پی آمدهای افزایش میانگین دمای کره زمین، موضوع گردهمایی بزرگی است که از هفتم تا هجدهم دسامبر با شرکت نمایندگان صد و نود و دو کشور جهان -از جمله حدود یکصد رئیس کشور- در کپنهاگ (دانمارک) برگزار میشود. هدف این گردهمایی، یافتن یک نظام حقوقی بین‌المللی موثر برای مبارزه با گرمایش زمین است.
گرمایش زمین
بخش بسیار بزرگی از محافل علمی در کشورهای گوناگون جهان به این نتیجه رسیده‌اند که در پی زایش جامعه صنعتی و به ویژه با گسترش بی‌سابقه فعالیت‌های تولیدی از نیمه دوم قرن بیستم میلادی به این سو، حجم گاز‌های معروف به گلخانه‌ای به ویژه متان و دی اکسید کربن در اتمسفر زمین به گونه‌ای سرسام آور افزایش یافته و در آب و هوای کره خاک همان تاثیری را به وجود آورده که در فضای گلخانه‌های شیشه‌ای ایجاد میشود.
افزایش حجم گاز متان عمدتا از فعالیت‌های کشاورزی و دامداری سرچشمه میگیرد، ولی این گاز به رغم نقش آن در دامن زدن به جو گلخانه‌ای، دستکم این مزیت را دارد که پس از چند سال از میان می‌رود، حال آنکه دی اکسید کربن در اتمسفر زمین انباشته میشود و طی قرن‌ها، بر حجم آن افزوده میشود. انباشت این گاز همزمان با فرایند صنعتی شدن در ۱۸۵۰ آغاز شده و بعد از سال ۱۹۵۰ میلادی، به گونه‌ای چشمگیر افزایش یافته است.
حاصل آنکه از اواخر قرن نوزدهم به این سو، هوای زمین بیش از هفت دهم سانتیگراد گرم‌تر شده، مساحت و ضخامت یخ‌های قطبی به گونه‌ای چشمگیر کاهش یافته، سطح اقیانوس‌ها هفده سانتیمتر بالا آمده و خشکسالی در بعضی مناطق جهان از جمله صحرای آفریقا، شدت گرفته است.
تداوم این وضعیت، به گفته همان محافل، می‌تواند شمار زیادی از شهر‌های بزرگ جهان را به زیر آب ببرد، صد‌ها میلیون نفر را مجبور به مهاجرت کند، و دگرگونی‌های پیش‌بینی ناپذیری را در عرصه‌های اقتصادی و ژئوپولیتیک به وجود آورد.
البته هستند دانشمندانی که گرمایش زمین را نه به فعالیت‌های انسانی، بلکه به عوامل طبیعی از جمله تحولات ادواری خورشید نسبت می‌دهند. با این حال در سطح سیاسی، نظر غالب در محافل علمی پذیرفته شده و تلاش برای کاهش انتشار دی اکسید کربن در مرکز دیپلماسی نوین جهانی قرار گرفته است.
با توجه به انباشت دی اکسید کربن در جو زمین و گرمایش ناشی از آن، چرخ زمان را نمی‌توان به عقب باز گرداند، مگر آنکه تکنولوژی تازه‌ای برای جذب و نابود کردن گاز‌های گلخانه‌ای موجود پدید آید. با توجه به آنکه در حال حاضر این تکنولوژی بیشتر به حوزه علوم تخیلی تعلق دارد، نظریه غالب در محافل علمی‌توصیه می‌کند که تنها راه ممکن، آینده نگری و جلوگیری از انباشت -باز هم بیشتر- گاز‌های گلخانه‌ای است.
بخش عمده محاسبات مربوط به گرمایش زمین در رابطه با گاز‌های گلخانه ای از سوی «گروه بین‌المللی کارشناسان درباره تحول آب و هوا» انجام میگیرد که در سال ۱۹۹۸ به «ابتکار سازمان هواشناسی بین‌المللی» و «برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد» به وجود آمد.
