این روزها پرسشی که برای چندمین بار مطرح شده، کیفیت و نوع روابط ایران و ترکیه است. به ویژه با نقشی که همسایه غربی ایران در موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی بازی می‌کند. این دو کشور طی هفته های اخیر در مسائل چندی، نزدیکی و اتفاق نظر نشان داده اند. البته پیش از این نیز هر دو کشور، روابط سیاسی نزدیکی داشته اند، اما به نظر می رسد، برخی رخدادهای اخیر تاثیر متفاوتی بر سطح و نوع روابطشان گذاشته است.
مئير جاودانفر کارشناس و تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این مورد به رادیو فردا می گوید: در حال حاضر رابطه ایران و ترکیه رفاقت است. چون ایران به دوستی ترکیه احتیاج دارد برای بیرون آمدن از انزوای بین المللی و دولت ترکیه هم به ایران احتیاج دارد برای ارتقاء خودش در محافل سیاسی غرب. ولی در آینده این دو کشور روابط شان به رقابت تبدیل خواهد شد.
آقای جاودانفر، در جریان تصویب قطعنامه تازه تحریم ها علیه ایران، ترکیه بیش از همه کشورها حتی برزیل از ایران جانبداری کرد. این را چگونه ارزیابی می کنید؟
برای اینکه ترکیه در حال حاضر می خواهد از نزدیک شدن به ایران استفاده کند و با خریدن دوستی ایران امروز به یک قیمت بسیار ارزان و فروختن آن به کشورهای غربی با یک قیمت بالاتر در آینده؛ مخصوصاً وقتی مسئله با ایران شدیدتر می شود یعنی مذاکرات با ایران دشوارتر خواهد شد.
در پی حمله کاروان کمک رسانی به غزه، ترکیه مواضع شدیدی در برابر اسرائیل گرفت. از سوی دیگر برخی تحلیل گران بر این باورند چون اتحادیه اروپا ترکیه را به عنوان یک عضو نپذیرفته، این کشور رفته رفته هم از اسرائیل و اتحادیه اروپا دورتر می شود و هم ایران و هم ترکیه دنبال یک بلوک بندی جدیدی در منطقه هستند. چرا نمی تواند این رفاقت ادامه داشته باشد و تبدیل به رقابت خواهد شد؟
چون دیدگاه ضد غربی رژیم تهران مناسب با اهداف دراز مدت ترکیه در جهان نخواهد بود. چون آنها می خواهند تبدیل شوند به یک پل بین اروپا و خاورمیانه و از یک طرف دیگر به یک دلال، دلال روابط بین کشورهای شرقی و غربی که می خواهند با هم صحبت کنند ولی بین آنها الان روابطی وجود ندارد. به نظر من این برای تغییر کردن روابط بین اینها از رفاقت به رقابت، خیلی مهم خواهد بود .
در مقاله ای که روز جمعه از شما منتشر شده، اشاره کردید به اینکه جمهوری اسلامی در پی آن که بررسی کرد و دید که در یک حمله احتمالی در آینده چه کشوری بیشتر از بقیه می تواند در منطقه و مجاورت ایران متحد طبیعی غرب باشد، ترکیه است.
به نظر من این مقاله که آقای فرید الدین حداد عادل، پسر آقای غلامعلی حداد عادل در سایت جهان نیوز نوشته اند، نشان می دهد که کسانی هستند در ایران -حتی الان که دو کشور به هم نزدیک هستند- [که معتقدند] این نمی تواند دوام پیدا کند و به ترکیه را با شک می نگرند. اینها نگران هستند که در حال ایران به ترکیه امتیاز زیادی می دهد، ولی ترکیه دارد با اقدامش در غزه نفوذ ایران را در این منطقه کاهش می دهد. اینها نگران هستند که آیا دوستی ایران و ترکیه می تواند به منافع درازمدت جمهوری اسلامی در آینده ضرر بزند.
