روزنامه اعتماد در چاپ دوم خود «ساعت یک بامداد ۲۷ دی» را «لحظه تاریخی اعلام رسمی اجرای برجام» خوانده و در تیتر یک خود، صبح یکشنبه را «صبح بدون تحریم» توصیف کردهاست.
روزنامه ایران، نزدیک به دولت، در تیتر یک خود با تأکید بر «فروپاشی تحریم» از قول حسن روحانی نوشتهاست: «برجام به فرجام رسید.»
این روزنامه ضمن تأکید براینکه «بعد از ۱۳ سال، بحران هستهای به پیروزی دیپلماسی منجر شد»، به نقل از بیانیه مشترک ظریف و موگرینی نوشتهاست: «این دستاورد به روشنی ثابت میکند که با اراده سیاسی، پشتکار، و از طریق دیپلماسی چندجانبه، ما قادریم سختترین معضلات را حل و فصل، و راه حلهای واقع بینانهای که قابلیت اجرای مؤثر داشته باشند پیدا کنیم. این یک پیام قاطع و امیدوارکنندهاست که جامعه بینالمللی میبایست در تلاشهایمان برای ساختن جهانی امن تر، مد نظر داشته باشد.»
علی خرم دیپلمات پیشین و استاد فعلی دانشگاه طی یادداشتی در روزنامه شرق نوشتهاست: «پیامدهای توافق هستهای ایران با گروه ۱+۵ در ابعاد منطقهای و بینالمللی به اندازهای وسیع و عمیق بود که شاید کمتر کسی تصور میکرد شاهد چنین تحولات تعیینکنندهای در سطح خاورمیانه باشد.»
روزنامه ابرار در تیتر یک خود خبر دادهاست که رئیس جمهور آمریکا همزمان با آغاز اجرای برجام «اجازه فروش هواپیما به ایران را صادر کردهاست.»
روزنامه قانون ضمن انتشار کاریکاتوری از محمدجواد ظریف و جان کری وزرای خارجه ایران و آمریکا، در تیتر یک خود نوشتهاست: «خلاص شدیم.»
روزنامه شهروند که در چاپ اول خود از «مبادله ۱۱ زندانی میان ایران و آمریکا» خبر داده و نوشته بود که این «مبادله» همزمان با آغاز اجرای برجام و با «تصمیم مراجع عالیرتبه دوکشور» انجام شدهاست، در تیتر یک چاپ دوم خود نوشتهاست: با آغاز اجرای برجام «تحریم خاک شد.»
روزنامه کیهان در تیتر یک خود نوشتهاست: «روز اجرا در راه، نوبت به تحقق وعدهها رسید» و تأکید کردهاست که «با رسیدن روز اجرای برجام نوبت تحقق وعدههامیرسد، وعدههای متعدد و مفصلی که از روز انتخاب دولت جدید تحقق آنها منوط به برداشته شدن تحریمها شده بود.»
روزنامه رسالت، دیگر روزنامه نزدیک به اصولگرایان، در تیتر یک خود از قول «فعالان اقتصادی» نوشتهاست: «منتظر معجزه اقتصادی نباشیم.»
روزنامه وطن امروز، نزدیک به جبهه پایداری، در تیتر یک خود با عنوان «آغاز راستیآزمایی»، از اجرای برجام را «عقبنشینی هستهای» توصیف کرده و نوشتهاست: «سیمان که به قلب رآکتور اراک تزریق شد؛ آخرین حلقه از زنجیره تعهدات ایران برای عقبنشینی هستهای تاریخی تکمیل شد.»
روزنامه فرهیختگان ضمن انتشار گزارشی دربارهٔ «گمانهزنیهای ردصلاحیتی»، نوشتهاست: «بهرغم آن که قرار بود در پایان ساعات اداری دیروز هیئت نظارت بر انتخابات شورای نگهبان اسامی تأیید صلاحیتشدگان را اعلام کند، این امر در وقت مقرر صورت نگرفت. ساعت سه بعدازظهر فرمانداری اطلاع داد که هنوز آماری در این باره از طرف شورای نگهبان در اختیار آنها قرار نگرفتهاست. با این حال گمانهزنیها دربارهٔ تأیید صلاحیتها و رد صلاحیتها داغ بود.»