پروتوکل ۱۹۹۷ کیوتو، که به رغم عدم تصویب آن توسط آمریکا از سوی شمار زیادی از کشورهای پیشرفته جهان به اجرا گذاشته شد، مقرر می‌دارد انتشار دی اکسید کربن در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۱۹۹۰ پنج در صد کاهش یابد. ولی زمان اجرای پروتکل کیوتو دو سال دیگر به پایان می‌رسد و هدف گردهمایی کپنهاگ، که دوشنبه هفتم دسامبر آغاز شد، یافتن یک متن تازه حقوقی به جای آن است.
آینده محل سکونت ما، به ما -ساکنان کره زمین- بستگی دارد و البته این موضوع که سران کشورهای در کنفرانسی مانند کپنهاگ به چه نتیجه‌ای خواهند رسید.دیپلماسی زیست‌محیطی
محاسبات علمی « گروه بین‌المللی کارشناسان درباره تحول آب و هوا» نشان می‌دهد که اگر بخواهیم افزایش دمای زمین نسبت به دوره ماقبل صنعتی از دو در صد بیشتر نشود، انتشار دی اکسید کربن از سوی کشورهای صنعتی باید در سال ۲۰۲۰ بیست و پنج تا چهل در صد نسبت به سال ۱۹۹۰ کاهش یابد.
دستیابی به این هدف آسان نیست. پایبند ترین کشور جهان به مبارزه با گاز‌های گلخانه ای، نروژ است که متعهد شده در سال ۲۰۲۰ انتشار دی اکسید کربن را نسبت به سال ۱۹۹۰ چهل در صد کاهش خواهد داد. اتحادیه اروپا بین بیست تا سی در صد کاهش در نوسان است. ژاپن از بیست و پنج در صد کاهش سخن می‌گوید و قدرت‌های نوظهور (چین، هند، برزیل...) فعلا به وعده‌های مبهم اکتفا می‌کنند.
پدیده تازه در دیپلماسی جهانی زیست‌محیطی، پذیرفتن چالش‌های ناشی از گرمایش زمین از سوی آمریکا است و تغییری است که در این زمینه، در مواضع حکومت دمکرات آمریکا نسبت به دولت جرح بوش به وجود آمده که یکی از نشانه‌های آن شرکت باراک اوباما در نشست پایانی گرد همایی کپنهاگ است. با این حال به رغم پایبندی چشمگیر باراک اوباما به مسایل زیست‌محیطی از جمله در عرصه مبارزه با گاز‌های گلخانه‌ای، پذیرفتن هر گونه تعهدی از سوی ایالات متحده در این زمینه در گرو نظر کنگره آمریکا است.
«آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا» دوشنبه هفتم دسامبر انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را عامل گرمایش زمین و خطری برای سلامت مردم اعلام کرد. به گفته خبرگزاری فرانسه، این موضعگیری زمینه لازم را برای وضع قوانین در مورد انتشار این گونه گاز‌ها، فراهم می‌آورد.
آیا گرد همایی کپنهاگ خواهد توانست بر پایه بر آورد‌های علمی‌درباره مخاطرات گاز‌های گلخانه‌ای، تعهدات حقوقی الزام آوری را برای کشور‌ها به وجود آورد؟
به رغم تغییر مواضع ایالات متحده آمریکا در قبال گرمایش ناشی از گاز‌های گلخانه‌ای، امکان دستیابی به یک توافق مهم در این زمینه هنوز چندان زیاد به نظر نمی‌رسد. چین، که در زمینه انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در جهان جای اول را دارد، بدون انجام گفت‌وگو‌های سرسختانه با گروه کشورهای غربی و امتیازگیری از آنها، به احتمال فراوان حاضر نخواهد شد تعهدات مهمی را در این زمینه بپذیرد. مواضع دیگر قدرت‌های نوظهور نیز هنوز مبهم است و کشورهای فقیر هم، که در زمره مهم‌ترین قربانیان گرمایش زمین جای دارند، به چانه زنی بر سر دریافت کمک از کشورهای ثروتمند برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، ادامه خواهند داد.
