فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس با رادیو فردا در مورد سقوط صنعت نفت ایران گفتگو کرده است.
در گزارش سال ۲۰۱۴ سازمان کشور های صادر کننده نفت (اوپک)، که تازه انتشار يافته، جايگاه ايران در زمينه توليد و صدور نفت خام در چه سطحی ارزيابی شده؟
سازمان «اوپک» يک گروهبندی است که تنها بر پايه دفاع از قيمت نفت شکل گرفته و مرکب از دوازده کشور است که هرچند همه آنها نفت صادر ميکنند، ولی در زمينه های ديگری مثل موقعيت جغرافيايی، جمعيت و شماری از مولفه های اقتصادی، چندان به هم شباهت ندارند. با اين حال در درون همين گروهبندی هم می توان موقعيت ايران و تحول آنرا در طول زمان سنجيد.
آماری که سالنامه ۲۰۱۴ «اوپک» منتشر کرده بيانگر افول موقعيت ايران است و نشان ميدهد که مديريت بد و تحريم بين المللی چه بر سر کشور آورده.
از لحاظ توليد ناخالص داخلی، ايران تا سال ۲۰۱۱، دومين قدرت «اوپک» بوده بعد از عربستان سعودی. ولی در سال ۲۰۱۳، بر پايه آمار اين سالنامه، نيجريه و امارات متحده عربی و ونزوئلا هم از ايران جلو افتادند و ايران از لحاظ توليد ناخالص داخلی شده پنجمين قدرت «اوپک».
در مورد توليد نفت هم ميدانيم که بر پايه گزارش های ماهانه «اوپک»، ايران در ميان دوازده کشور عضو سازمان در رده پنجم قرار گرفته، در حالی که پيش از اين دوم بود.
اوج زوال موقعيت ايران در عرصه صادرات ديده ميشود. ايران سقوط کرده است به رده هشتمين صادر کننده نفت در ميان دوازده کشور عضو «اوپک» بعد از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، عراق، نيجريه، کويت، ونزوئلا و آنگولا.
تازه سالنامه مورد نظر صادرات نفت ايران را يک ميليون و دويست و پانزده هزار بشکه در روز ارزيابی ميکند، در حالی که امروز اين صادرات به حدود يک ميليون بشکه در روز محدود شده.
ايا ايران تنها به دليل تحريم اقتصادی، از لحاظ توليد و صدور نفت، در چنين موقعيت ضعيفی قرار گرفته؟
صنعت نفت ايران يکی از مهم ترين قربانی های مجموعه گزينش های سياسی و اقتصادی جمهوری اسلامی طی دوران پس از انقلاب است، گزينش هايی که طی يک دوران طولانی کشور را از سرمايه و تکنولوژی خارجی محروم کرد، و راه را باز کرد برای قدرتنمايی عربستان و حتی امارات. تحريم هم ضربه آخر را وارد آورد.
سالنامه «اوپک» نشان ميدهد که بازار نفت ايران عملا محدود شده است به آسيا و بقيه بازار ها اصولا نفت ايران را فراموش کرده اند، نفت کشوری که چهارمين مخازن طلای سياه دنيا را در اختيار دارد.
با توجه به تمديد چهارماهه موافقتنامه ژنو، ايران طی ماه های آينده چه مقدار نفت صادر خواهد کرد؟
طی شش ماه گذشته ايران به طور متوسط روزانه يک ميليون بشکه نفت صادر کرده و در چهار ماه آينده هم به احتمال قريب به يقين صادرات روزانه اش در همين حد خواهد بود.