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، در شماره یک شنبه خود از رد صلاحیت دو سوم کاندیداهای دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی خبر داده اما همزمان این انتخابات را «رقابتیترین انتخابات تاریخ» توصیف کردهاست.
همزمان روزنامه آرمان هم دربارهٔ نتایج بررسی صلاحیت کاندیداها در هیئتهای نظارت شورای نگهبان خبر دادهاست که «حدود ۴۲ درصد داوطلبان دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در هیئت نظارت استانها تأیید شدهاند» و «صلاحیت حدود ۳۰ درصد داوطلبان احراز نشد و حدود ۲۵ درصد از داوطلبان نیز رد صلاحیت شدند.»
روزنامه رسالت در سرمقاله خود با عنوان «انقلاب رنگی یا براندازی نرم، نوشتهاست: «عدم موضع گیری صریح اصلاح طلبان در مورد جریانها و شخصیتهای بر انداز سال ۸۸، به این معنا است که آنها هنوز هم تمایل دارند با ترکیب درهمآمیختهای از براندازان و اصلاح طلبان به صحنه آیند و از سرمایه اجتماعی هر دو جریان استفاده کنند.» این روزنامه تأکید کردهاست که «این راهبرد اگر در سال ۸۸ با اغماض یک خطا محسوب میشد، امسال بدون تردید یک خیانت علنی و عامدانه است.»
روزنامه جهان صنعت اظهارات محمدحسین مقیمی معاون سیاسی وزارت کشور دربارهٔ انتخابات را مورد توجه قرار داده و از قول وی نوشتهاست: «طبق قانون هیچ سازمان و دستگاهی جز وزارت کشور و شورای نگهبان مجاز نیست در انتخابات دخالت کند بنابراین هیچ نیروی مسلحی نمیتواند بگوید هیئت نظارت یا اجرا وظایف خود را درست انجام دادند یا نه.»
محمدحسین مقیمی البته گفتهاست که «افراد وابسته به نیروهای مسلح هیچ مسئولیتی در انتخابات ندارند اما اگر بخواهند میتوانند به عنوان یک فرد نه به عنوان یک نظامی اظهار نظر کنند.»
«صبح بدون تحریم»
روزنامه اعتماد در چاپ دوم خود «ساعت یک بامداد ۲۷ دی» را «لحظه تاریخی اعلام رسمی اجرای برجام» خوانده و در تیتر یک خود، صبح یک شنبه را «صبح بدون تحریم» توصیف کردهاست.
جواد دلیری سردبیر اعتماد طی یادداشتی در این روزنامه نوشتهاست: «دیشب مردم ایران اسلامی آسودهتر از همیشه سر بر بالین خود گذاشتند تا امروز که سپیده دم از افق بیرون زد صبح بدون تحریم را آغاز کنند. بله سرانجام ساعت یک بامداد امروز دیوار تحریم فروریخت.»
یادداشت نویس روزنامه اعتماد با اشاره به اینکه «ساعات و دقایق بیشمار و پر از دلهرهای پای این کارزار صرف شد تا اختلافی که جامعه ایران را به سمت دالان تاریک جنگ سوق میداد به مسیر صلح کشیده شود»، نوشتهاست: حسن روحانی و محمدجواد ظریف با پشتیبانی و حمایت رهبری انقلاب برای عبور از گرداب پرونده هستهای نه به توصیههای طالبان تقابل و نزاع اعتنا کردند و نه دست تقدیر به چنگ حوادث و زمانه سپردند. آنها راه سومی را رفتند که جهان امروز برآن عنوان تعامل و عقلانیت مینهد» و اینک «حسن روحانی و یارانش در تعقیب منطق گفتوگوی هستهای به هر سه محصول میمون مذاکره؛ تحصیل منافع ملی، رفع اتهام و اثبات راستی ایران اسلامی دست یافتهاند.»