یعنی نوعی رقابت برای به دست گرفتن رهبری جهان اسلام؟
بله. برای اینکه یکی از اهداف اصلی هر دو کشور اینست که رهبر جهان اسلام شوند و فرستادن کشتی های ترکیه‌ای (کاروان کمک‌رسانی به غره. ر/ف)، علی رغم اینکه به اسرائیل ضرر زد، یک اقدام ناراحت کننده ای برای جمهوری اسلامی بود. چون الان ترکیه در غزه خیلی بیشتر محبوب است تا جمهوری اسلامی ایران.
مئير جاودانفر کارشناس و تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این مورد به رادیو فردا می گوید: در حال حاضر رابطه ایران و ترکیه رفاقت است. چون ایران به دوستی ترکیه احتیاج دارد برای بیرون آمدن از انزوای بین المللی و دولت ترکیه هم به ایران احتیاج دارد برای ارتقاء خودش در محافل سیاسی غرب. ولی در آینده این دو کشور روابط شان به رقابت تبدیل خواهد شد.
آقای جاودانفر، در جریان تصویب قطعنامه تازه تحریم ها علیه ایران، ترکیه بیش از همه کشورها حتی برزیل از ایران جانبداری کرد. این را چگونه ارزیابی می کنید؟
برای اینکه ترکیه در حال حاضر می خواهد از نزدیک شدن به ایران استفاده کند و با خریدن دوستی ایران امروز به یک قیمت بسیار ارزان و فروختن آن به کشورهای غربی با یک قیمت بالاتر در آینده؛ مخصوصاً وقتی مسئله با ایران شدیدتر می شود یعنی مذاکرات با ایران دشوارتر خواهد شد.
در پی حمله کاروان کمک رسانی به غزه، ترکیه مواضع شدیدی در برابر اسرائیل گرفت. از سوی دیگر برخی تحلیل گران بر این باورند چون اتحادیه اروپا ترکیه را به عنوان یک عضو نپذیرفته، این کشور رفته رفته هم از اسرائیل و اتحادیه اروپا دورتر می شود و هم ایران و هم ترکیه دنبال یک بلوک بندی جدیدی در منطقه هستند. چرا نمی تواند این رفاقت ادامه داشته باشد و تبدیل به رقابت خواهد شد؟
چون دیدگاه ضد غربی رژیم تهران مناسب با اهداف دراز مدت ترکیه در جهان نخواهد بود. چون آنها می خواهند تبدیل شوند به یک پل بین اروپا و خاورمیانه و از یک طرف دیگر به یک دلال، دلال روابط بین کشورهای شرقی و غربی که می خواهند با هم صحبت کنند ولی بین آنها الان روابطی وجود ندارد. به نظر من این برای تغییر کردن روابط بین اینها از رفاقت به رقابت، خیلی مهم خواهد بود .
در مقاله ای که روز جمعه از شما منتشر شده، اشاره کردید به اینکه جمهوری اسلامی در پی آن که بررسی کرد و دید که در یک حمله احتمالی در آینده چه کشوری بیشتر از بقیه می تواند در منطقه و مجاورت ایران متحد طبیعی غرب باشد، ترکیه است.
به نظر من این مقاله که آقای فرید الدین حداد عادل، پسر آقای غلامعلی حداد عادل در سایت جهان نیوز نوشته اند، نشان می دهد که کسانی هستند در ایران -حتی الان که دو کشور به هم نزدیک هستند- [که معتقدند] این نمی تواند دوام پیدا کند و به ترکیه را با شک می نگرند. اینها نگران هستند که در حال ایران به ترکیه امتیاز زیادی می دهد، ولی ترکیه دارد با اقدامش در غزه نفوذ ایران را در این منطقه کاهش می دهد. اینها نگران هستند که آیا دوستی ایران و ترکیه می تواند به منافع درازمدت جمهوری اسلامی در آینده ضرر بزند.
یعنی نوعی رقابت برای به دست گرفتن رهبری جهان اسلام؟
بله. برای اینکه یکی از اهداف اصلی هر دو کشور اینست که رهبر جهان اسلام شوند و فرستادن کشتی های ترکیه‌ای (کاروان کمک‌رسانی به غره. ر/ف)، علی رغم اینکه به اسرائیل ضرر زد، یک اقدام ناراحت کننده ای برای جمهوری اسلامی بود. چون الان ترکیه در غزه خیلی بیشتر محبوب است تا جمهوری اسلامی ایران.
