در روزهاى گذشته بسيارى از فعالان سياسى نزديک به اصلاح‌طلبان ایران، كه در ميان آنها معاون رئيس جمهورى پیشین و افرادى در مقام‌هاى وزیر و معاون وزير به چشم مى‌خورد و نیز کسانی با گرایش های ملی و مذهبی، بازداشت و به نقطه نامعلومى منتقل شده‌اند.
هدف از بازداشت این دسته از فعالان سیاسی چیست؟ این پرسش را رادیو فردا، با «رضا فانی یزدی»، تحلیل گر مسایل سیاسی ساکن آمریکا، درمیان گذاشته ایم.
رضا فانی یزدی: پنج شش روز از دستگیری تعدادی از فعالین سیاسی ، روزنامه نگاران ، خبرنگاران و چهره های سرشناس ، در جمهوری اسلامی ایران می گذرد و هنوز هیچ خبری از آنها نیست . چند روز پیش تعدادی از این افراد را دستگیر کردند و بعد از آن بود که چند نفری از آنان آزاد شدند و دوباره افراد دیگری دستگیر شدند. در سطح کشور بازداشت های وسیعی شکل گرفته و از سرنوشت آنان هیچ اطلاعی در دست نیست .
با توجه به اینکه افراد دستگیر شده از طیف های مختلفی هستند به اعتقاد شما این بازداشت ها ، چه هدفی را دنبال می کند؟
به نظرم چند هدف دنبال می شود. ابتدا اگر نگاه کنیم به لیست افرادی که بازداشت شده اند، می بینیم که آنها از جریانات مختلف سیاسی هستند . از رهبران اصلاح طلب گرفته تا افراد اصلی حزب مشارکت ، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ، نهضت آزادی و گرایشات ملی-مذهبی و بخشی از روشنفکران دینی که شامل این بازداشت ها هستند.
این افراد هر کدام توانایی هایی در رابطه با سازماندهی مقاومت و در رابطه با کودتایی که اخیرا پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری اتفاق افتاد دارند.
شما از عنوان «کودتا» نام بردید. آیا فکر می کنید این بازداشت ها شبیه به بازداشت هایی است که معمولا در کودتاهای سراسر جهان به آن دست می زنند؟
دقیقا. به نظرم تشابه خیلی زیادی بین این اقدام جمهوری اسلامی و تجربه سایر کشورهایی است که در آن کودتا به وقوع پیوسته است. در هر کشوری وقتی کودتا می شود قبل یا بعد و یا حتی همزمان با کودتا، تعداد قابل توجهی از کسانی که به هر نوعی قادر هستند مقاومت را سازماندهی یا افشاگری کنند دستگیر می شوند. این دستگیری ها معمولا شامل فعالین سیاسی و چهره های سرشناس و کاریزماتیکی است که قدرت رهبری دارند. از روزنامه نگاران معتبری که قادر هستند در مقابل کودتا قلم به دست گرفته و افشاگری کنند تا چهره های حزبی و گروه های اجتماعی که قادر به سازماندهی مقاومت در مقابل کودتا هستند.
آن چیزی که امروز در ایران شاهد آن هستیم دقیقا چنین تجربه ای را به یادمان می آورد و ما می بینیم که طیف افرادی که دستگیر شده اند شامل فعالین سیاسی و سازماندهندگان مقاومت هستند . بسیاری از چهره های سرشناس روزنامه نگار قلم به دست ایرانی هستند که هر کدامشان توانایی های معینی داشته اند که در زمینه خاصی به افشای این کودتا و سازماندهی در مقابل آن دست بزنند.
