رسانه‌ها روز دوشنبه از ایران خبر دادند که دستور تشکیل قرارگاه دفاع سایبری در کشور رسما به مراجع ذی‌ربط ابلاغ شده است. این قرارگاه قرار است ساختاری مشترک متشکل از وزارت دفاع، سازمان پدافند غیرعامل کشور، و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باشد.
آن گونه که غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل جمهوری اسلامی، گفته است، مأموریت این قرارگاه رصد تهدیدات سایبری علیه زیرساخت‌های امنیت ملی است.
اعلام هشدارهای ملی در برابر تهدیدات امنیتی کشور، ایمن‌سازی زیرساخت‌های کشور نسبت به تهدیدات سایبری و ایجاد توان بازدارندگی در حوزه سایبری از دیگر وظایف قرارگاه دفاع سایبری اعلام شده است.
رادیوفردا در گفت‌و‌گو با نیما راشدان، کار‌شناس امور امنیت اینترنت، ابتدا از وی پرسیده است که چه ضرورتی در ایران سبب شده تا این قرارگاه ایجاد شود.
نیما راشدان: جمهوری اسلامی ایران از یک بی‌نظمی در مدیریت نهادهای امنیتی‌اش رنج می‌برد. همیشه هم از این موضوع رنج می‌برده است. اگر این موضوع را بررسی کنید می‌بینید که از ابتدای استقرار نظام جمهوری اسلامی، همیشه دعوا، حتی دعوای مسلح بین نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی وجود داشته است.
خاطراتی که رهبران این نظام می‌نویسند مملو است از این جلسات آشتی و تعیین حد و حدود مابین این نهادهای امنیتی.
الان این اختلافات به نوعی در مورد فعالیت‌های سایبری هم خودش را نشان می‌دهد. فعالیت‌های سایبری بسیار فعالیت‌های پرهزینه‌ای هستند. این نهاد‌ها علاقه‌مندند که بودجه‌های بسیار عجیب و غریبی را از محل درآمدهای دولت به خاطر دفاع سایبری، چیزی که امروز در آنجا مد شده است، به خودشان اختصاص بدهند. به همین خاطر هم با همدیگر رقابت می‌کنند. به هر حال مدیریت مجتمع این نیروی امنیتی به این نتیجه رسیده است که برای این که دوباره‌کاری نشود و نهاد‌ها با همدیگر تقابل امنیتی نداشته باشند، دور هم جمع شده یک مدیریت مشترکی را راه‌اندازی کنند.
برای این که این مدیریت ممکن است قادر باشد بودجه‌های بالاتری برای مجموع این‌ها بگیرد تا هر کدام‌شان بتوانند یک برشی از کیک بودجه‌های سرسام‌آوری که برای دفاع سایبری در نظر گرفته می‌شود را دریافت کنند.
یک مقدار برای فهم و تحلیل رفتارهای حکومتی که اساسا گفتمان هژمونیک و رایج و سایرش یک پارانویای سیاسی است، برای تحلیل رفتارهای آنها از بیرون بایستی در دل مختصات همین پارانویا [بدبینی] قرار گرفت.
جمهوری اسلامی، فرض کنید که اساسا آمریکا یا اسرائیل را تهدید سایبری نمی‌داند. کل دنیای سایبری مثل گوگل، گوگل‌پلاس، فیس‌بوک و هر پدیده نوین و هر تکنولوژی جدیدی که ارائه می‌شود، به صورت پیش‌فرض ذهن‌شان به این سمت می‌رود و دقیقا با همان معیارهای پارانویا تحلیل می‌کنند که این امکانات دنیای مجازی، دقیقا با معیارهای تقابل با جمهوری اسلامی ایران و برای سقوط این رژیم طراحی شده است.
هر نوع سایت جدید یا امکان و تکنولوژی جدیدی که ارائه می‌شود، به جای این که بیایند و به این فکر کنند که به هر حال ممکن است این پدیده‌ها یک استفاده تجاری، خلاقیت، نوآوری یا کارآفرینی هم با خود همراه داشته باشد، صرفا ذهن‌شان به این سمت می‌رود که آنها قطعا برای سقوط و تهدید نظام ایران طراحی شده و استفاده دیگری ندارند.
