جایزه صلح نوبل که معتبرترین جایزه بین‌المللی در زمینه حقوق بشر و صلح جهانی است و مقر آن در نروژ قرار دارد، به سه زن از قاره آقریقا و آسیا تعلق گرفته‌است: الن جانسون سرلیف و لیما گبووی از کشور آفریقایی لیبریا و توکل عبدالسلام کَرمان از کشور یمن.
این که سه زن برنده جایزه صلح نوبل شدند تنها بخشی از ماجرا است؛ فعالان جنبش زنان معتقدند تلاشی که این زنان داشتند و اهدافی که برای آن مبارزه می‌کردند می‌تواند راهگشای زنان جهان باشد.
در این پیوند رؤیا کریمی مجد، از رادیو فردا گفت‌وگویی داشته‌است با شیرین عبادی، برنده ایرانی جایزه صلح نوبل:
شیرین عبادی: از این مسئله خوشحالم. هم از جهت فردی و هم از جهت اجتماعی.
از جهت فردی به این دلیل که بعد از سال ۲۰۰۴، با زنان برنده جایزه صلح نوبل، کمیته زنان صلح نوبل را تاسیس کردیم که متاسفانه ماه پیش خانم «وانگاری موتا ماتای» برنده جایزه صلح نوبل از کنیا درگذشت.
ما یکی از اعضا هیئت مدیره خودمان را از دست دادیم. اما به فاصله یک ماه بعد سه عضو جدید پیدا کردیم، که من از هم اکنون عضویت این بانوان را در موسسه زنان نوبل که خودم هم یکی از بنیانگذاران آن هستم، تبریک می‌گویم.
خانم عبادی، با اضافه شدن این سه زن، کمیته شما چند عضو خواهد داشت؟
کمیته ما متشکل از هفت نفر بود. که متاسفانه خانم ماتای را از دست دادیم و شش نفر شدیم که الان با این سه نفر عضو جدید، ۹ نفر می‌شویم. ۹ زنی که برنده جایزه صلح نوبل در جهان هستند و هنوز زنده‌اند.
فکر می‌کنید که اضافه شدن این سه زن به مجموعه برندگان جایزه صلح نوبل، چه تاثیر کلانی بر وضعیت زنان در جهان خواهد گذاشت؟
مسلما تاثیر مثبتی خواهد گذاشت. زیرا هدف از انتخاب این سه زن که دو تنشان با هم همکار بوده‌اند ولیکن یک نفرشان به تنهایی کار می‌کرده‌است، این بوده‌است که جهان بایستی متوجه باشد که زنان آخرین افرادی هستند که از مزایای دموکراسی برخوردار می‌شوند.
بنابر این وقتی که در کشوری انقلابی صورت می‌گیرد و یا تحولات اجتماعی پیش می‌آید، ممکن است که حقوقی به نفع مردان تغییر کند و عوض شود.
ولیکن زنان در آخرین ردهٔ این گونه مزایا قرار می‌گیرند. چنانچه ما در بهار عربی هم شاهد هستیم، صحبت از انتخابات آزاد و برکناری دیکتاتور می‌شود، صحبت از ایجاد یک حکومت دموکرات می‌شود، اما هیچ‌کس به این نکته اشاره نمی‌کند که آیا وضعیت زنان هم بهتر می‌شود؟
در جامعه‌ای که زن و مردش هر دو با هم انقلاب کرده‌اند، هیچ کس صحبت از این نمی‌کند که آیا باز هم می‌خواهند تعدد زوجات را رواج بدهند؟ یا اینکه قرار است ممنوع شود.
بنابر این انتخاب کمیته نوبل بسیار هوشمندانه و راهبردی بوده‌است. یعنی به جهان تذکر می‌دهد که وضعیت هیچ کشوری بهتر نخواهد شد، مگر اینکه وضعیت زنان در آن کشورها بهبود یابد.
در نتیجه، تا زنان از نتایج دموکراسی بهره‌مند نشوند، نمی‌شود گفت که یک حکومت دموکراتیک است.
ما چگونه می‌توانیم حکومتی را دموکرات بدانیم در حالی که دیه دو زن برابر دیه یک مرد باشد؟ ما چگونه می‌توانیم حکومتی را دموکرات بدانیم در حالی که مثل ایران در قوانین‌شان منظور می‌کنند که شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد است؟
دموکراسی و حقوق زن دو کفه یک ترازو هستند. کمیته صلح نوبل در حقیقت با انتخاب این سه زن شایسته به جهان و خصوصا به انقلابیون فعلی هشدار می‌دهد که «مراقب حقوق نیمی از جامعه خود باشید، هیچ جامعه‌ای سالم نیست، هیچ حکومتی دموکرات نیست اگر در آن زنان در وضعیت تبعیض‌آمیزی به سر ببرند.»
از این جهت است که کمیته صلح نوبل در اقدامی بسیار تحسین‌برانگیز سه زن را به عنوان نماد این مبارزه انتخاب کرده‌است.
