شرکت ایران‌ایر که زمانی دارای طولای‌ترین خط هوایی جهان بین تهران تا نیویورک بود حالا با زمین‌گیر شدن هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ تمامی پروازهای دوربردش را به طور موقت تعطیل کرده است.
این شرکت که تا چند سال پیش حتی پروازهایی تا آمریکای لاتین داشت، در سال‌های اخیر به تدریج پروازهای دوربرد خود را کم کرده است. در همین راستا ابتدا این شرکت پرواز ژاپن خود را متوقف کرد و پس از آن پروزا‌های این شرکت به مالزی و چین هم متوقف شدند.
این در حالی است که کشورهای شرق آسیا بخصوص چین و مالزی بیشترین مسافران پرواز های خارجی دوربرد به سمت ایران را دارند. هم اکنون بخشی از این حمل نقل را شرکت ماهان و بخش دیگری را هم شرکت‌های چینی و شرکت ایر آسیا برعهده گرفته‌اند.
ایران‌ایر تا چندی پیش چهار فروند هواپیما ۷۴۷ داشت که این چهار هواپیما به دلیل عمر بالا از سرویس خارج شده‌اند گویا از این تعداد ۷۴۷ تنها یک فروند یعنی مدل اس پی قادر است پس از چند ماه تعمیرات اساسی به ناوگان ایران‌ایر بازگردد تا آن زمان پرواز های ایران‌ایر به چین و مالزی متوقف خواهد بود و طولانی‌ترین پرواز ایران‌ایر در آسیا که با هواپیماهای ایرباس ۳۰۰ این شرکت انجام می‌شود، به سمت هند برقرار است.
بویئنگ ۷۴۷ سابقه بسیار درخشانی در ایران دارد و کادر فنی و خلبان‌های ایران ایر هم با این پرنده آشنایی زیادی دارند.
بعد از پان آمریکن ایران‌ایر از اولین خریداران سری ۱۰۰ و ۲۰۰ هواپیمای ۷۴۷ بود. پس از این خرید، مدیران ایران‌ایر که پی برده بودند برای پرواز مستقیم بین ایران و ایالات متحده نیاز به هواپیمایی دوربردتری از ۷۴۷های عادی دارند مدل اس پی را به کارخانه بوئینگ سفارش دادند.
با دریافت هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ اس پی، ایران ایر پروازهای مستقیم خود را بین تهران و نیویورک آغاز کرد که در آن دوران طولانی‌ترین پرواز بدون توقف در جهان محسوب می‌شد.
هم‌اکنون تنها شرکت ماهان توان پروازهای دوربرد را در میان خطوط هوایی ایران دارد. این شرکت با دور زدن تحریم‌ها در سال‌های گذشته بزرگ‌ترین و موفق‌ترین خرید‌های هوایی ایران را پیش از برداشته شدن تحریم‌ها انجام داده بود.
در ابتدای سال ۹۴ شرکت هواپیمایی ماهان، تعداد ۹ فروند ایرباس را وارد خطوط هوایی‌اش کرد.
هشت فروند از این هواپیماها ایرباس ۳۴۰ سری ۶۰۰ است که تاریخ تولید آن بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ گزارش شده و یک فروند دیگر ایرباس ۳۲۱ است. یکی از ایرباس‌های خریداری شده توسط ماهان، ایرباس سابق صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل است.
ایرباس اِی۳۴۰–۶۰۰ یکی از چندین تایپ مدل ۳۴۰ است. این مدل هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر و چهار موتوره کاربرد اصلی‌اش در جابجایی تعداد زیادی مسافر در مسافت‌های طولانی است؛ و در ۳ مدل ۳۰۰، ۵۰۰ و ۶۰۰ ساخته شده‌است.
مدل ۳۰۰ برای مسیرهای بیش از ۱۳هزار و ۷۰۰ کیلومتر طراحی شده‌است و در این طول پروازی می‌تواند ۳۰۰ مسافر را حمل کند. مدل ۵۰۰ که دوربردترین مدل است و قادر به جابجایی بیش از ۳۱۳ مسافر در طول ۱۶۶۶۸ کیلومتر است.
