فرود بیژن (رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی)
در خط مقدم جنگ داخلی سوریه، مهاجران و پناهندگان شیعه افغان که آموزش نظامی زیادی هم ندیدهاند، برای جمهوری اسلامی ایران به جنگ نیابتی با مخالفان بشار اسد، رئیس دولت سوریه، مشغولاند. میزان مرگ در میان تیپ فاطمیون، که اغلب این سربازان افغان هم متعلق به آن هستند، بسیار بالاست.
دولت ایران برای جذب نیروهای تازهنفس و همینطور بالابردن روحیه سربازان، سعی در نشان دادن چهره محبوبی از سربازان این جنگ دارد؛ خیابانهایی در تهران به اسم این افراد نامگذاری میشود، رسانههای دولتی، سربازان افغان کشته شده در جنگ را شهید میخوانند و آنها را ستایش میکنند، و از تابوتهای آنها در شهرهای مختلف استقبال میشود. هدف جلب نیرو، بیشتر از میان اقلیت شیعه در افغانستان- هزارهها- است. در تصاویری که شبکه الجزیره از سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران منتشر کرده، او که در سوریه در حال جنگ است، برای این سربازان افغان دعا میکند.
شبکه العالم- رسانه عربیزبان متعلق به دولت ایران- هم به تازگی گزارش داده است که حزبالله لبنان در حال آموزش نیروهای ویژه افغان در بخشهای تکتیراندازی و نحوه استفاده از سلاحهای مخصوص برای دید در شب است. گفته میشود که صدها تن از این رزمجویان، به نواحی مختلف درگیر در سوریه فرستاده شدهاند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به تازگی تصاویری از آموزش نیروهای افغان در تیپ فاطمیون منتشر کرده است که برخی صاحبنظران اعتقاد دارند برای تقویت وجهه این نیرو منتشر شده است. در حالی که به گفته این صاحبنظران، «در واقعیت، هیچ شاهد معتبری بر وجود این گونه تواناییها در میان فاطمیون وجود ندارد.» علی آلفونه، یکی از اعضای ارشد شورای آتلانتیک، مستقر در واشینگتن، به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی میگوید که سپاه پاسداران با دقت این داستانها را طراحی و منتشر میکند.
دولت ایران از همان ابتدای شروع جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ آغاز به اعزام نیروی داوطلب، شامل تعداد زیادی از افغانهای پناهنده در ایران، به این کشور کرد. البته شواهدی در دست است که نشان میدهد جذب نیروهای افغان فقط مختص به هزارههای مقیم ایران نبوده بلکه صدها شیعه در داخل خاک افغانستان هم جذب نیروهای سپاه شدهاند.
دولت ایران میگوید سربازانی که از ایران برای جنگ به سوریه میروند، نیروهای داوطلبی هستند که برای دفاع از مراکز مذهبی شیعه در سوریه، به این کشور رفتهاند. اما شواهدی در دست است که نشان میدهد به سربازان افغان در سوریه هم کمک مالی و هم وعده اجازه اقامت در ایران داده میشود. احمد شجاع، پژوهشگر سابق دیدبان حقوق بشر در افغانستان میگوید که فاطمیون هیچ وقت در شهرهایی که مراکز مقدس شیعه در آن واقع شده است، مستقر نشدهاند، بلکه کار آنها جنگ در بیابانها و مناطق پرخطر جبههها است.
با آنکه گفته میشود که ایران هزاران نیروی داوطلب و مشاور نظامی به سوریه اعزام کرده است، اما آمار دقیقی از تعداد سربازان افغان در سوریه در دست نیست. رسانههای نزدیک به دولت ایران، وقتی که خبر کشته شدن این افراد را اعلام میکنند، اطلاعات زیادی در خصوص نحوه کشته شدن آنها منتشر نمیکنند.
رئیس بنیاد شهید در پاییز سال گذشته اعلام کرده بود که جسد بیش از هزار سرباز، شامل سربازان ایرانی، افغان و پاکستانی، به ایران بازگردانده میشود. علی آلفونه میگوید که بر اساس تعداد مراسم ترحیمی که در ایران برای کشتهشدگان تیپ فاطمیون برگزار شده است، از سال ۲۰۱۳ تا به حال ۶۵۶ سرباز افغان در سوریه کشته شدهاند. به عقیده وی، میزان مرگ در میان فاطمیون تا ۲۰ درصد بیشتر از نیروهای دیگر است. او میگوید که از سال ۲۰۱۱ تا به حال ۱۵ هزار نفر در قالب تیپ فاطمیون به سوریه اعزام شدهاند.
تقریباً پانزده درصد از مردم کشور افغانستان شیعه هستند. سازمان ملل تعداد افغانهای مقیم ایران را نزدیک به یک میلیون نفر برآورد میکند در حالیکه تهران این آمار را تا سه میلیون نفر هم اعلام کرده است.