من فکر می‌کنم در تحلیل آسیب‌شناسی که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران از وضعیت ارتباطات سایبری کشور ارائه می‌دهند، اولین دغدغه‌شان این است که اطلاعاتی از داخل ایران به خارج از کشور منتقل نشود.
این اطلاعات می‌تواند مواردی نظیر اختلاس اخیر باشد. نارضایتی شهروندان باشد، صحنه‌های فقر و مشکلات اجتماعی که حاکمیت ایجاد کرده است، باشد. یا در دعواهای جناحی بسیاری از اطلاعات محرمانه از طریق سایبری به بیرون نشت پیدا کند و بعضا بشود از این اطلاعات توسط دستگاه‌های خبررسانی که در کشورهای مختلف به زبان فارسی وجود دارد، بر علیه جمهوری اسلامی از آنها بهره‌برداری شود.
اما آن چه که از گفتارهای این افراد می‌فهمید این است که آنها می‌گویند دغدغه ما این است که از خارج از کشور یک نوع تبلیغاتی که به ضرر جمهوری اسلامی ایران است، وارد شود و از طریق شبکه‌های سایبری منتشر شود.
من کماکان فکر می‌کنم که دغدغه اصلی سیستم جمهوری اسلامی، انتقال اطلاعات از داخل به خارج است و نه از خارج به داخل.
اما به هر حال برای کنترل هر دو مورد بودجه اختصاص داده‌اند و سعی می‌کنند که به نوعی بر این مسئله اشراف امنیتی داشته باشند.
گفت‌وگوی رویا کریمی با نیما راشدان
آن گونه که غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل جمهوری اسلامی، گفته است، مأموریت این قرارگاه رصد تهدیدات سایبری علیه زیرساخت‌های امنیت ملی است.
اعلام هشدارهای ملی در برابر تهدیدات امنیتی کشور، ایمن‌سازی زیرساخت‌های کشور نسبت به تهدیدات سایبری و ایجاد توان بازدارندگی در حوزه سایبری از دیگر وظایف قرارگاه دفاع سایبری اعلام شده است.
رادیوفردا در گفت‌و‌گو با نیما راشدان، کار‌شناس امور امنیت اینترنت، ابتدا از وی پرسیده است که چه ضرورتی در ایران سبب شده تا این قرارگاه ایجاد شود.
نیما راشدان: جمهوری اسلامی ایران از یک بی‌نظمی در مدیریت نهادهای امنیتی‌اش رنج می‌برد. همیشه هم از این موضوع رنج می‌برده است. اگر این موضوع را بررسی کنید می‌بینید که از ابتدای استقرار نظام جمهوری اسلامی، همیشه دعوا، حتی دعوای مسلح بین نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی وجود داشته است.
خاطراتی که رهبران این نظام می‌نویسند مملو است از این جلسات آشتی و تعیین حد و حدود مابین این نهادهای امنیتی.
الان این اختلافات به نوعی در مورد فعالیت‌های سایبری هم خودش را نشان می‌دهد. فعالیت‌های سایبری بسیار فعالیت‌های پرهزینه‌ای هستند. این نهاد‌ها علاقه‌مندند که بودجه‌های بسیار عجیب و غریبی را از محل درآمدهای دولت به خاطر دفاع سایبری، چیزی که امروز در آنجا مد شده است، به خودشان اختصاص بدهند. به همین خاطر هم با همدیگر رقابت می‌کنند. به هر حال مدیریت مجتمع این نیروی امنیتی به این نتیجه رسیده است که برای این که دوباره‌کاری نشود و نهاد‌ها با همدیگر تقابل امنیتی نداشته باشند، دور هم جمع شده یک مدیریت مشترکی را راه‌اندازی کنند.
