روزنامه بریتانیایی گاردین چاپ لندن در مطلبی به تاثیر تحولات اخیر مصر بر وضعیت رسانه‌های عمومی در این کشور پرداخته و می‌نویسد که مردم مصر دیگر رسانه‌هایی را که مبلغ و حافظ حکومت حسنی مبارک بودند تحمل نخواهند کرد.
گاردین در توضیح خصلت فرمایشی این رسانه‌ها یادآوری می‌کند که همه آن‌ها تا آخرین لحظه ادامه حکومت حسنی مبارک مخالفان در میدان تحریر را «مشتی اوباش و عناصر وابسته به بیگانه» می‌خواندند. اما به محض سرنگونی رژیم یک‌باره لحن آن‌ها عوض شد و همین افراد به «قهرمانان ملی» بدل شده و آن چه که سابقا «هرج و مرج عوامل بیگانه» توصیف می‌شد از سوی این رسانه‌ها «انقلاب پرافتخار مصر» نام گرفت.
اما نسل جوان مصر، برخلاف نسل‌های قبل، دیگر برای رسانه‌های دولتی و قدیمی این کشور ارزشی قائل نیست و به خوبی می‌تواند از ابزارهای رسانه‌ای جدید مثل فیس‌بوک و توییتر و امثال آن استفاده کند. در عین حال موج نوینی از رسانه‌های جوان که در دوران حکومت حسنی مبارک همیشه سرکوب شده و در قیام مردمی این کشور نیز نقش فعالی داشتند اکنون در حال شکوفایی است.
گاردین اشاره می‌کند که میزان فروش روزنامه‌های وابسته به دولت در روزهای اخیر به شدت کاهش یافته و علاوه بر روی آوردن جوانان به رسانه‌های مدرن، دلیل اصلی آن نقش این رسانه‌ها در تبلیغ به نفع حکومت و بزک کردن چهره غیرمردمی حسنی مبارک است.
برای مثال، روزنامه معروف «الاهرام» یکی از وظایفش انعکاس چهره‌ای غیرواقعی از حسنی مبارک بود و یکی از موارد برجسته آن تصویر و گزارش‌های این روزنامه پیرامون مذاکرات صلح خاورمیانه در واشینگتن بود که با دستکاری در خبر و عکس‌های این رویداد، طوری وانمود می‌کرد که گویا ابتکار و مدیریت این مذاکرات با حسنی مبارک بوده است.
مخاطبان و خوانندگان رسانه‌های دولتی مصر اکثرا از نسل‌های قدیمی هستند که به خاطر نوستالژی هنوز احساس وابستگی می‌کنند. اما نسل جوان مصر جویای رسانه‌های مستقل است و حتی رسانه‌های خارجی مثل بی‌بی‌سی، الجزیره یا گاردین را به آن چه که در مصر هست ترجیح می‌دهد.
به نوشته گزارشگر روزنامه گاردین، رقم دقیق تیراژ روزنامه‌های وابسته به دولت مشخص نیست. موسسه «الاهرام» مدعی است که تیراژ این روزنامه بین هشت‌صد هزار تا یک میلیون نسخه است. ولی کار‌شناسان مستقل می‌گویند رقم واقعی تیراژ حدود صد و چهل هزار است و از این میزان حدود ۴۰ هزار نسخه توسط ارگان‌های دولتی خریداری می‌شود.
چاپ آگهی‌های تجارتی توسط موسسات دولتی یا بنگاه‌های خصوصی نزدیک به رژیم حاکم در این روزنامه اجباری بوده و بسیاری از بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ مجبور بودند این کار را بکنند. منبع دیگر درآمد روزنامه‌هایی مثل «الاهرام» چاپ آگهی فوت، تبریک و بیانیه‌های دولتی و تشریفاتی است.
به نوشته روزنامه گاردین، همین وضعیت را می‌توان در عرصه رسانه‌های آن‌لاین نیز دید. برای مثال، مجله فوربز، چاپ آمریکا، در فهرست خود از رسانه‌های موفق خاورمیانه، وب‌سایت خبری و مستقل «الیوم السابع» را در صدر قرار داده، در حالی که وب‌سایت موسسه رسانه‌ای قدیمی و دولتی «الاهرام» در مقام بیست و چهارم است.