اعتماد ضمن یادآوری اینکه «تا پیش از ۲۷ دی باورش دشوار بود که حصر بینالمللی ایران شکسته شود اما بالاخره ممکن شد و حصر جهانی ایران شکست»، نوشتهاست: «دیگر این امر واقعیت دارد که ایران آرام آرام از کابوس وجود زنجیرههای تحریم خارج میشود. از امروز، روزگاری البته سختتر اما امیدوارانهتر آغاز میشود. صبح امروز وقتی کلید کاسبان، حجرههای بازار را باز میکند و نبض چهارراه استامبول به جریان میافتد و همزمان تلاطم اتاق شیشهای حافظ تکان میخورد، راه تازه اقتصاد ایران گشایش مییابد. ازهمین امروز است که فرایند مبادلات اقتصادی ایران در بازار جهانی نیز به حالت «عادی» بازمیگردد و دیگر کسی نگران بده بستان اقتصادی با ایران نخواهد بود.»
اعتماد با اشاره به این سخن حسن روحانی که گفته بود «اکنون نوبت سیاست است که به اقتصاد، سوبسید بدهد»، نوشتهاست: «پس کشور باید از این گردنه عبور کند و این عبور مستلزم یک عزم سیاسی جدی در مقامات ارشد کشور است. سوی دیگر این ماجرا در سیاست داخلی است. انتخابات اسفندماه جاری و روند اجرایی و نظارتی آن همچون بررسی صلاحیتها و فراهم کردن مقدمات انتخابات برای حضور حداکثری و باشکوه همهجانبه تمام قشرهای مردمی همچون انتخابات ۹۲ میتواند این سوبسید را به اقتصاد بدهد و راه نیمهتمام آن انتخابات را تمام کند.»
یادداشتنویس روزنامه اعتماد با تأکید براینکه «توافق هستهای را میتوان تابلو یک راه جدید از سیاستورزی به حساب آورد»، از آن به عنوان راهی یاد کردهاست که «در آن ایران و ایرانی با زبان و منطق جدید با جهان سخن میگوید و بدبینیها و کدورتهای گذشته جای خود را به حس رقابت و همکاری میدهد. در این مرحله شهروند و سیاستمدار ایرانی دیگر نمیخواهد هیچ دولت و کشوری از افزایش قدرت او احساس خطر کند.»
اعتماد با تأکید براینکه «شکستن حصار، خارج کردن اقتصاد کشور از گرداب تحریمهای پیاپی جهانی و در نهایت اثبات منطق و مرام صلحطلبی ایرانیان» همه معجزه بازگشت عقلانیت به دیپلماسی و همکاری ملی برای حل پرونده هستهای بوده، نوشتهاست: «حالا نوبت آن است همین تجربه را در دوران پسابرجام در داخل تکرار کنیم تا دیوار بیاعتمادی میان جناحها برداشته شود، کلافگی مردم از افراط و تجادلهای کاذب به اتمام رسد و آسایش و آرامش مردم در سایه اصلاحات و اعتدال دوباره متولد شود تا ایران و ایرانی بتوانند همانی باشند که باید باشند.»
پیامدهای منطقهای و بینالمللی اجرای توافق هستهای
علی خرم دیپلمات پیشین و استاد فعلی دانشگاه طی یادداشتی در روزنامه شرق نوشتهاست: «پیامدهای توافق هستهای ایران با گروه ۱+۵ در ابعاد منطقهای و بینالمللی به اندازهای وسیع و عمیق بود که شاید کمتر کسی تصور میکرد شاهد چنین تحولات تعیینکنندهای در سطح خاورمیانه باشد.»
یادداشت نویس روزنامه شرق با بیان اینکه «در ایران و آمریکا، گروههای داخلی و مخالف دولت هرچه در توان داشتند بهاستخدام گرفتند تا بلکه توافق هستهای صورت نگیرد و سپس بهاجرا درنیاید»، نوشتهاست: «این مخالفتهای داخلی، طیف وسیع و گستردهای داشت.»
علی خرم از جمله نوشتهاست که «برخی در ایران نمیخواستند کاستیهای دولتهای نهم و دهم در اداره کشور و بهویژه در سیاست خارجی، اقتصاد و صنعت هویدا شود و اینکه چگونه با برداشت ناصواب و استراتژی نادرست، کشور را به شورای امنیت سازمان ملل سپردند و با گرفتن قطعنامههای لازمالاجرا، ایران را با تحریمهای سیاسی بینالمللی و تحریمهای اقتصادی- صنعتی گرفتار کردند؛ درحالیکه راه صنعت هستهای لزوماً از مسیر تقابل و درگیری نمیگذشت» و البته «برخی هم در آمریکا نمیخواستند دولت برخاسته از حزب رقیب آنها، یعنی دموکراتها موفق شود.»
