حسن روحانی، رئيس جمهور ايران، دستيابی به توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی را «حاصل حضور و استقامت تمام‌عيار ملت بزرگ ايران و هدايت رهبر فرزانه انقلاب» توصيف کرده است.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران نيز بارها و به خصوص بعد از دستيابی به توافق با گروه ۱+۵ از علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به خاطر حمايت‌هايش از او و تيم مذاکره‌کننده هسته‌ای ايران تشکر کرده است.
چهره‌ها و گروه‌های اصلاح‌طلب يا حامی دولت آقای روحانی که نظر مشابهی دارند هم کم نبوده‌اند.
از جمله مجمع مدرسين و محققين حوزه علميه قم که به دست آمدن این توافق را «در پرتو ايستادگی ملت، رهنمودهای رهبری بزرگوار و تدبير دولت» دانسته است.
اين اما تمام ماجرا نيست.
پاره‌ای از گروه‌ها و شخصيت‌های مخالف جمهوری اسلامی، معتقدند نه تنها جايی برای تشکر از آقای خامنه‌ای وجود ندارد بلکه او بايد به علت تحميل هزينه‌های فوق‌العاده به مردم ايران بابت پيگيری برنامه هسته‌ای، از سمت خود برکنار شود.
اتحاد برای دموکراسی در ايران از جمله اين گروه‌هاست.
اين گروه مخالف جمهوری اسلامی، در بيانيه‌ای که يکشنبه ۲۸ تير منتشر کرد، توافق هسته‌ای را «گام مهمی در جهت رفع سايه شوم اين پروژه بی‌سرانجام» از سر ايران توصيف کرده اما در عین حال شکل‌گيری اين مسئله را از اساس «نتيجه ندانم‌کاری و اشتباه محاسبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده کل قوا، يعنی شخص آقای خامنه‌ای برای ايجاد توانايی‌های توليد سلاح هسته‌ای» دانسته است.
اتحاد برای دموکراسی، از رهبر جمهوری اسلامی به عنوان فردی نام برده که «پروژه بی‌سرانجام و سراپا زيان‌باری را به ملت ايران تحميل کرده است» و «مسئوليت تمام اين خسارت‌ها را بر دوش دارد.»
اين بيانيه، آقای خامنه‌ای را متهم کرده است که «به کمک ايادی خود در هر سه قوه و با دستگاه تبليغاتی عريض و طويلش می‌کوشد به مردم بقبولاند که برگشتن به شرايط ۲۰ سال قبل و جمع کردن بساطی که به قيمت صدها ميليارد دلار از اموال مردم ايران تمام شده، پيروزی جديدی برای رژيم حاکم است و همگان بايد سپاس‌گزار او باشند.»
اتحاد برای دموکراسی در پايان خواستار اين شده تا «برای جلوگيری از خسارت بيشتر به کشور، آقای خامنه‌ای به عنوان مسئول مستقيم اين بلای خانمان‌سوز که بر سر کشور آورده» از سمت‌اش برکنار شود تا «مردم از طريق انتخابات آزاد حاکميت خود را اعمال کنند و با حاکميت مردم، بساط ولايت فقيه و استبداد دينی برچيده شود.»
«در پس این تلاطم»
حسن شريعتمداری، شهريار آهی، جواد خادم و رامين پرهام از اعضای اتحاد برای دموکراسی هستند که هدف خود را برقراری دموکراسی در ايران با برگزاری انتخاباتی کاملا آزاد عنوان کرده است.
اما آيا مردمی که با استقبال از توافق اتمی و در حمايت از دولت روحانی و محمدجواد ظريف در خيابان‌ها به جشن و پايکوبی پرداختند، تمايل يا انگيزه‌ای برای براندازی استبداد دينی – آنگونه که اتحاد برای دموکراسی خواسته است – دارند؟
شهريار آهی، از مخالفان جمهوری اسلامی، معتقد است: «تا وقتی که پايه قدرت در مجلس منتخب همه مردم ايران نيست و يک دموکراسی واقعی نداريم، هر گشايش موقتی تلاطمی را به وجود می‌آورد که نگرانی قدرت سرکوبگر را به دنبال دارد.»
آقای آهی در گفت‌وگو با راديو فردا، ابتدا اين پرسش را طرح می‌کند که «آيا کشور به موازات اين گشايش، به سمت انتخابات آزاد و انتقال قدرت از ولايت فقيه غير پاسخگو به نمايندگان مردم می‌رود يا خير؟».
پاسخ او اين است: «نمی‌شود تنها با سياست خارجی و سياست حتی خوب اقتصادی، اين مسئله را حل کرد بدون اينکه توسعه سياسی و گشايش فضای باز سياسی و مشارکت بيشتر مردم نيز به موازات گشايش ديگر پيش برود.»
