مناسبی برای این حرکت می‌شمارند.
انتخابات ریاست جمهوری ایران کمتر از ۷ هفته دیگر در روز ۲۴ خرداد برگزار می‌شود و داوطبلان نامزدی از یک هفته دیگر باید به این منظور ثبت‌نام کنند.
در کنار شورای هماهنگی جبهه اصلاحات که روز ۲۷ اسفند به‌صورت رسمی از آقای خاتمی برای نامزدی در انتخابات پیش رو دعوت به عمل آورد، ۹۱ نفر از وزرای سابق، نمایندگان پیشین مجلس و فعالان سیاسی و فرهنگی نیز در نامه‌ای سرگشاده از او خواسته‌اند در انتخابات حضور یابد که از میان آنها می‌توان به هادی خامنه‌ای، محمدعلی نجفی، احمد مسجدجامعی، معصومه ابتکار، محمدجواد حجتی کرمانی و حمیدرضا جلایی‌پور اشاره کرد.
حزب اعتماد ملی که دبیر کل آن مهدی کروبی همراه با میرحسین موسوی و زهرا رهنورد در حصر خانگی است نیز از آقای خاتمی دعوت کرده است در این انتخابات نامزد شود.
محمد خاتمی پیش از این درباره حضور خود در انتخابات ریاست جمهوری گفته بود که به نظر «مجموعه اصلاح‌طلبان» احترام می‌گذارد با این حال در روزهای اخیر به محدودیت‌هایی که حکومت برای او به وجود آورده اشاره کرده و درباره اثربخش‌بودن نامزدی خود ابراز تردید جدی کرده است.
حضور اکبر هاشمی رفسنجانی نیز همچنان مبهم است و او احتمال نامزد شدن خود را نه تایید و نه رد نکرده است.
در این پیشنهاد تفصیلی این گروه، برنامه‌هایی در سه سطح فوری، کوتاه‌مدت، و میان‌مدت مطرح شده‌اند. پیش از این در آخرین روز سال ۹۱ برنامه‌ای پیشنهادی برای محمد خاتمی منتشر کرده بودند.
برنامه اول این گروه از مشاوران رئیس جمهور سابق ایران پس از آن منتشر شد که آقای خاتمی تاکید کرد اصلاح‌طلبان برای خروج کشور از وضعیت فعلی «برنامه دارند».
این برنامه دوم، پیشبرد اصلاحات در شرایط فعلی کشور را به مراتب دشوارتر از گذشته اما همچنان ممکن ارزیابی کرده است.
نویسندگان این برنامه نوشته‌اند «ده‌ها ساعت مطالعه و کار مستمر» برای تهیه آنان صرف کرده‌اند.
در برنامه اول ۴۶ فعال اصلاح‌طلب با عنوان «بیم‌ها و امیدها، بایدها و نبایدها» به محمد خاتمی ارائه کرده بودند، دولت محمود احمدی‌نژاد به «سوءمدیریت‌ها و رویه‌ها غلط سیاسی و اجرایی» متهم شده است.
عبدالله نوری، غلامحسین کرباسچی، اسحاق جهانگیری، مجید انصاری، عبدالواحد موسوی لاری، حسین مرعشی، محمد علی نجفی و محمد ستاری‌فر از جمله امضاکنندگان آن برنامه اول بودند.
در هفته‌های گذشته گروه‌ها و چهره‌هایی از اصلاح‌طلبان از محمد خاتمی و اکبر هاشمی رفسنجانی، دو رئیس جمهور سابق ایران، دعوت کرده‌اند که در انتخابات ریاست جمهوری آینده ایران نامزد شوند.
در برنامه پیشنهادی دوم، مشاوران محمد خاتمی در حوزه سیاست داخلی، از «رویکردهای غلط و بحران ساز هشت ساله اخیر» انتقاد کرده‌اند.
آنها نوشته‌اند مهم‌ترین برنامه‌هایی که رئیس جمهور و دولت آینده ایران باید در نظر بگیرد، «تغییر رویکردهای سیاسی جاری در جهت بازسازی سرمایه اجتماعی و جلب اعتماد و مشارکت نخبگان و شهروندان و استفاده از بدنه کارشناسی و مدیریت توانا، مجرب و توسعه‌گرا» است.
این گروه از اصلاح‌طلبان، خواستار «ترمیم شکاف‌های سیاسی از طریق رفع محدودیت‌های موجود و حصر... و آزادی فعالان سیاسی، فرهنگی و مدنی دربند»، «اجرای بی‌تنازل قانون اساسی و بازگشت به قانون در همه عرصه‌ها» و «تبدیل رویکردهای امنیتی حاکم... به رویکردهای قانونی» شده‌اند.
«گفت‌وگوی ملی در میان همه نیروهای پایبند به قانون اساسی به منظور آشتی ملی و کاهش شکاف‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، قومی و مذهبی»، «دفاع از حقوق شهروندی همه ایرانیان»، «بازسازی جایگاه نهادهای مدنی، مطبوعات مستقل، احزاب و توسعه و تقویت آنها» نیز از برنامه‌های پیشنهادی آنان برای سیاست داخلی ایران بوده است.