هواپیمایی سنگاپور از این مدل برای مسیر سنگاپور لس‌آنجلس استفاده می‌کند که بیش از ۱۹ ساعت طول می‌کشد. مدل ۶۰۰ که کشیده‌ترین مدل ۳۴۰ است قابلیت حمل ۳۶۰ مسافر در ۳ کلاس یا ۴۱۹ مسافر در ۲ کلاس را برای مسیرهای بیش از ۱۴ هزار کیلومتر دارد.
این هواپیما به دلیل استفاده از ۴ موتور ، مدل پر مصرفی است و هم اکنون بسیاری از خطوط پروازی جهان به جای این مدل از مدل دو موتوره ایرباس اِی۳۳۰ استفاده می‌کنند.
البته شرکت ایران ایر امید دارد با خرید هواپیماهای جدید دور برد بوئینگ و ایرباس نه تنها از رقیب وطنی خود ماهان پیشی گیرد بلکه به رقابت با خطوط هوایی قوی در منطقه خاورمیانه برود.
ایران ایر برای همین منظور از مجموع ۱۱۸ فروند خریداری شده از ایرباس ۷۳ مدل را چنان انتخاب کرده که بتواند تمام مسیر‌ها را در اروپا و آسیا پوشش دهند. مدل‌های دوربردی که ایران ایر به ایرباس پیشنهاد داده شامل ۴۵ فروند هواپیمای ۳۳۰، ۱۶ فروند هواپیمای ۳۵۰ و ۱۲ فروند هواپیمای ۳۸۰ هستند؛ از این مدل‌ها دو مدل ۳۵۰ و ۳۸۰ توانایی طی مسیرهای بسیار دور را تا قاره آمریکا دارند.
از ۱۰۹ فروند سفارش داده شده به بوئینگ هم تعداد ۳۴ فروند نیز هواپیماهای پهن پیکر هستند که شامل ۴ فروند بوئینگ ۷۴۷ سری ۸۰۰، ۱۵ فروند بوئینگ ۷۷۷-۳۰۰ ER و ۱۵ فروند ۷۷۷-۹ می‌شود.
مدل ۷۷۷ دوربردترین هواپیمای جهان است که از نظر ایمنی دارای بالا‌ترین سطح است. بیشتر خطوط پروازی جهان هم برای دوربردترین هواپیماهای خود از بوئینگ ۷۷۷ استفاده می‌کنند. بوئینگ ۷۷۷ برد پروازی تا ۱۷ هزار کیلومتر دارد.
سری‌های خریداری شده توسط ایران شامل ۱۵ فروند بوئینگ ۷۷۷ سری ۳۰۰ER و ۱۵ فروند ۷۷۷ سری ۹۰۰ می‌شود.
سری ۳۰۰ER در سه کلاس پروازی با ظرفیت ۳۸۰ سرنشین برد پروازی ۱۴ هزار و ۵۰۰ کیلومتر را داراست. سری ۹۰۰ نیز با ۴۳۰ نفر مسافر در سه کلاس پروازی دارای برد عملیاتی ۱۴ هزار کیلومتر است.
در لیست خرید ایران ایر احتمالاً مدل‌های ۷۴۷ زود‌تر از باقی مدل‌ها تحویل ایران ایر داده خواهد شد.
البته دو مشکل همچنان پروازهای دوربرد ایران ایر را تهدید می‌کند اولین مشکل احتمال کارشکنی در تحویل این هواپیماها به شرکت ایران‌ایر است. مشکل دوم هم مربوط به مدت تحویل این هواپیماهاست که طی مدت ۱۰ سال به این شرکت تحویل داده خواهد شد. برای همین این شرکت به سرعت نمی‌تواند بسیاری از مسیرهای هوایی از دست رفته را احیا کند.