«صورت مسئله اساسی»
اتحاد برای دموکراسی تنها گروه مخالف جمهوری اسلامی نبود که به توافق اتمی واکنش نشان داد.
حزب کمونيست کارگری (حکمتيست) نيز با صدور بيانيه‌ای گفت که «صورت مسئله اساسی» همچنان «سرنگونی جمهوری اسلامی» است.
مریم رجوی،از رهبران سازمان مجاهدین خلق ایران نیز توافق اتمی را «عقب‌نشينی تحميلی و نقض خط قرمزهای اعلام شده از سوی علی خامنه‌ای و جام زهری برای نظام آخوندی» توصيف کرد.
به گفته خانم رجوی، اين توافق «ناگزير به تشديد جنگ قدرت در رأس رژيم و بر هم خوردن تعادل درونی آن عليه ولی‌فقيه فرتوت» منجر خواهد شد.
به جز اين گروه‌ها، منتقدان و مخالفانی مانند محمد نوری‌زاد و حشمت‌الله طبرزدی که در داخل کشور به سر می‌برند هم پيش‌بينی خود را از فضای بعد از توافق هسته‌ای عنوان کرده‌اند.
آقای نوری‌زاد با اشاره به سخنان اخير رهبر جمهوری اسلامی درباره توافق هسته‌ای، در صفحه فيسبوک خود نوشت: «خدا رحم کند به ما و به سخنان مطول ايشان در باب توافق هسته‌ای و برکات آن و پيروزی‌های ناشی از رهبری داهيانه حضرت ايشان.»
اين فعال سياسی منتقد جمهوری اسلامی افزود: «خسارت دو جانبه که می‌گويند يعنی همين. هم در داستان هسته‌ای هست و نيست‌مان به باد رفته و هم بايد بنشينيم و بشنويم سخنان دراز دامن حضرت رهبری را در باب چونی زيرکی‌های اسلامی حضرت ايشان.»
نوشته فیسبوکی محمد نوری‌زاد:
حشمت‌الله طبرزدی، ديگر مخالف جمهوری اسلامی که تازه چند روز است از زندان آزاد شده نیز در فيسبوک خود نوشت که آقای خامنه‌ای با سخنرانی خود در روز عيد فطر «تلاش کرد وانمود کند اگرچه با قدرت‌های بزرگ جهانی بر سر برنامه هسته‌ای توافق کرده است، اما اين سازش موجب اين نمی‌شود که به حقوق بشر تن بدهد يا دست از تجاوزات منطقه‌ای بردارد و با آمريکا در زمينه‌های مذکور به مذاکره بپردازد.»
اما به گفته آقای طبرزدی «اينها صرفا ادعاهای واهی است».
اين فعال سياسی مخالف افزود: «واقعيت اين است که مناسبات ملی و جهانی و ساخت قدرت تغيير پيدا کرده و به سرعت بر خلاف خواست و منفعت خامنه‌ای و دلواپسان عمل می‌کند. به ويژه فساد همه جانبه حکومتی، بنيه اقتدارگرايی آنان را تضعيف کرده است.»
طبرزدی: مطالبات مردم بالاست
حشمت‌الله طبرزدی در گفت‌وگو با راديو فردا تاييد می‌کند که از اين نوشته کوتاهش بوی خوش‌بينی برای تغيير شرايط سياسی در داخل کشور به مشام می‌آيد: «اولا مطالبات مردم درباره جنبه‌های مختلف حقوق بشر از آزادی‌های مدنی و سياسی تا حق زندگی شرافتمندانه و بهبود وضعيت اقتصادی و معيشتی بالاست. دولت روحانی هم وعده داده که پس از سر و سامان دادن به مذاکرات هسته‌ای به اين موارد می‌پردازد. بنابراين حکومت هم مجبور است به اين موارد توجه بيشتری کند.»
او در عين حال تاکيد کرد که «جناح خامنه‌ای همچنان تلاش می‌کند فضا را بسته نگه دارد» ولی «نيروهای ديگر در حکومت و جامعه مدنی نظر متفاوتی دارند.»
به گفته آقای طبرزدی، وقتی جمهوری اسلامی می‌پذيرد وارد جامعه جهانی شود «ديگر نمی‌تواند مانند گذشته دست به سرکوب بزند.»
به نظر می‌آيد اين سخنان آقای طبرزدی، نگرانی برخی از مقام‌های جمهوری اسلامی نيز است.
از جمله احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و عضو مجلس خبرگان رهبری که شنبه ۲۷ تير گفت بهبود روابط با آمريکا «دروازه‌های کشور را برای دزدی بر روی دشمنان باز خواهد کرد.»