آنان همچنان برای رویکردها وبرنامه‌های اصلاحی در حوزه سیاست خارجی ایران، نوشته‌اند: «وجود سیاست باز در داخل، باعث باز شدن دریچه‌های سیاست خارجی به روی کشور و بسته‌شدن سیاست در داخل، عامل انزوا در خارج و فشارهای حقوق بشری گوناگون می‌شود.»
آنها خواستار «سیاست عقلائی و به دور از افراطی‌گری و تندروی» در دولت آینده شده‌اند.
پیشنهادهای این گروه در سیاست خارجی، «جلوگیری از تهدیدها و حمله نظامی به ایران»، «توقف تحریم‌ها و سپس لغو قطعنامه‌های تحریم»، «مقابله با انزوای ایران به منظور تامین امنیت ملی» و «احیای سیاست تنش زدایی و اعتمادسازی به ویژه در مورد همسایگان» است.
آنها همچنین خواستار «مقابله با تروریسم و نفی افراط‌گرایی دینی»، «استفاده از فرصت ایجاد شده توسط جنبش‌های آزادی‌خواهانه در کشورهای عربی»، «تسهیل مبادلات خارجی»، «جذب سرمایه‌های خارجی و ایرانیان مقیم خارج»، و «مقابله با توطئه تفرقه مذهبی و تلاش برای وحدت جهان اسلام» شده‌اند.
این گروه از نزدیکان رئیس جمهور سابق ایران در حوزه اقتصادی پیشنهاد داده‌اند دولت آینده به «اقتصاد مدنی و مشارکت‌مدار» پایبند باشد، در پی «توانمندسازی» شهروندان باشد، بودجه «متوازن، توسعه‌ای، کارآمد و اثربخش» بریزد، درآمدهای حاصل از فروش نفت را به عنوان «ثروت بین‌نسلی» اختصاص دهد، و از محیط زیست برای «توسعه پایدار» صیانت کند.
در این برنامه، به آسیب‌های اجتماعی از جمله «ضعف مراعات قواعد اخلاقی»، «بزرگی قشر تهی‌دست و فقیر ۱۰ تا ۱۵ میلیون نفری»، «اعتیاد ۳.۷ میلیون نفری»، «بیکاری پنج میلیون نفری»، «حاشیه‌نشینی پنج میلیون نفری»، رشد فزاینده جرم و جنایت، و «تبعیض‌های قومی، مذهبی و جنسیتی» اشاره کرده‌اند.
آنان راه‌حل این مشکلات اجتماعی را «اصلاحات جامعه‌محور و تقویت بنیان‌های جامعه مدنی» دانسته‌اند.
این گروه برای اصلاحات در زمینه فرهنگی و علمی، خواستار «استقرار دولت دور از سانسور در حوزه فرهنگ و دانش» شده‌اند.
آنان از جمله پیشنهاد داده‌اند «فضای امنیتی و ساختار سیاست زده فرهنگ، هنر، دانش و اطلاع‌رسانی کشور» تغییر کند و «منزلت و حرمت استادان ودانشجویان، معلمان و دانش‌آموزان، روشنفکران و اندیشمندان، هنرمندان و روزنامه نگاران» ارتقا پیدا کند.
این گروه همچنین خواستار «مقابله با بی‌قانونی و ممیزی و اعمال سلیقه‌های سیاسی در حوزه‌های کتاب، مطبوعات، سینما و رسانه» و «کاهش شکاف بین فرهنگ رسمی و غیررسمی» شده‌اند.
مشاوران محمد خاتمی نوشته‌اند با وجود «محدودیت‌ها و تنگناها»، حرکت اصلاحی را برای آینده کشور همچنان سودمند می‌دانند و انتخابات را زمینه مناسبی برای این حرکت می‌شمارند.
انتخابات ریاست جمهوری ایران کمتر از ۷ هفته دیگر در روز ۲۴ خرداد برگزار می‌شود و داوطبلان نامزدی از یک هفته دیگر باید به این منظور ثبت‌نام کنند.
در کنار شورای هماهنگی جبهه اصلاحات که روز ۲۷ اسفند به‌صورت رسمی از آقای خاتمی برای نامزدی در انتخابات پیش رو دعوت به عمل آورد، ۹۱ نفر از وزرای سابق، نمایندگان پیشین مجلس و فعالان سیاسی و فرهنگی نیز در نامه‌ای سرگشاده از او خواسته‌اند در انتخابات حضور یابد که از میان آنها می‌توان به هادی خامنه‌ای، محمدعلی نجفی، احمد مسجدجامعی، معصومه ابتکار، محمدجواد حجتی کرمانی و حمیدرضا جلایی‌پور اشاره کرد.
حزب اعتماد ملی که دبیر کل آن مهدی کروبی همراه با میرحسین موسوی و زهرا رهنورد در حصر خانگی است نیز از آقای خاتمی دعوت کرده است در این انتخابات نامزد شود.
محمد خاتمی پیش از این درباره حضور خود در انتخابات ریاست جمهوری گفته بود که به نظر «مجموعه اصلاح‌طلبان» احترام می‌گذارد با این حال در روزهای اخیر به محدودیت‌هایی که حکومت برای او به وجود آورده اشاره کرده و درباره اثربخش‌بودن نامزدی خود ابراز تردید جدی کرده است.
حضور اکبر هاشمی رفسنجانی نیز همچنان مبهم است و او احتمال نامزد شدن خود را نه تایید و نه رد نکرده است.