این روزنامه با اشاره به اینکه «وجه مشترک هر دو دسته مخالفین، تضاد اصولی با دولت حاضر خودشان بود که بهطرز معجزهآسایی داشت به دروازههای موفقیت نزدیک میشد»، نوشتهاست: «در ایران، دولت دکتر روحانی توانست دیدگاه تقابل نظامی با آمریکا را پشتسر گذاشته و از هنر دیپلماتیک و سیاست خارجی مبتنیبر تعامل سازنده استفاده کند» و «درآمریکا نیز دولت، در فضای تهمت و سوءظن، توانست بر مشکلات سنتی و دشمنان قسمخورده ایران فائق آید و به توافقی ناباورانه با ایران دست یابد که آمریکا را از ورود به جنگ دیگری در خاورمیانه نجات دهد و به یکی از بحرانهای تاریخی و سیاسی جهان، بهصورت دیپلماتیک و مسالمتآمیز پایان دهد.»
یادداشت نویس روزنامه شرق البته نوشتهاست که «مخالفین منطقهای و بینالمللی توافق هستهای هم به اندازه کافی قدرتمند بودند و تلاش فراوانی برای کسبنشدن توافق بین ایران و گروه ۱+۵ و سپس عدم اجرای آن بهعمل آوردند» اما اکنون «با اطمینان میتوان گفت هیچکدام از طراحیهای مخالفان نتوانسته در راه اجرای برجام، خللی بهوجود آورد؛ بنابراین توافق هستهای در میان راههای پرپیچوخم و در میان انبوهی از مشکلات داخلی و خارجی درحال عبور بهسوی سرانجام تحقق خود است.»
نگاه سرد روزنامههای اصولگرا به آغاز اجرای برجام
روزنامه کیهان در تیتر یک خود نوشتهاست: «روز اجرا در راه، نوبت به تحقق وعدهها رسید» و تأکید کردهاست که «با رسیدن روزاجرای برجام نوبت تحقق وعدههامیرسد، وعدههای متعدد و مفصلی که از روز انتخاب دولت جدید تحقق آنها منوط به برداشته شدن تحریمها شده بود.»
این روزنامه که از مخالفان توافق هستهای بوده نوشتهاست: «با رسیدن روز اجرای برجام نوبت تحقق وعدهها میرسد وعدههایی که از روز انتخاب دولت جدید تحقق آنها منوط به برداشته شدن تحریمها و گشایش اقتصادی کشور پس از آن شده بود و امروز ظاهراً دیگر بهانهای نیست.»
کیهان با تأکید براینکه «علیرغم اینکه رئیس جمهور در برنامههای تبلیغاتی پیش از یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برای حل مشکلات کشور وعدههای صد روزه داده بود عدم تحقق این وعدهها با توجه به تحریمهایی که هر روز از سوی دولتمردان به عنوان تنها دلیل مشکلات کشور قلمداد میشد طبیعی به نظر میرسید» اما «دیگر با رسیدن روز اجرای برجام که به روز یکشنبه موکول شدهاست بهانهای وجود ندارد و نوبت اجرای وعدهها فرا رسیدهاست و انتظار میرود که دیگر با گذشت زمان بهانههای جدید از سر راه نرسند که وعدههای بیشماری که اجرایشان منوط به اجرای برجام شده بود هنوز از خروجی رسانهها حذف نشدهاند.»
روزنامه رسالت، دیگر روزنامه نزدیک به اصولگرایان، در تیتر یک خود از قول «فعالان اقتصادی» نوشتهاست: «منتظر معجزه اقتصادی نباشیم.»
