در ادامه واکنش‌ها به اعدام‌های دسته‌جمعی اخیر در ایران، دیدبان حقوق بشر روز دوشنبه، ۱۸ مردادماه، اعدام ۲۰ زندانی در ایران را «نقطه‌ای شرم‌آور در سابقه حقوق بشری» جمهوری اسلامی خواند.
سارا لی ویتسون، مسئول بخش خاورمیانه در سازمان دیدبان حقوق بشر، می‌گوید که از اول ماه ژانویه سال جاری ایران با دست‌کم ۲۲۰ اعدام، رکورددار اعدام در منطقه بوده است.
مقام‌های قضایی ایران روز ۱۲ مردادماه گذشته از اعدام ۲۰ نفر از اعضای گروهی به نام «توحید و جهاد» به اتهام «اقدامات تروریستی» خبر دادند.
بنا بر گزارش‌ها، عمده کسانی که در این روز اعدام شدند کُرد و سنی‌مذهب بودند.
دیدبان حقوق بشر که در نیویورک مستقر است می‌افزاید دو وکیلی که دفاع این افراد را برعهده داشتند می‌گویند دادگاه موکلان‌شان منصفانه برگزار نشده و حقوق‌شان در جریان دادرسی زیرپا گذاشته شده است.
اعدام‌های اخیر واکنش‌های زیادی را از سراسر جهان باعث شده و گستردگی این واکنش‌ها به حدی بوده که مقامات جمهوری اسلامی را به پاسخ واداشته است.
نهادهای مختلف بین‌المللی، از جمله کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، اعدام بیست تن از زندانیان در ایران را «بی‌عدالتی بزرگ» خوانده و نسبت به برخورداری این افراد از محاکمه عادلانه ابراز تردید کردهاند.
در مقابل مقامات ایرانی موضع‌گیری‌های خارجی را محکوم کرده و صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران، هم این اعتراض‌ها را «عجیب» خوانده است.
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، نیز از جمله این منتقدان است که با اشاره به شرایط «حساس» منطقه این اقدام را «به‌دور از دوراندیشی و سعه صدر» توصیف کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، گروه‌های مدافع حقوق بشر معتقدند که ۲۰ نفری که اعدام شدند، بخشی از گروه ۳۳ مرد سنی‌مذهب هستند که در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ دستگیر و به «محاربه با خدا» متهم شدند.
سازمان دیدبان حقوق بشر می‌افزاید که تغییرات اخیر در قانون مجازات ایران قوه قضائیه را ملزم به تجدید نظر و لغو احکام «محاربه با خدا» می‌کند، در صورتی که محکومان از سلاح برای ارتکاب جنایت استفاده نکرده باشند.
مقامات جمهوری اسلامی اعدام‌شدگان را به انجام اقداماتی چون «ترور ماموستا برهان عالی از روحانیون اهل سنت و ماموستا شیخ‌الاسلام»، «تهیه سلاح‌های مختلف و متعدد جنگی و ساخت بیش از ۵۰ بمب آماده انفجار»، «انجام چندین فقره سرقت مسلحانه از طلا فروشی‌های شهرهای قروه، زنجان و همدان» و قتل «تعدادی از محیط بانان استان کردستان» متهم می‌کنند.
بسیاری از این افراد اتهام‌ها را رد کرده و در فیلم‌هایی ویدیویی و نوشته‌هایی که از آنان منتشر شده اعلام کردهاند که مدت‌ها در «سلول انفرادی» و «تحت شکنجه» بوده‌اند.
از جمله شهرام احمدی، یکی از این اعدام‌شدگان، گفته بود که ۳۳ ماه در سلول انفرادی بوده، در یک دادگاه «پنج دقیقه‌ای» به اعدام محکوم شده و اجازه دفاع و دسترسی به وکیل را «نداشته» است.
سازمان عفو بین‌الملل نیز ایران را در سال ۲۰۱۵ با ۹۷۷ اعدام یکی از رکورداران اعدام در دنیا دانسته است. اکثر محکومان متهم به قاچاق مواد مخدر بودند.
