رقابت بزرگ آمریکا و اروپا بر سر بازار ایران آغاز شده است. در گفتوگوی اقتصادی روز رادیوفردا، فریدون خاوند، استاد اقتصاد در فرانسه، به این پرسش پاسخ داده است:
با پیدایش چشماندازهای تازه در روابط تهران و واشینگتن، گزارشهای گوناگونی در دست است درباره تلاش شرکتهای آمریکایی برای ورود به بازار ایران. این تلاش در کدام یک از بخشها بیشتر به چشم میخورد؟
فریدون خاوند: ایران یک بازار بزرگ ۷۷ میلیون نفره است که طبقه متوسط قابل توجهی دارد و به دلیل برخورداری از منابع سرشار نفت و گاز از قدرت خرید خوبی هم برخوردار است، هرچند اقتصاد سرکوفتهای دارد که نتوانسته از ظرفیتهای جمعیتی و سرزمینی آن طور که باید و شاید استفاده کند. ولی به هر حال این ظرفیتها موجودند.
بازاری که در حال حاضر به نظر میرسد مورد توجه شدید شرکتهای آمریکایی است خودرو و خودروسازی است. در این زمینه گزارشهای زیادی منتشر شده از جمله در شماره روز گذشته روزنامه فرانسوی فیگارو، که تاییدی است بر گزارش مفصلی که در همین زمینه در شماره پنجم تیرماه هفتهنامه ایرانی تجارت فردا منتشر شده بود و نشان میدهد که حتی پیش از دیدار اخیر حسن روحانی از واشینگتن و پیامدهای آن در عرصه دیپلماتیک، جنرال موتورز، غول خودروسازی آمریکا، تلاشهای همهجانبهای را شروع کرده بود برای این که بعد از حدود سی سال به بازار ایران برگردد.
آیا شرکت جنرال موتورز قصد دارد که جای خودروسازهای فرانسوی را در بازار ایران بگیرد؟
این سناریو کاملا واقعی به نظر میرسد. میدانیم که صنعت خودروسازی ایران در سالهای بعد از انقلاب در ارتباط با شرکت فرانسوی پژو شکل گرفت و رنو، دیگر غول خودروسازی فرانسوی، هم در ایران جای پای محکمی داشت. پژو در فوریه ۲۰۱۲ زیر فشار تحریمهای آمریکا خروج خودش را از بازار ایران شروع کرد. رنو هم بعدا همین کار را کرد. و در هر دو مورد هم فشارهای جنرال موتورز بسیار موثر بود. با این حال به نظر میرسد که همین جنرال موتورز تهاجم گستردهای را به سوی بازار ایران شروع کرده و حتی مدل معروف آن موسوم به کامارو که از جمهوری آذربایجان وارد ایران میشود در خیابانهای تهران خودنمایی میکند. به نظر میرسد همان طور که اروپاییها بعد از سقوط نظام سلطنتی جای شرکتهای آمریکایی را گرفتند حالا هم آمریکاییها میخواهند با رقبای اروپاییشان همان رفتار را بکنند.
اما آقای خاوند، غیر از صنعت خودروسازی چه بخشهایی از بازار اقتصادی ایران مورد توجه شرکتهای آمریکایی است؟
خیلی از بخشهای اقتصادی ایران بعد از این همه سال نیازمند بازسازی است. کاترپیلار آمریکایی بازار ماشینآلات سنگین را هدف گرفته. بوئینگ به بازسازی ناوگان هوایی ایران چشم دوخته، نفت وگاز هم جای خودش را دارد... و این فهرست را میشود ادامه داد.
با پیدایش چشماندازهای تازه در روابط تهران و واشینگتن، گزارشهای گوناگونی در دست است درباره تلاش شرکتهای آمریکایی برای ورود به بازار ایران. این تلاش در کدام یک از بخشها بیشتر به چشم میخورد؟
فریدون خاوند: ایران یک بازار بزرگ ۷۷ میلیون نفره است که طبقه متوسط قابل توجهی دارد و به دلیل برخورداری از منابع سرشار نفت و گاز از قدرت خرید خوبی هم برخوردار است، هرچند اقتصاد سرکوفتهای دارد که نتوانسته از ظرفیتهای جمعیتی و سرزمینی آن طور که باید و شاید استفاده کند. ولی به هر حال این ظرفیتها موجودند.
بازاری که در حال حاضر به نظر میرسد مورد توجه شدید شرکتهای آمریکایی است خودرو و خودروسازی است. در این زمینه گزارشهای زیادی منتشر شده از جمله در شماره روز گذشته روزنامه فرانسوی فیگارو، که تاییدی است بر گزارش مفصلی که در همین زمینه در شماره پنجم تیرماه هفتهنامه ایرانی تجارت فردا منتشر شده بود و نشان میدهد که حتی پیش از دیدار اخیر حسن روحانی از واشینگتن و پیامدهای آن در عرصه دیپلماتیک، جنرال موتورز، غول خودروسازی آمریکا، تلاشهای همهجانبهای را شروع کرده بود برای این که بعد از حدود سی سال به بازار ایران برگردد.
آیا شرکت جنرال موتورز قصد دارد که جای خودروسازهای فرانسوی را در بازار ایران بگیرد؟
این سناریو کاملا واقعی به نظر میرسد. میدانیم که صنعت خودروسازی ایران در سالهای بعد از انقلاب در ارتباط با شرکت فرانسوی پژو شکل گرفت و رنو، دیگر غول خودروسازی فرانسوی، هم در ایران جای پای محکمی داشت. پژو در فوریه ۲۰۱۲ زیر فشار تحریمهای آمریکا خروج خودش را از بازار ایران شروع کرد. رنو هم بعدا همین کار را کرد. و در هر دو مورد هم فشارهای جنرال موتورز بسیار موثر بود. با این حال به نظر میرسد که همین جنرال موتورز تهاجم گستردهای را به سوی بازار ایران شروع کرده و حتی مدل معروف آن موسوم به کامارو که از جمهوری آذربایجان وارد ایران میشود در خیابانهای تهران خودنمایی میکند. به نظر میرسد همان طور که اروپاییها بعد از سقوط نظام سلطنتی جای شرکتهای آمریکایی را گرفتند حالا هم آمریکاییها میخواهند با رقبای اروپاییشان همان رفتار را بکنند.
اما آقای خاوند، غیر از صنعت خودروسازی چه بخشهایی از بازار اقتصادی ایران مورد توجه شرکتهای آمریکایی است؟
خیلی از بخشهای اقتصادی ایران بعد از این همه سال نیازمند بازسازی است. کاترپیلار آمریکایی بازار ماشینآلات سنگین را هدف گرفته. بوئینگ به بازسازی ناوگان هوایی ایران چشم دوخته، نفت وگاز هم جای خودش را دارد... و این فهرست را میشود ادامه داد.