این روزنامه از قول مجیدرضا حریری، نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین نوشتهاست: «بنابراین نباید انتظار داشت که بعد از تحریمها معجزه شود بلکه باید فعالیتهایی در اقتصاد ایران صورت گیرد که زیربناهای اقتصادی را اصلاح و فضای کسب و کار را مساعد کند.» این فعال اقتصادی به رسالت گفتهاست: «همانطور که در زمان تحریمها، اثر واقعی تحریم با تأخیر ۶ ماهه تا یکساله در اقتصاد ایران نمایان میشد، زمانی هم که تحریم برداشته شود، در میان مدت میتوان تأثیرات عمده لغو تحریمها را مشاهده کرد؛ بنابراین در کوتاه مدت و آنی، ممکن است امید به بازارها تزریق شده و ثباتی بر بازارها حاکم شود اما شکل گیری این آثار صرفاً روانی است و تأثیر عدد و رقمی بر اقتصاد ایران نخواهد داشت.»
این روزنامه همچنین از قول مجتبی خسروتاج، قائممقام وزارتخانه صنعت، معدن و تحجارت نوشتهاست: «آثار لغو تحریمها در بخشهای مختلف بانکی، همکاریهای صنعتی- تجاری و انتقالات دانش فنی را در یک پروسه زمانی یکساله میتوان شاهد بود اما با لغو تحریمها، به طور قطع بازارهای جدیدی در بخش صادرات خواهیم داشت که در سالهای تحریم از آنها محروم بودهایم.»
روزنامه وطن امروز، نزدیک به جبه پایداری، در تیتر یک خود با عنوان «آغاز راستیآزمایی» نوشتهاست: «با تمام شدن تعهدات ایران، دوران اجرای وعدههای ۱+۵ در برجام شروع شد.»
این روزنامه از اجرای برجام را «عقبنشینی هستهای» توصیف کرده و نوشتهاست: «سیمان که به قلب رآکتور اراک تزریق شد؛ آخرین حلقه از زنجیره تعهدات ایران برای عقبنشینی هستهای تاریخی تکمیل شد.»
وطن امروز با اشاره به اینکه «جمعآوری سانتریفیوژها در نطنز و فردو، انتقال نزدیک به ۱۱ تن اورانیوم غنی شده به روسیه و قزاقستان و در مرحله آخر، تخریب رآکتور اراک و از کار انداختن قلب این رآکتور آب سنگین» از «اقدامات کلی ایران» برای رسیدن به روز اجرای برجام بود، نوشتهاست: این اقدامات «نهایتاً اواخر هفته گذشته به اتمام رسید و صبح شنبه نیز هیئتهای ایرانی، آمریکایی و نیز هیاتی به نمایندگی از اروپا به ریاست فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در هتل کوبورگ وین دور هم جمع شدند تا خبر آغاز اجرای تعهدات ۱+۵ را اعلام کنند.»
گزارش غیررسمی از رد صلاحیتهای گسترده کاندیداهای انتخابات مجلس
روزنامه فرهیختگان ضمن انتشار گزارشی دربارهٔ «گمانهزنیهای ردصلاحیتی»، نوشتهاست: «بهرغم آن که قرار بود در پایان ساعات اداری دیروز هیئت نظارت بر انتخابات شورای نگهبان اسامی تأیید صلاحیتشدگان را اعلام کند، این امر در وقت مقرر صورت نگرفت. ساعت سه بعدازظهر فرمانداری اطلاع داد که هنوز آماری در این باره از طرف شورای نگهبان در اختیار آنها قرار نگرفتهاست. با این حال گمانهزنیها دربارهٔ تأیید صلاحیتها و ردصلاحیتها داغ بود.»
به نو شته این روزنامه «خبر ردصلاحیت افراد مطرح بهویژه در میان اصلاحطلبان و اعتدالگرایان دست به دست در شبکههای اجتماعی میچرخد. برخی از این اخبار بهعنوان مثال خبر از ردصلاحیت همه کاندیداهای اصلاحطلب در استان گیلان و کرج دارد و همچنین گفته میشود که بیشتر نمایندههای فعلی مجلس هم ردصلاحیت شدهاند.»