در این میان یک پرسش پیش می آید . از قول آقای هاشمی شاهرودی در روزهای اول دستگیری ها اعلام شد که این افراد به زودی آزاد خواهند شد. بعد دیدیم که چند چهره سیاسی آزاد شدند ولی بعد از یکی دو روز، تعداد زیادی از آنان که آزاد شده بودند دوباره دستگیر شدند و البته این بار همراه با چهره های دیگری. فکر می کنید بخش هایی از جمهوری اسلامی در جریان این دستگیری ها نیست؟ دوگانگی بین مسئولان جمهوری اسلامی را چگونه تحلیل می کنید؟
در جمهوری اسلامی همان طور که از اول شاهد بوده ایم از ابتدای تولدش ، گرایش های متفاوت سیاسی در درون آن عمل می کنند. امروز هم کماکان این گرایشات اگر چه کم رنگ تر اما در درون نظام وجود دارند. این کودتا به طور عمده از طرف حزب معروف پادگانی که نیروهای نظامی و امنیتی هستند، سازماندهی شده است و عمدتا تمام سازماندهی دستگیری ها از طریق آنهاست. گر چه برخی از دستگیری ها هم توسط دادستانی و به حکم قاضی مرتضوی صورت گرفته است. اما حکم کلی بوده است. بیشتر خانواده دستگیرشدگان، شاهد این بوده اند که افرادی با لباس شخصی و بدون هیچ گونه حکم بازداشتی، افراد را دستگیر کرده اند و به مکان های نامعلومی برده اند. هیچ کس هم پاسخگو نیست.
به احتمال زیاد تعدادی که از طریق دادستانی و قوه قضاییه دستگیر شده اند از کسانی هستند که در همان روزهای اول، آقای هاشمی شاهرودی به آنها اشاره کرده است و شاید ایشان پیش بینی نمی کردند که ابعاد مخالفت و اعتراض به کودتا تا چه اندازه خواهد بود. و تصورشان بر این بوده است که بعد از چند روز قادر خواهند بود این افراد را آزاد کنند.
ولی امروز با ابعاد وسیع مقابله ای که ما در جامعه می بینیم به احتمال زیاد به ایشان دستور داده شده است که از آزادی آنان جلوگیری شود و همچنان که کودتاگران و فعالان ستاد کودتا در تردید هستند که اگر اینها آزاد بشوند، چه امکاناتی را در مقابل کودتا قادر هستند سازماندهی کنند. به هر حال ابعاد مقاومت نامعلوم است. شاید به این دلیل است که از آزادی آنان جلوگیری شده و سرنوشت آنان هنوز نامعلوم است.
اگر کماکان حرکت های اعتراضی گسترش یابد، شما تاثیرش را بر سرنوشت بازداشت شدگان چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا می تواند منجر به آزادی زودتر آنان شود یا اینکه می تواند فضای نامطلوب تری برای آنان فراهم کند؟
هر دو حالت ممکن است پیش بیاید. این مسئله به اندازه حرکت اعتراضی بستگی دارد و به تصمیم ستاد کودتا که چه عکس العملی در این زمینه نشان خواهد داد.
هدف از بازداشت این دسته از فعالان سیاسی چیست؟ این پرسش را رادیو فردا، با «رضا فانی یزدی»، تحلیل گر مسایل سیاسی ساکن آمریکا، درمیان گذاشته ایم.
رضا فانی یزدی: پنج شش روز از دستگیری تعدادی از فعالین سیاسی ، روزنامه نگاران ، خبرنگاران و چهره های سرشناس ، در جمهوری اسلامی ایران می گذرد و هنوز هیچ خبری از آنها نیست . چند روز پیش تعدادی از این افراد را دستگیر کردند و بعد از آن بود که چند نفری از آنان آزاد شدند و دوباره افراد دیگری دستگیر شدند. در سطح کشور بازداشت های وسیعی شکل گرفته و از سرنوشت آنان هیچ اطلاعی در دست نیست .
با توجه به اینکه افراد دستگیر شده از طیف های مختلفی هستند به اعتقاد شما این بازداشت ها ، چه هدفی را دنبال می کند؟
به نظرم چند هدف دنبال می شود. ابتدا اگر نگاه کنیم به لیست افرادی که بازداشت شده اند، می بینیم که آنها از جریانات مختلف سیاسی هستند . از رهبران اصلاح طلب گرفته تا افراد اصلی حزب مشارکت ، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ، نهضت آزادی و گرایشات ملی-مذهبی و بخشی از روشنفکران دینی که شامل این بازداشت ها هستند.
این افراد هر کدام توانایی هایی در رابطه با سازماندهی مقاومت و در رابطه با کودتایی که اخیرا پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری اتفاق افتاد دارند.