از نظر اقتصادی نیز این موسسات رسانه‌ای بار سنگینی را به بودجه کشور تحمیل می‌کنند. به زبانی دیگر مالیات‌دهندگان مصری به دولت این کشور پول پرداخت می‌کردند تا هزینه دروغ‌پردازی‌های این رسانه‌ها را تامین کنند. بسیاری از روزنامه‌های مصر دهه‌ها پیش ارج و احترام زیادی در جامعه داشتند، ولی به مرور به بلندگوی حکومت بدل شده و در مقابل هزینه سنگینی که به بودجه دولتی تحمیل می‌کردند از میزان علاقه مردم به آن‌ها کاسته می‌شد.
روزنامه گاردین خاطرنشان می‌کند که آینده این موسسات رسانه‌ای هنوز مشخص نیست. ولی شورای عالی نیروهای مسلح مصر که تا زمان انتخابات ریاست جمهوری جدید در ماه اوت اداره امور کشور را برعهده دارد، وزارت اطلاعات این کشور را که مسئول امور رسانه‌هاست تعطیل کرده است. این یکی از خواست‌های مهم مخالفان بود، چون از نظر آن‌ها وزارت اطلاعات مسئول سانسور و محدود کردن اطلاعات و رسانه‌ها شناخته می‌شد.
همزمان روزنامه‌نگاران مصر نیز در تلاش برای تغییر ساختار و مدیریت سندیکای روزنامه‌نگاران و خبرنگاران این کشور هستند.
آینده رسانه‌ها در مصر هر چه باشد در یک نکته تردیدی نیست و آن این که شرایط فعلی نمی‌تواند ادامه یابد. به جای رسانه‌های وابسته به دولت که بودجه کلانی می‌گیرند و در جامعه مقبولیتی ندارند باید زمینه‌ها برای رشد و شکوفایی رسانه‌های مستقل، معتبر و از نظر اقتصادی موفق فراهم شود.
شاید یکی از راه‌های ممکن خصوصی‌سازی موسسات رسانه‌ای موجود است، به شرط آن که آن‌ها از نظر تامین بودجه خود موفق باشند. هر چند بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند که به محض قطع بودجه دولتی تمام این موسسات ورشکست خواهند شد.
گاردین در پایان می‌نویسد که مردم مصر سال‌های سال هزینه رسانه‌های دست‌نشانده دولت را تامین کرده‌اند. با توجه به تحولات سیاسی اخیر این وضعیت مسلما تغییر خواهد کرد و به زودی رسانه‌های مستقل جای روزنامه‌هایی را خواهند گرفت که سرمقاله‌ها و مطالب سیاسی آن‌ها به تشخیص افسران دستگاه امنیتی و به دستور رئیس جمهور سابق تنظیم و نوشته می‌شد.
گاردین در توضیح خصلت فرمایشی این رسانه‌ها یادآوری می‌کند که همه آن‌ها تا آخرین لحظه ادامه حکومت حسنی مبارک مخالفان در میدان تحریر را «مشتی اوباش و عناصر وابسته به بیگانه» می‌خواندند. اما به محض سرنگونی رژیم یک‌باره لحن آن‌ها عوض شد و همین افراد به «قهرمانان ملی» بدل شده و آن چه که سابقا «هرج و مرج عوامل بیگانه» توصیف می‌شد از سوی این رسانه‌ها «انقلاب پرافتخار مصر» نام گرفت.
اما نسل جوان مصر، برخلاف نسل‌های قبل، دیگر برای رسانه‌های دولتی و قدیمی این کشور ارزشی قائل نیست و به خوبی می‌تواند از ابزارهای رسانه‌ای جدید مثل فیس‌بوک و توییتر و امثال آن استفاده کند. در عین حال موج نوینی از رسانه‌های جوان که در دوران حکومت حسنی مبارک همیشه سرکوب شده و در قیام مردمی این کشور نیز نقش فعالی داشتند اکنون در حال شکوفایی است.
گاردین اشاره می‌کند که میزان فروش روزنامه‌های وابسته به دولت در روزهای اخیر به شدت کاهش یافته و علاوه بر روی آوردن جوانان به رسانه‌های مدرن، دلیل اصلی آن نقش این رسانه‌ها در تبلیغ به نفع حکومت و بزک کردن چهره غیرمردمی حسنی مبارک است.
برای مثال، روزنامه معروف «الاهرام» یکی از وظایفش انعکاس چهره‌ای غیرواقعی از حسنی مبارک بود و یکی از موارد برجسته آن تصویر و گزارش‌های این روزنامه پیرامون مذاکرات صلح خاورمیانه در واشینگتن بود که با دستکاری در خبر و عکس‌های این رویداد، طوری وانمود می‌کرد که گویا ابتکار و مدیریت این مذاکرات با حسنی مبارک بوده است.
