چهار سال پس از آغاز جنگ عراق ، منطقه کردستان هويتی کردی عربی پيدا کرده است.
اگر در روزهای آغازين جنگ عراق ، در خيابان ها و يا بازار شهر اربيل ، رويارويی با کسانی که يه زبان عربی صحبت می کردند پديده ای نادر بود ، اين روزها زبان عربی تقريبا به اندازه کردی در اين شهر کاربرد دار د.
ده ها هزارعرب عراقی از مناطق جنوبی و مرکزی به شمال عراق پناه آورده اند که علاوه بر آوردن زبان و رسوم خود ، تا حدی باعث رونق بازار شهرهای کردنشين نيز شده اند .
از اين جمعيت مهاجران جنوبی عراق ، عده ای در حال ادامه تحصيل در دانشگاه های کردستان هستند و عده ای ديگر در مشاغل خدماتی سرگرم کار شده اند.
ايمان ، فروشنده پوشاک مردانه در يک مرکز خريد تازه تاسيس در شهر اربيل می گويد هرچند که ۴ سال از آغاز جنگ عراق می گذرد و اين جنگ مانند آنچه در ديگر نقاط عراق جار ی ا ست تاثير مستقيمی بر روند زندگی مردم کردستان نگذاشته ، اما به تدريج بازار درحال رونق يافتن است.
به گفته اين مغازه دار کرد در شهر اربيل ، بهبود وضع بازار و آغاز پروژه های عمرانی و زيربنايی در کردستان در واقع ناشی از فعاليت های حکومت خودمختار اين منطقه و حمايت و پشتيبانی های جامعه جهانی است ، اما در اين ميان نمی توان نقش فعال مهاجران عرب را که از نواحی جنوبی کشور آمده اند ، ناديده گرفت.
بنا به تازه ترين گزارش سازمان ملل متحد تخمين زده می شود که از زمان آغاز جنگ عراق نزديک به ۲ ميليون عراقی کشورشان را ترک کرده و حدود يک ميليون و ۹۰۰ هزار نفر در درون عراق آواره و بی خانمان شده و به نقاطی ديگر مهاجرت کرده اند.
بنا به همين آمار ، هر ماه نزديک به ۵۰ هزار عراقی از کشور می گريزند .
بسام ، جوان بغدادی که همراه نامزدش به نيو سيتی ، يک مجتمع تجاری تازه تاسيس در شهر اربيل آمده به راديو فردا می گويد :« زندگی من و خانواده ام در اينجا موقت است و هرگاه اوضاع امنيتی در بغداد درست شود ، ما برمی گرديم .»
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش...
بسام در بغداد سوپرمارکت داشته و می گويد هنوز در اربيل نتوانسته شغلی بيا بد.
اين جوان بغدادی می گويد بنا به آماری که در شهرداری اربيل ثبت شده ، حدود ۶ هزار خانواده از مناطق جنوبی عراق و به ويژه از بغداد تنها به شهر اربيل مهاجرت کرده اند.
بسام در بغداد سوپرمارکت داشته و می گويد هنوز در اربيل نتوانسته شغلی بيا بد.
در پاسخ به این پرسش که شیعه است یا سنی، پاسخ می دهد :« سنی هستم ، اما هيچ فرقی نمی کند که شيعه باشی يا سنی . برای زندگی در بغداد شانسی وجود ندارد .»
بنا بر گزارش سازمان ملل متحد ، صدها هزار تن از جمعيت مهاجران عراقی در کشورهای همسايه عراق سکنی گزيده اند: « نزديک به يک ميليون نفر در سوريه ، حدود ۷۵۰ هزار نفر در اردن ، ۴۰ هزار تن در لبنان و ده ها هزار نفر ديگر در ايران و ترکیه .»
بسام ، جوان بغدادی در پاسخ به اين سوال که چرا ترجيح داد به جای رفتن به کشوری ديگر ، به کردستان عراق بيايد ؟ ابتدا به اصالت کردی پدرش اشاره می کند و با لبخند می گويد :« هرکسی کو دور ماند از اصل خويش / بازجويد روزگار وصل خویش .»