دستآورد‌های گرد همایی کپنهاگ هر چه باشد، نفس برگزاری آن گامی بزرگ در راه پیشبرد دیپلماسی زیست‌محیطی است.
گرمایش زمین
بخش بسیار بزرگی از محافل علمی در کشورهای گوناگون جهان به این نتیجه رسیده‌اند که در پی زایش جامعه صنعتی و به ویژه با گسترش بی‌سابقه فعالیت‌های تولیدی از نیمه دوم قرن بیستم میلادی به این سو، حجم گاز‌های معروف به گلخانه‌ای به ویژه متان و دی اکسید کربن در اتمسفر زمین به گونه‌ای سرسام آور افزایش یافته و در آب و هوای کره خاک همان تاثیری را به وجود آورده که در فضای گلخانه‌های شیشه‌ای ایجاد میشود.
افزایش حجم گاز متان عمدتا از فعالیت‌های کشاورزی و دامداری سرچشمه میگیرد، ولی این گاز به رغم نقش آن در دامن زدن به جو گلخانه‌ای، دستکم این مزیت را دارد که پس از چند سال از میان می‌رود، حال آنکه دی اکسید کربن در اتمسفر زمین انباشته میشود و طی قرن‌ها، بر حجم آن افزوده میشود. انباشت این گاز همزمان با فرایند صنعتی شدن در ۱۸۵۰ آغاز شده و بعد از سال ۱۹۵۰ میلادی، به گونه‌ای چشمگیر افزایش یافته است.
حاصل آنکه از اواخر قرن نوزدهم به این سو، هوای زمین بیش از هفت دهم سانتیگراد گرم‌تر شده، مساحت و ضخامت یخ‌های قطبی به گونه‌ای چشمگیر کاهش یافته، سطح اقیانوس‌ها هفده سانتیمتر بالا آمده و خشکسالی در بعضی مناطق جهان از جمله صحرای آفریقا، شدت گرفته است.
تداوم این وضعیت، به گفته همان محافل، می‌تواند شمار زیادی از شهر‌های بزرگ جهان را به زیر آب ببرد، صد‌ها میلیون نفر را مجبور به مهاجرت کند، و دگرگونی‌های پیش‌بینی ناپذیری را در عرصه‌های اقتصادی و ژئوپولیتیک به وجود آورد.
البته هستند دانشمندانی که گرمایش زمین را نه به فعالیت‌های انسانی، بلکه به عوامل طبیعی از جمله تحولات ادواری خورشید نسبت می‌دهند. با این حال در سطح سیاسی، نظر غالب در محافل علمی پذیرفته شده و تلاش برای کاهش انتشار دی اکسید کربن در مرکز دیپلماسی نوین جهانی قرار گرفته است.
با توجه به انباشت دی اکسید کربن در جو زمین و گرمایش ناشی از آن، چرخ زمان را نمی‌توان به عقب باز گرداند، مگر آنکه تکنولوژی تازه‌ای برای جذب و نابود کردن گاز‌های گلخانه‌ای موجود پدید آید. با توجه به آنکه در حال حاضر این تکنولوژی بیشتر به حوزه علوم تخیلی تعلق دارد، نظریه غالب در محافل علمی‌توصیه می‌کند که تنها راه ممکن، آینده نگری و جلوگیری از انباشت -باز هم بیشتر- گاز‌های گلخانه‌ای است.
بخش عمده محاسبات مربوط به گرمایش زمین در رابطه با گاز‌های گلخانه ای از سوی «گروه بین‌المللی کارشناسان درباره تحول آب و هوا» انجام میگیرد که در سال ۱۹۹۸ به «ابتکار سازمان هواشناسی بین‌المللی» و «برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد» به وجود آمد.