برای این که این مدیریت ممکن است قادر باشد بودجه‌های بالاتری برای مجموع این‌ها بگیرد تا هر کدام‌شان بتوانند یک برشی از کیک بودجه‌های سرسام‌آوری که برای دفاع سایبری در نظر گرفته می‌شود را دریافت کنند.
- آقای راشدان، آیا واقعا ضرورت تشکیل چنین قرارگاهی به اعتقاد شما صرفا مسائل مادی است یا خطرهای بالقوه‌ای هم جمهوری اسلامی را در این حوزه تهدید می‌کند؟
یک مقدار برای فهم و تحلیل رفتارهای حکومتی که اساسا گفتمان هژمونیک و رایج و سایرش یک پارانویای سیاسی است، برای تحلیل رفتارهای آنها از بیرون بایستی در دل مختصات همین پارانویا [بدبینی] قرار گرفت.
جمهوری اسلامی، فرض کنید که اساسا آمریکا یا اسرائیل را تهدید سایبری نمی‌داند. کل دنیای سایبری مثل گوگل، گوگل‌پلاس، فیس‌بوک و هر پدیده نوین و هر تکنولوژی جدیدی که ارائه می‌شود، به صورت پیش‌فرض ذهن‌شان به این سمت می‌رود و دقیقا با همان معیارهای پارانویا تحلیل می‌کنند که این امکانات دنیای مجازی، دقیقا با معیارهای تقابل با جمهوری اسلامی ایران و برای سقوط این رژیم طراحی شده است.
هر نوع سایت جدید یا امکان و تکنولوژی جدیدی که ارائه می‌شود، به جای این که بیایند و به این فکر کنند که به هر حال ممکن است این پدیده‌ها یک استفاده تجاری، خلاقیت، نوآوری یا کارآفرینی هم با خود همراه داشته باشد، صرفا ذهن‌شان به این سمت می‌رود که آنها قطعا برای سقوط و تهدید نظام ایران طراحی شده و استفاده دیگری ندارند.
- آقای راشدان، فکر می‌کنید که آیا قرار است این قرارگاه دفاع سایبری، صرفا بر مبنای دفاع در برابر سیستم‌ها در خارج از ایران مقاومت کند و سازمان‌دهی شود؟ یا این که احتمالا کنترل سیستم امنیتی سایبری داخل کشور را هم به عهده بگیرد؟ یعنی اینترنت را محدود کند یا حتی طرح همین بحث اینترنت ملی هم می‌تواند به عنوان شاخه‌ای از فعالیت‌های همین قرارگاه دفاعی محسوب شود؟
من فکر می‌کنم در تحلیل آسیب‌شناسی که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران از وضعیت ارتباطات سایبری کشور ارائه می‌دهند، اولین دغدغه‌شان این است که اطلاعاتی از داخل ایران به خارج از کشور منتقل نشود.
این اطلاعات می‌تواند مواردی نظیر اختلاس اخیر باشد. نارضایتی شهروندان باشد، صحنه‌های فقر و مشکلات اجتماعی که حاکمیت ایجاد کرده است، باشد. یا در دعواهای جناحی بسیاری از اطلاعات محرمانه از طریق سایبری به بیرون نشت پیدا کند و بعضا بشود از این اطلاعات توسط دستگاه‌های خبررسانی که در کشورهای مختلف به زبان فارسی وجود دارد، بر علیه جمهوری اسلامی از آنها بهره‌برداری شود.
اما آن چه که از گفتارهای این افراد می‌فهمید این است که آنها می‌گویند دغدغه ما این است که از خارج از کشور یک نوع تبلیغاتی که به ضرر جمهوری اسلامی ایران است، وارد شود و از طریق شبکه‌های سایبری منتشر شود.
من کماکان فکر می‌کنم که دغدغه اصلی سیستم جمهوری اسلامی، انتقال اطلاعات از داخل به خارج است و نه از خارج به داخل.
اما به هر حال برای کنترل هر دو مورد بودجه اختصاص داده‌اند و سعی می‌کنند که به نوعی بر این مسئله اشراف امنیتی داشته باشند.