بسام همچنين می گويد:«وضعیت زندگی در سوريه يا اردن برای ما مناسب نبود و تصميم گرفتيم به اربيل بياييم چون به هرحال اينجا داخل عراق است و خدا را شکر که امنيت دارد .»
بسام اهل بغداد که به اربیل مهاجرت کرده است
بشرا، زن جوانی که يک گلفروشی را در مجتمع تجاری ديگری اداره می کند می گويد سه سال است که همراه شوهرش به اربيل مهاجرت کردهاست.
بشرا که در محله الکرادة بغداد صاحب يک مغازه گلفروشی و تزيينات عروس و داماد بوده است ، به راديو فردا می گويد: « از نظر امکانات برايم ميسر نبود که به خارج از عراق مهاجرت کنم در نتيجه با شوهرم تصميم گرفتيم که به اربيل بياييم .»
اين زن جوان بغدادی می گويد شوهرش در بغداد استاد دانشگاه بوده و با توجه به اينکه کرد بوده اکنون توانسته در دانشگاه شهر اربيل به کارش ادامه دهد.
بشرا که در سه سال اخير هيچ يک از اعضا خانواده اش را نديده می گويد:«خواهرانم در بغداد درس می خوانند و پدر و مادرم بايد پيش آنها باشند ، به همين دليل ما نتوانستيم دست ه جمعی از بغداد خارج شويم .»
وقتی از بشرا می پرسم با اين جدايی از ديگر اعضا خانواده اش چگونه کنار می آيد و اساسا اين مهاجرت چه تاثيری بر زندگی اش گذاشته ؟ چند دقيقه بايد بگذرد تا بتواند پاسخ دهد .
بشرا که چهره اش غرق اشک شده و اجازه نمی دهد تصويری از او ثبت کنم، پس از چند لحظه به حرف می آيد:«واقعيت اين است که اين مهاجرت بر زندگی من تاثير گذاشته و چون امنيت در اينجا برقرار است مشکلی ندارم ولی احساس کمبود عاطفی می کنم و مدام به فکر پدر و مادر و ديگر اعضا خانواده هستم که در بغداد مانده اند.»
بشرا که انگار می خواهد درباره مجبور شدنش به ترک بغداد مرا مجاب کند با بغض ادامه می دهد:« ۳بار در بغداد خانه ام مورد هجوم افراد ناشناس قرار گرفت . وسايلم را غارت کردند و خانه ام را ويران . چند بار خودم مورد آزار و اذيت قرا گرفتم و شوهرم نيز همين طور ... به همين خاطر مجبور به ترک بغداد شديم ... اوضاع در آنجا طوری است که اصلا مشخص نيست اين تروريست ها و خرابکاران چه کسانی هستند و از کجا می آيند...»
در سوی ديگر شهر اربيل و در يک مغازه ساندويچی، قصی را می بينم: جوانی مسيحی که اهل کرکوک است و از همان ابتدا از برنامه هايش برای ترک عراق می گويد .
قصی می گويد به جايی مهاجرت کند که امنيت داشته باشد، جايی در اروپا و يا آمريکا. اما حاضر نيست به هيچ يک از کشورهای عربی خاورميانه برود.
به گفته اين جوان مسيحی عراقی، او فقط می خواهد زندگی کند، اما درجايی مثل اروپا که به حقوق بشر احترام می گذارند و بيمه پزشکی اهميت دارد؛ جايی که وقتی از کار افتاده و پير شدی، بتوانی روی حمايت های يک نهاد حساب کنی؛ نه مثل عراق که هيچ چيزی وجود ندارد .
قصی از نا امنی در شهر کرکوک با جزييات سخن می گويد و معتقد است که کرکوک شهری مرده است.
او می گويد:«به هرحال آخرين انتخابم برای مهاجرت از کرکوک، آمدن به کردستان خواهد بود چون به هرحال اينجا امنيت دارد. »
داستان زندگی هر يک از جمعيت مهاجران عراقی پراکنده در نقاط مختلف عراق و يا ديگر نقاط جهان متفاوت از ديگری است، اما همه آنها در يک نکته اشتراک دارند: اينکه عامل به وجودآورنده همه اين جابه جايی ها، مهاجرت ها و آوارگی ها يک چيز است: هراس از نا امنی.