پروتوکل ۱۹۹۷ کیوتو، که به رغم عدم تصویب آن توسط آمریکا از سوی شمار زیادی از کشورهای پیشرفته جهان به اجرا گذاشته شد، مقرر می‌دارد انتشار دی اکسید کربن در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۱۹۹۰ پنج در صد کاهش یابد. ولی زمان اجرای پروتکل کیوتو دو سال دیگر به پایان می‌رسد و هدف گردهمایی کپنهاگ، که دوشنبه هفتم دسامبر آغاز شد، یافتن یک متن تازه حقوقی به جای آن است.
محاسبات علمی « گروه بین‌المللی کارشناسان درباره تحول آب و هوا» نشان می‌دهد که اگر بخواهیم افزایش دمای زمین نسبت به دوره ماقبل صنعتی از دو در صد بیشتر نشود، انتشار دی اکسید کربن از سوی کشورهای صنعتی باید در سال ۲۰۲۰ بیست و پنج تا چهل در صد نسبت به سال ۱۹۹۰ کاهش یابد.
دستیابی به این هدف آسان نیست. پایبند ترین کشور جهان به مبارزه با گاز‌های گلخانه ای، نروژ است که متعهد شده در سال ۲۰۲۰ انتشار دی اکسید کربن را نسبت به سال ۱۹۹۰ چهل در صد کاهش خواهد داد. اتحادیه اروپا بین بیست تا سی در صد کاهش در نوسان است. ژاپن از بیست و پنج در صد کاهش سخن می‌گوید و قدرت‌های نوظهور (چین، هند، برزیل...) فعلا به وعده‌های مبهم اکتفا می‌کنند.
پدیده تازه در دیپلماسی جهانی زیست‌محیطی، پذیرفتن چالش‌های ناشی از گرمایش زمین از سوی آمریکا است و تغییری است که در این زمینه، در مواضع حکومت دمکرات آمریکا نسبت به دولت جرح بوش به وجود آمده که یکی از نشانه‌های آن شرکت باراک اوباما در نشست پایانی گرد همایی کپنهاگ است. با این حال به رغم پایبندی چشمگیر باراک اوباما به مسایل زیست‌محیطی از جمله در عرصه مبارزه با گاز‌های گلخانه‌ای، پذیرفتن هر گونه تعهدی از سوی ایالات متحده در این زمینه در گرو نظر کنگره آمریکا است.
«آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا» دوشنبه هفتم دسامبر انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را عامل گرمایش زمین و خطری برای سلامت مردم اعلام کرد. به گفته خبرگزاری فرانسه، این موضعگیری زمینه لازم را برای وضع قوانین در مورد انتشار این گونه گاز‌ها، فراهم می‌آورد.
آیا گرد همایی کپنهاگ خواهد توانست بر پایه بر آورد‌های علمی‌درباره مخاطرات گاز‌های گلخانه‌ای، تعهدات حقوقی الزام آوری را برای کشور‌ها به وجود آورد؟
به رغم تغییر مواضع ایالات متحده آمریکا در قبال گرمایش ناشی از گاز‌های گلخانه‌ای، امکان دستیابی به یک توافق مهم در این زمینه هنوز چندان زیاد به نظر نمی‌رسد. چین، که در زمینه انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در جهان جای اول را دارد، بدون انجام گفت‌وگو‌های سرسختانه با گروه کشورهای غربی و امتیازگیری از آنها، به احتمال فراوان حاضر نخواهد شد تعهدات مهمی را در این زمینه بپذیرد. مواضع دیگر قدرت‌های نوظهور نیز هنوز مبهم است و کشورهای فقیر هم، که در زمره مهم‌ترین قربانیان گرمایش زمین جای دارند، به چانه زنی بر سر دریافت کمک از کشورهای ثروتمند برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، ادامه خواهند داد.
دستآورد‌های گرد همایی کپنهاگ هر چه باشد، نفس برگزاری آن گامی بزرگ در راه پیشبرد دیپلماسی زیست‌محیطی است.
