پس از آنکه حمله انتحاری در منطقه ای عموما کرد نشين در ترکيه ۳۲ تن قربانی گرفت، نخست وزير آن کشور اعلام کرد که يک مظنون دراينباره شناسايی شده که به احتمال زياد يک بمبگذار انتحاری مرتبط با گروه خلافت اسلامی بوده است.
احمد داووداغلو همچنين اين اتهام که کشورش تاکنون به طور ضمنی به ستيزه‌جويان گروه «خلافت اسلامی» کمک کرده و حمله انتحاری روز دوشنبه در خاک ترکيه از نتايج ناخواسته همين کمک‌ها بوده را رد کرد.
اين در حاليست که در ماه های گذشته بارها تحليلگران درباره نحوه عمل دولت ترکيه در قبال گروه موسوم به خلافت اسلامی و خطر افزايش حملات اين گروه در داخل ترکيه هشدار داده بودند.
درباره رويکرد ترکيه نسبت به اين گروه ، راديوفردا، نظر چنگيز گونای تحليلگر موسسه امور بين الملل در وين را جويا شده است.
تعداد کشته های اين حمله بسيار بالا بود. ارزيابی شما از اين حمله در ترکيه چيست؟
به نظرم اين چنين رخدادی در ترکيه ترسناک است. اما شگفت انگيز نبود چرا که سرازير شدن بحران و تنش خونبار آن سوی مرز در سوريه، به داخل ترکيه، مسئله ای بود که بسياری از تحليلگران مدتها بود درباره آن هشدار می دادند. اين اولين بار هم نبود که شاهد حمله ای در ترکيه هستيم. در گذشته هم شاهد حملات کوچکتر از اين بود. مثلا حمله مشابهی به يکی از گردهمايی های گروهی از کردها در دياربکر که خوشبختانه ميزان قربانيان به اندازه حمله روز دوشنبه نبود.
اگر وضعيت داخلی ترکيه و چالش های دولت ترکيه با کردها در اين کشور در طول سالها را در نظر بگيريم ، به غير از موضوع سرازير شدن بحران در سوريه، آيا دولت در داخل کشور می توانست اقداماتی را انجام دهد که چنين حمله ای رخ ندهد؟
چند مورد را بايد در نظر داشت. ترکيه با يک روند دشوار سياسی روبروست. پس از انتخابات اخير، توازن صحنه سياسی ترکيه تغيير کرده است.
عدالت و توسعه نمی تواند به تنهايی دولت تشکيل دهد. يا بايد دولت ائتلافی تشکيل شود که با توجه تک قطبی شدن قدرت ، کار بسيار سختی به نظر می رسد يا اينکه بايد انتخابات زودهنگام برگزار شود.
موضوع ديگر جنگ سوريه است که در تنش فزاينده در داخل ترکيه نقش ايفا می کند. بايد يادآوری کنم که يک روند صلح بين دولت ترکيه و پ کا کا آغاز شده بود، که حال به دليل اتفاقات سوريه در مطقع بسيار سختی قرار گرفته است.
دولت ترکيه بيم آن دارد که تحولات در آن سوی مرز به تشکيل يک منطقه خود مختار يا کشور مستقل کردی منجر شود و گروه کرد فعال در آن سوی مرز، روابط ارگانيکی با پ کا کا دارد. در نتيجه بايد همه اينها را در نظر داشت.
در ماههای گذشته دولت ترکيه بارها به دليل کنترل نکردن درست مرزهايش با سوريه، و عبور و مرور افراد وابسته به خلافت اسلامی، مورد انتقاد گرفته است. به نظرتان چه ارتباطی بوده بين آنچه که شما الان توضيح داديد و کم کاری دولت ترکيه در کنترل مرزهايش؟
مطمئنا ارتباط وجود دارد. اما بايد در نظر داشت که کنترل ورود افراد به داخل ترکيه کار آسانی نيست. وضعيت کنترل آنها که از ترکيه به سوريه می روند در هفته ها و ماههای گذشته بهتر شده اما ورود به ترکيه چالش برانگيز است چرا که ترکيه مرزهايش را به روی پناهجويانی که از جنگ داخلی سوريه می گريزند باز گذاشته و هم اکنون حدود دو ميليون پناهجو داخل سوريه هستند. و اينکه مشخص شود چه تعدادی از افرادی که وارد ترکيه شده اند وابسته به گروهی تروريستی هستند کار بسيار سختی است.
موضوع ديگر اين است که دولت ترکيه احتمالا داعش را به عنوان يک نيروی متعادل کننده در مقابل کردهای شمال سوريه می بيند. گروهی که آخرين سنگر برای جلوگيری از پيشروی داعش بود.
اين گروه اين بيم را در دولت ترکيه ايجاد کرد که فعاليت هايشان ممکن است به خودمختاری و استقلال در کنار مرزهای ترکيه بيانجامد. و از همين رو ترکيه يک سياست بحث برانگيز را در اين زمينه برگزيد که کردهای «يگان های مدافع خلق» در سوريه را همتراز با داعش ارزيابی کرد.
اين رويکردی است که خلاف همه جامعه بين المللی است. اين يک اشتباه سياست خارجی در دولت ترکيه بوده و آن را به نوعی از جامعه بين المللی و رويکردی که افکار عمومی را شکل می دهد جدا کرده است.
البته که پس از حمله اخير دولت ترکيه گفته که هر آنچه لازم باشد در قبال مسئولين اين حمله انجام خواهد داد، اما اين رويکردی که توضيح داديد در طولانی مدت چه تاثيری بر موقعيت ترکيه در جامعه بين المللی خواهد داشت؟
به نظرم اين رويکرد به شدت به تصوير ترکيه در جامعه بين المللی و غرب و همچنين روابط ترکيه با آمريکا ضربه زده است. دولت ترکيه می گويد بزرگترين مشکل بشار اسد است و ما بايد با او مبارزه کنيم و زمانی که اسد برود ما از شر داعش و بقيه هم خلاص می شويم.
اين استراتژی واقع گرايانه ای نيست. اسد به گوشه ای رانده شده و اين گروههای افراطی تهديدی برای سوريه، عراق، حتی اردن و ترکيه محسوب می شوند.
به نظرم دولت ترکيه فکر می کرد که تا زمانی که ما با آنها کاری نداشته باشيم، آنها نيز با ما کاری ندارند. اما آنچه حمله روز گذشته نشان داد اين بود که داعش آماده است در داخل ترکيه هم عليه دشمنانش در سوريه که کرد هستند، اقدام کند.
ترکيه به نوعی تا زمانيکه همه چيز در سوريه بود، چشم خود را به روی آن بست. در نتيجه حمله روز گذشته نه تنها حمله ای عليه جنبش کردها بود، بلکه حمله ای عليه ثبات ترکيه و صلح در اين کشور بود و دولت ترکيه دير يا زود بايد در سياست خود در اين زمينه تجديد نظر کند.