فرهیختگان نوشتهاست که «علاوهبراینکه خبر میرسد که بیشتر افراد نزدیک به احمدینژاد و حزب یکتا و استانداران فعال در دولتهای نهم و دهم که ثبتنام کرده بودند، ردصلاحیت شدهاند. این گمانهزنیها علاوهبراین از ردصلاحیت افرادی مانند حمید رسایی نماینده تهران، مهدی کوچکزاده نماینده تهران، محمدحسین خلیلی اردکانی خواهرزاده محمد خاتمی و نماینده دوره ششم مجلس از کرج، فاطمه آجرلو و برخی از دیگر نزدیکان محمود احمدینژاد از کرج، علیرضا زاکانی نماینده تهران، مصطفی معین کاندیدای ریاستجمهوری سال ۸۴، عبدالرزاق موسوی، احمدرضا دستغیب نماینده اصلاحطلب شیراز، کاظم جلالی نماینده شاهرود، اکبر اعلمی و شکور اکبرنژاد خبر دادهاند.»
این روزنامه خبری نیز دربارهٔ رد ص لاحیت علی مطهری نماینده فعلی مجلس منتشر کرده و نوشتهاست: «ظهر شنبه خبری مبنیبر ردصلاحیت علی مطهری نماینده تهران و فرزند شهید مطهری در شبکههای اجتماعی منتشر شد که پس از چند ساعت با انتشار اطلاعیهای از دفتر او تکذیب شد.»
به گزارش فرهیختگان، معاون سیاسی و امنیتی فرماندار تهران اما دربارهٔ انتشار اسامی افرادی که توسط هیئت نظارت استان تأیید یا ردصلاحیت شدهاند، گفتهاست: «اسامی منتشرشده غیرواقعی بوده و شایعه و گمانهزنی غیررسمی است، زیرا هنوز رسماً نتیجه بررسی هیئت نظارت استان به ما در فرمانداری اعلام نشدهاست.»
این روزنامه نوشتهاست: «با وجود سفارشهای گسترده در روزهای اخیر، گمانهزنیها به فضای نگرانیها دامنزدهاست اما فعالان سیاسی اصلاحطلب با دعوت مردم به آرامش تأکید کردهاند که در برابر ردصلاحیتها بر اساس قانون عمل خواهند کرد و با صندوقهای رای قهر نخواهند کرد.»
روزنامه نزدیک به سپاه؛ «رقابتیترین انتخابات تاریخ» با رد صلاحیت بیش از ۸ هزار کاندیدا
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، در شماره یک شنبه خود از رد صلاحیت دو سوم کاندیداهای دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی خبر داده اما همزمان این انتخابات را «رقابتیترین انتخابات تاریخ» توصیف کردهاست.
این روزنامه با اشاره به اینکه «از میان ۱۲ هزار و ۱۲۳ نفر کاندیدای ثبتنام کرده، تنها صلاحیت حدود یکسوم از ثبتنامکنندگان در انتخابات مجلس شورای اسلامی تأیید شده»، نوشتهاست: «یک مقام آگاه در گفتوگو با روزنامه جوان این گمانهزنی رسانهای را تأیید کردهاست.»
روزنامه جوان نوشتهاست: «بیش از ۹۰۰ نفر نیز در طول بررسی صلاحیتها از کاندیداتوری انصراف دادهاند» و از تعداد کاندیداهای باقیمانده «حدود یکسوم ثبتنامکنندگان برای انتخابات اسفند صلاحیتشان احراز شده، یکسوم بهطور قطعی صلاحیتشان برای این انتخابات رد شده و یکسوم دیگر نیز تاکنون مشمول عدماحراز شدهاند.»
این روزنامه با اشاره به اینکه «تفاوت آنهایی که بهطور قطع صلاحیتشان احراز نشده و آنهایی که تاکنون مشمول عدماحراز هستند، آنجاست که احتمال تأیید صلاحیت دسته دوم تا زمان آغاز تبلیغات همچنان وجود دارد»، نوشتهاست: «این افراد میتوانند با ارائه اسناد و مدارک یا معرفی معرفهای مورد اعتماد دستگاههای نظارتی در راستای احراز صلاحیت خود اقدام کنند.»
جوان نوشتهاست: «در صورت صحت این گمانهها، برای هر کرسی نمایندگی مجلس بیش از ۱۳ نفر باید رقابت کنند.»