مخاطبان و خوانندگان رسانه‌های دولتی مصر اکثرا از نسل‌های قدیمی هستند که به خاطر نوستالژی هنوز احساس وابستگی می‌کنند. اما نسل جوان مصر جویای رسانه‌های مستقل است و حتی رسانه‌های خارجی مثل بی‌بی‌سی، الجزیره یا گاردین را به آن چه که در مصر هست ترجیح می‌دهد.
به نوشته گزارشگر روزنامه گاردین، رقم دقیق تیراژ روزنامه‌های وابسته به دولت مشخص نیست. موسسه «الاهرام» مدعی است که تیراژ این روزنامه بین هشت‌صد هزار تا یک میلیون نسخه است. ولی کار‌شناسان مستقل می‌گویند رقم واقعی تیراژ حدود صد و چهل هزار است و از این میزان حدود ۴۰ هزار نسخه توسط ارگان‌های دولتی خریداری می‌شود.
چاپ آگهی‌های تجارتی توسط موسسات دولتی یا بنگاه‌های خصوصی نزدیک به رژیم حاکم در این روزنامه اجباری بوده و بسیاری از بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ مجبور بودند این کار را بکنند. منبع دیگر درآمد روزنامه‌هایی مثل «الاهرام» چاپ آگهی فوت، تبریک و بیانیه‌های دولتی و تشریفاتی است.
به نوشته روزنامه گاردین، همین وضعیت را می‌توان در عرصه رسانه‌های آن‌لاین نیز دید. برای مثال، مجله فوربز، چاپ آمریکا، در فهرست خود از رسانه‌های موفق خاورمیانه، وب‌سایت خبری و مستقل «الیوم السابع» را در صدر قرار داده، در حالی که وب‌سایت موسسه رسانه‌ای قدیمی و دولتی «الاهرام» در مقام بیست و چهارم است.
از نظر اقتصادی نیز این موسسات رسانه‌ای بار سنگینی را به بودجه کشور تحمیل می‌کنند. به زبانی دیگر مالیات‌دهندگان مصری به دولت این کشور پول پرداخت می‌کردند تا هزینه دروغ‌پردازی‌های این رسانه‌ها را تامین کنند. بسیاری از روزنامه‌های مصر دهه‌ها پیش ارج و احترام زیادی در جامعه داشتند، ولی به مرور به بلندگوی حکومت بدل شده و در مقابل هزینه سنگینی که به بودجه دولتی تحمیل می‌کردند از میزان علاقه مردم به آن‌ها کاسته می‌شد.
روزنامه گاردین خاطرنشان می‌کند که آینده این موسسات رسانه‌ای هنوز مشخص نیست. ولی شورای عالی نیروهای مسلح مصر که تا زمان انتخابات ریاست جمهوری جدید در ماه اوت اداره امور کشور را برعهده دارد، وزارت اطلاعات این کشور را که مسئول امور رسانه‌هاست تعطیل کرده است. این یکی از خواست‌های مهم مخالفان بود، چون از نظر آن‌ها وزارت اطلاعات مسئول سانسور و محدود کردن اطلاعات و رسانه‌ها شناخته می‌شد.
همزمان روزنامه‌نگاران مصر نیز در تلاش برای تغییر ساختار و مدیریت سندیکای روزنامه‌نگاران و خبرنگاران این کشور هستند.
آینده رسانه‌ها در مصر هر چه باشد در یک نکته تردیدی نیست و آن این که شرایط فعلی نمی‌تواند ادامه یابد. به جای رسانه‌های وابسته به دولت که بودجه کلانی می‌گیرند و در جامعه مقبولیتی ندارند باید زمینه‌ها برای رشد و شکوفایی رسانه‌های مستقل، معتبر و از نظر اقتصادی موفق فراهم شود.
شاید یکی از راه‌های ممکن خصوصی‌سازی موسسات رسانه‌ای موجود است، به شرط آن که آن‌ها از نظر تامین بودجه خود موفق باشند. هر چند بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند که به محض قطع بودجه دولتی تمام این موسسات ورشکست خواهند شد.
گاردین در پایان می‌نویسد که مردم مصر سال‌های سال هزینه رسانه‌های دست‌نشانده دولت را تامین کرده‌اند. با توجه به تحولات سیاسی اخیر این وضعیت مسلما تغییر خواهد کرد و به زودی رسانه‌های مستقل جای روزنامه‌هایی را خواهند گرفت که سرمقاله‌ها و مطالب سیاسی آن‌ها به تشخیص افسران دستگاه امنیتی و به دستور رئیس جمهور سابق تنظیم و نوشته می‌شد.