شما از عنوان «کودتا» نام بردید. آیا فکر می کنید این بازداشت ها شبیه به بازداشت هایی است که معمولا در کودتاهای سراسر جهان به آن دست می زنند؟
دقیقا. به نظرم تشابه خیلی زیادی بین این اقدام جمهوری اسلامی و تجربه سایر کشورهایی است که در آن کودتا به وقوع پیوسته است. در هر کشوری وقتی کودتا می شود قبل یا بعد و یا حتی همزمان با کودتا، تعداد قابل توجهی از کسانی که به هر نوعی قادر هستند مقاومت را سازماندهی یا افشاگری کنند دستگیر می شوند. این دستگیری ها معمولا شامل فعالین سیاسی و چهره های سرشناس و کاریزماتیکی است که قدرت رهبری دارند. از روزنامه نگاران معتبری که قادر هستند در مقابل کودتا قلم به دست گرفته و افشاگری کنند تا چهره های حزبی و گروه های اجتماعی که قادر به سازماندهی مقاومت در مقابل کودتا هستند.
آن چیزی که امروز در ایران شاهد آن هستیم دقیقا چنین تجربه ای را به یادمان می آورد و ما می بینیم که طیف افرادی که دستگیر شده اند شامل فعالین سیاسی و سازماندهندگان مقاومت هستند . بسیاری از چهره های سرشناس روزنامه نگار قلم به دست ایرانی هستند که هر کدامشان توانایی های معینی داشته اند که در زمینه خاصی به افشای این کودتا و سازماندهی در مقابل آن دست بزنند.
در این میان یک پرسش پیش می آید . از قول آقای هاشمی شاهرودی در روزهای اول دستگیری ها اعلام شد که این افراد به زودی آزاد خواهند شد. بعد دیدیم که چند چهره سیاسی آزاد شدند ولی بعد از یکی دو روز، تعداد زیادی از آنان که آزاد شده بودند دوباره دستگیر شدند و البته این بار همراه با چهره های دیگری. فکر می کنید بخش هایی از جمهوری اسلامی در جریان این دستگیری ها نیست؟ دوگانگی بین مسئولان جمهوری اسلامی را چگونه تحلیل می کنید؟
در جمهوری اسلامی همان طور که از اول شاهد بوده ایم از ابتدای تولدش ، گرایش های متفاوت سیاسی در درون آن عمل می کنند. امروز هم کماکان این گرایشات اگر چه کم رنگ تر اما در درون نظام وجود دارند. این کودتا به طور عمده از طرف حزب معروف پادگانی که نیروهای نظامی و امنیتی هستند، سازماندهی شده است و عمدتا تمام سازماندهی دستگیری ها از طریق آنهاست. گر چه برخی از دستگیری ها هم توسط دادستانی و به حکم قاضی مرتضوی صورت گرفته است. اما حکم کلی بوده است. بیشتر خانواده دستگیرشدگان، شاهد این بوده اند که افرادی با لباس شخصی و بدون هیچ گونه حکم بازداشتی، افراد را دستگیر کرده اند و به مکان های نامعلومی برده اند. هیچ کس هم پاسخگو نیست.
به احتمال زیاد تعدادی که از طریق دادستانی و قوه قضاییه دستگیر شده اند از کسانی هستند که در همان روزهای اول، آقای هاشمی شاهرودی به آنها اشاره کرده است و شاید ایشان پیش بینی نمی کردند که ابعاد مخالفت و اعتراض به کودتا تا چه اندازه خواهد بود. و تصورشان بر این بوده است که بعد از چند روز قادر خواهند بود این افراد را آزاد کنند.
ولی امروز با ابعاد وسیع مقابله ای که ما در جامعه می بینیم به احتمال زیاد به ایشان دستور داده شده است که از آزادی آنان جلوگیری شود و همچنان که کودتاگران و فعالان ستاد کودتا در تردید هستند که اگر اینها آزاد بشوند، چه امکاناتی را در مقابل کودتا قادر هستند سازماندهی کنند. به هر حال ابعاد مقاومت نامعلوم است. شاید به این دلیل است که از آزادی آنان جلوگیری شده و سرنوشت آنان هنوز نامعلوم است.
اگر کماکان حرکت های اعتراضی گسترش یابد، شما تاثیرش را بر سرنوشت بازداشت شدگان چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا می تواند منجر به آزادی زودتر آنان شود یا اینکه می تواند فضای نامطلوب تری برای آنان فراهم کند؟
هر دو حالت ممکن است پیش بیاید. این مسئله به اندازه حرکت اعتراضی بستگی دارد و به تصمیم ستاد کودتا که چه عکس العملی در این زمینه نشان خواهد داد.
