- رادیوفردا: آخرین گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا درباره بازار نفت از جمله دریافت‌های صادراتی کشورهای عضو اوپک بامداد چهارشنبه منتشر شد. در این گزارش، چه نکات تازه‌ای دیده می‌شود در مورد درآمد ارزی این کشورها، به ویژه ایران، از محل صدور نفت؟
فریدون خاوند: گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد که درآمد کشورهای عضو سازمان اوپک از جمله ایران، با استفاده از تداوم رونق در بازار نفت، رو به افزایش می‌رود.
درآمد ارزی دوازده کشور عضو این سازمان که سال گذشته ۵۷۱ میلیارد دلار بوده، امسال به پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا با ۱۷۹ میلیارد دلار افزایش می‌رسد به ۷۵۰ میلیارد دلار و این افزایش، در سال ۲۰۱۱ هم ادامه پیدا خواهد کرد تا سطح ۸۴۷ میلیارد دلار.
طی یازده ماه سال جاری میلادی، از اول ژانویه تا آخر نوامبر، درآمد ارزی ایران، از محل صدور نفت خام، رسیده است به ۶۴ میلیارد دلار.
به بیان دیگر طی این یازده ماه، درآمد ایران نسبت به کل درآمد کشور از محل نفت خام در دوازده ماه سال ۲۰۰۹، یازده میلیارد دلار بیشتر بوده و با توجه به رونق فعلی بازار نفت و افزایش باز هم بیشتر بهای این کالا، می‌توان انتظار داشت که کل درآمد ارزی ایران از این محل تا پایان سال ۲۰۱۰ از مرز هفتاد میلیارد دلار بگذرد و هفده تا بیست میلیارد دلار بیشتر باشد از سال گذشته میلادی.
- از رونق فعلی بازار نفت صحبت کردید. این رونق از چه عواملی ناشی می‌شود؟
روز سه‌شنبه در بازار نیویورک، بهای نفت برای اولین بار در دو سال گذشته از مرز هر بشکه ۹۰ دلار گذشت. احتمالا چند عامل، به صورت همزمان، به اوج‌گیری قیمت نفت دامن زده‌اند، از جمله رونق نسبی چند روز گذشته در بازار سهام و همین طور سرمای شدید در بسیاری از مناطق صنعتی از جمله اروپا و تا اندازه‌ای هم ضعف دو روز اول هفته دلار در برابر یورو و این که در بسیاری موارد وقتی دلار ضعیف می‌شود، قیمت نفت هم بالا می‌رود.
البته رابطه بین نرخ دلار و قیمت نفت به عوامل مختلف بستگی دارد. ولی به نظر می‌رسد که در بسیاری موارد (و نه همیشه) با تضعیف دلار، سرمایه‌گذاران و گمانه‌زن‌ها برای حفظ دارایی و منافع خود به بازارهای مواد اولیه به ویژه نفت روی می‌آورند. به علاوه بخش بسیار مهمی از دادوستد نفت با دلار انجام می‌گیرد و با ضعیف شدن اسکناس سبز آمریکا، فروشندگان طلای سیاه برای جبران زیان ناشی از ضعف دلار بهای نفت را بالا می‌برند.
در حال حاضر دلار و یورو با نوسان‌های نسبتا مهم روبه‌رو هستند که عامل اصلی آن، تکان‌های موجود در اتحادیه پولی اروپاست. این تکان‌ها به صورت غیرمستقیم بر بازار جهانی نفت هم تاثیر می‌گذارند.
علاوه بر این عوامل مقطعی، رشد اقتصادی چشمگیر در قدرت‌های نوظهور به‌خصوص در آسیا، یکی از عوامل اساسی در تداوم رونق بازار جهانی نفت است.
دولت جمهوری اسلامی طبعا از رونق بازار نفت خیلی خوشحال است و امید زیادی دارد که قیمت این کالا از سطح کنونی آن هم بالاتر برود. رسانه‌های تهران روز سه‌شنبه به نقل از محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در اوپک، گزارش دادند که شمارش معکوس شروع شده است برای پیشروی به سوی نفت بشکه‌ای صد دلار.
- آیا خبر تازه‌ای در دست است از جای درآمدهای نفتی در بودجه سال آینده خورشیدی؟
خبرگزاری مهر روز سه‌شنبه به نقل از رحیم ممبینی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری، گزارش داد که قیمت نفت در لایحه بودجه ۱۳۹۰ قرار است هر بشکه ۶۵ دلار در نظر گرفته بشود و قیمت هر دلار هم، باز به گفته همان منبع، ۹۸۵ تومان باشد.
البته این خبر را باید با احتیاط در نظر گرفت، چون گویا لایحه بودجه قرار است پانزدهم دی‌ماه به مجلس تقدیم بشود (با یک ماه تاخیر نسبت به زمان قانونی آن)، و تا آن موقع خیلی چیزها ممکن است تغییر کند.
اگر قیمت نفت در بودجه ۱۳۹۰ هر بشکه ۶۵ دلار در نظر گرفته بشود، این ارزیابی واقع‌بینانه به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت فعلی بازار نفت و چشم‌انداز مثبت آن.
به هر حال رونق بازار نفت مهم‌ترین و شاید هم تنها تکیه‌گاه اقتصادی محمود احمدی‌نژاد است برای مقابله با دشواری‌های کشور، آن هم در شرایطی که نرخ رشد اقتصادی ایران همچنان در سطح بسیار پایینی است و این مسئله طبعا بر تامین درآمد بودجه از منابعی به جز نفت تاثیر می‌گذارد.