من مجددا این انتخاب را هم به کمیته صلح نوبل و هم به برندگان آن تبریک می‌گویم.
این که سه زن برنده جایزه صلح نوبل شدند تنها بخشی از ماجرا است؛ فعالان جنبش زنان معتقدند تلاشی که این زنان داشتند و اهدافی که برای آن مبارزه می‌کردند می‌تواند راهگشای زنان جهان باشد.
در این پیوند رؤیا کریمی مجد، از رادیو فردا گفت‌وگویی داشته‌است با شیرین عبادی، برنده ایرانی جایزه صلح نوبل:
گفت‌وگوی رؤیا کریمی مجد با شیرین عبادی در مورد دریافت نوبل صلح امسال از سوی سه زن
شیرین عبادی: از این مسئله خوشحالم. هم از جهت فردی و هم از جهت اجتماعی.
از جهت فردی به این دلیل که بعد از سال ۲۰۰۴، با زنان برنده جایزه صلح نوبل، کمیته زنان صلح نوبل را تاسیس کردیم که متاسفانه ماه پیش خانم «وانگاری موتا ماتای» برنده جایزه صلح نوبل از کنیا درگذشت.
ما یکی از اعضا هیئت مدیره خودمان را از دست دادیم. اما به فاصله یک ماه بعد سه عضو جدید پیدا کردیم، که من از هم اکنون عضویت این بانوان را در موسسه زنان نوبل که خودم هم یکی از بنیانگذاران آن هستم، تبریک می‌گویم.
خانم عبادی، با اضافه شدن این سه زن، کمیته شما چند عضو خواهد داشت؟
کمیته ما متشکل از هفت نفر بود. که متاسفانه خانم ماتای را از دست دادیم و شش نفر شدیم که الان با این سه نفر عضو جدید، ۹ نفر می‌شویم. ۹ زنی که برنده جایزه صلح نوبل در جهان هستند و هنوز زنده‌اند.
فکر می‌کنید که اضافه شدن این سه زن به مجموعه برندگان جایزه صلح نوبل، چه تاثیر کلانی بر وضعیت زنان در جهان خواهد گذاشت؟
مسلما تاثیر مثبتی خواهد گذاشت. زیرا هدف از انتخاب این سه زن که دو تنشان با هم همکار بوده‌اند ولیکن یک نفرشان به تنهایی کار می‌کرده‌است، این بوده‌است که جهان بایستی متوجه باشد که زنان آخرین افرادی هستند که از مزایای دموکراسی برخوردار می‌شوند.
بنابر این وقتی که در کشوری انقلابی صورت می‌گیرد و یا تحولات اجتماعی پیش می‌آید، ممکن است که حقوقی به نفع مردان تغییر کند و عوض شود.
ولیکن زنان در آخرین ردهٔ این گونه مزایا قرار می‌گیرند. چنانچه ما در بهار عربی هم شاهد هستیم، صحبت از انتخابات آزاد و برکناری دیکتاتور می‌شود، صحبت از ایجاد یک حکومت دموکرات می‌شود، اما هیچ‌کس به این نکته اشاره نمی‌کند که آیا وضعیت زنان هم بهتر می‌شود؟
در جامعه‌ای که زن و مردش هر دو با هم انقلاب کرده‌اند، هیچ کس صحبت از این نمی‌کند که آیا باز هم می‌خواهند تعدد زوجات را رواج بدهند؟ یا اینکه قرار است ممنوع شود.
بنابر این انتخاب کمیته نوبل بسیار هوشمندانه و راهبردی بوده‌است. یعنی به جهان تذکر می‌دهد که وضعیت هیچ کشوری بهتر نخواهد شد، مگر اینکه وضعیت زنان در آن کشورها بهبود یابد.
در نتیجه، تا زنان از نتایج دموکراسی بهره‌مند نشوند، نمی‌شود گفت که یک حکومت دموکراتیک است.
ما چگونه می‌توانیم حکومتی را دموکرات بدانیم در حالی که دیه دو زن برابر دیه یک مرد باشد؟ ما چگونه می‌توانیم حکومتی را دموکرات بدانیم در حالی که مثل ایران در قوانین‌شان منظور می‌کنند که شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد است؟
دموکراسی و حقوق زن دو کفه یک ترازو هستند. کمیته صلح نوبل در حقیقت با انتخاب این سه زن شایسته به جهان و خصوصا به انقلابیون فعلی هشدار می‌دهد که «مراقب حقوق نیمی از جامعه خود باشید، هیچ جامعه‌ای سالم نیست، هیچ حکومتی دموکرات نیست اگر در آن زنان در وضعیت تبعیض‌آمیزی به سر ببرند.»
از این جهت است که کمیته صلح نوبل در اقدامی بسیار تحسین‌برانگیز سه زن را به عنوان نماد این مبارزه انتخاب کرده‌است.
من مجددا این انتخاب را هم به کمیته صلح نوبل و هم به برندگان آن تبریک می‌گویم.
