وزیر نفت ایران اظهارات مطرح شده درباره توافق ایران و روسیه برای تهاتر نفت و برخی از کالاهای اساسی را رد کرده و گفت که دو کشور «صرفا» در حوزه صنایع نفت و گاز با یکدیگر همکاری میکنند.
بیژن زنگنه روز چهارشنبه، ۱۹ آذر، در مصاحبهای با خبرگزاری مهر گفت: «تهاتر نفت ایران در مقابل کالاهای روسی صحت ندارد و اصلا چنین توافقی بین دو کشور انجام نشده است.»
وی با اعلام این که ایران و روسیه «صرفا» روی توسعه همکاری دوجانبه در صنایع نفت و گاز مذاکره کرده و به توافق دست یافتهاند افزود: «بر این اساس ایران از توان فنی و عملیاتی شرکتهای روسی در صنایع نفت و گاز استفاده میکند.»
پیش از این اظهار نظرهای متعددی از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران و روسیه درباره تهاتر نفت ایران با کالا یا خدمات روسی مطرح شده است.
از جمله به دنبال انتشار خبر توافق ایران با روسیه برای ساخت دستکم دو رآکتور، جلیل جعفری، عضو کمیسیون انرژی مجلس ایران، روز شنبه، ۲۴ آبان، گفت که هزینه ساخت این دو رآکتور در بوشهر از راه تهاتر نفت تامین میشود و «فشاری به دولت و بودجه عمومی کشور وارد نمیشود».
همچنین خبرگزاری مهر به نقل از آلکسی یولیکایف، وزیر توسعه اقتصادی روسیه، در روز پنجشنبه، ۱۳ آذر، میگوید که «من این احتمال را رد نمیکنم که اجرای این قرارداد قبل از پایان امسال شروع شود.»
با این حال آقای زنگنه روز چهارشنبه درباره این سخنان وزیر توسعه اقتصادی روسیه اظهار بیاطلاعی کرد.
تهاتر نفت ایران با کالا یا خدمات به معنی این است که ایران نفت خود را به یک کشور میدهد و در برابر از آن کشور، کالا یا خدمات دریافت میکند.
اولین بار خبرگزاری رویترز در اواخر سال ۹۲ خبر داد که دو کشور بر سر تهاتر روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت ایران با کالاهای روسی مذاکره میکنند. سخنان پیشین مسئولان ایرانی نیز حاکی از تائید این گزارش بود.
از جمله اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ایران، در بهمنماه ۹۲ گفت: «با روسها بحثهایی برای مبادله حجم بالایی از منابع نفت و دریافت کالا در ازای آن مطرح کردیم که عدهای نسبت به این مسئله اعتراض کردند ولی باید بگوییم اگر به ایران وارد نشوید، افراد دیگری در این بازار حاضر میشوند و جایی برای شما نمیماند.»
در ماههای گذشته اما اظهار نظرهایی متفاوت با اظهار نظرهای پیشین از سوی مسئولان وزارت نفت ایران مطرح شده است.
از جمله علی ماجدی، معاون سابق بازرگانی و امور بینالملل وزیر نفت ایران، روز سهشنبه، ۱۸ شهریورماه، گفت که دو کشور قبول کردهاند که در زمینه انرژی در همه بخشها همکاری داشته باشند، اما «بحث تهاتر نفت ایران در برابر کالای روسی اصلا مطرح نیست».
روز ۱۴ مردادماه نیز رسانههای دو کشور از امضای تفاهمنامه «نفتی» دو کشور در جریان سفر وزیر نفت ایران به مسکو خبر داده بودند، اما ۱۷ مردادماه آقای ماجدی در گفتوگو با خبرگزاری مهر گفت که این تفاهمنامه پنج ساله شامل توسعه همکاریهای اقتصادی، تجاری و حتی نفتی میشود، اما توافقی برای فروش نفت انجام نگرفته است.
با این همه، دو روز بعد از امضای این تفاهمنامه، دیوید کوهن، معاون خزانهداری آمریکا در امور مالی و تروریسم، نسبت به هر گونه مبادله نفت ایران با کالاهای روسی هشدار داد و گفت هر نهادی که وارد این معامله شود با تحریمهای آمریکا مواجه خواهد شد.