کریستین ساینس مانیتور مصاحبه تازه ای را با هنری کیسینجر، وزیر خارجه پیشین و رئیس سابق شورای امنیت ملی آمریکا منتشر کرده است که در آن آقای کیسینجر دیدگاه های خود را در مورد سیاست هسته ای دولت باراک اوباما، نحوه برخورد با دولت های ايران ، چین و اتحاد کشورهای بزرگ در حال توسعه بیان می کند.
هنری کیسینجر: به نظر من معاهدی استارت یک گام مهم در احیای مناسبات روسیه و آمریکا است. این معاهده جایگزین معاهده قبلی است که عمر آن در ماه دسامبر سال ۲۰۰۹ به پایان رسید. میزان کاهش از زرادخانه هسته ای دو طرف در این توافق جدید چندان چشمگیر نیست و نحوه شمارش تعداد سلاحهای هسته ای به شکل متفاوتی صورت گرفته است. ولی در مجموع یک گام سازنده و سزاوار تقدیر است.
من با کاهش اتکاء به سلاح های هسته ای در شرایطی که می توان به شکل مطمئنی آن را انجام داد موافق هستم. اما به نظرم برخی از تضمین هایی که به کشورهای فاقد قدرت هسته ای داده شده است زیاد از حد است. بخصوص آن موردی که دولت آمریکا متعهد می شود که به کارگیری سلاح های میکروبی و بیولوژیک را با سلاح هسته ای پاسخ نخواهد گفت. این مسئله باید در ابهام باقی می ماند.
در مورد اجلاس اخیر سران کشورهای جهان در مورد خلع سلاح هسته ای، به نظرم مسئله کنترل وسوخت و موادی که قابلیت مصرف چند گانه دارند بسیار مهم است بخصوص که به کارگیری انرژی هسته ای به شکل صلح آمیز در سطح جهان در حال گسترش است. در مجموعه اقدامات دولت باراک اوباما در زمینه هسته ای به اعتقاد من این وجه از همه مهمتر است و برای تضمین موفقیت و تاثیر گذاری آن باید بطور مستمر مورد توجه قرار بگیرد.
من طرفدار توسعه یک سیستم دفاع ضد موشکی مشترک با روسیه علیه ایران هستم. اما در عین حال دولت آمریکا به سیستم دفاع موشکی مستقل خود علیه سایر تهدیدهای احتمالی نیاز دارد. بنابراین ضمن همکاری با روسیه علیه ایران نباید از تقویت سیستم دفاع ضد موشکی علیه سایر خطرها غافل شد.
من با تصویری که شما از برخورد متفرعانه چین ارائه می دهید موافق نیستم. به عنوان مثال اختلاف چین و آمریکا بر سر وضعیت تایوان یک مشکل قدیمی است. به اعتقاد من دولت چین در ۴۰ سال اخیر در مورد مسئله تایوان بردباری زیادی از خود نشان داده است. برای هر دو طرف این نکته مهمی است که همکاری خود را برای دوره ای طولانی مدت بسنجند.
درست است که چین امروزی به نسبت دهه ها پیش بسیار پیشرفته تر است. یکی از چالش های بزرگ برای نسل های آینده این است که آیا تصور آمریکا و چین از نحوه اداره امور جهان به یکدیگر نزدیکتر خواهد شد یا نه؟ چه آمریکا و چه چین هر یک اعتقادات و معیارهای خود را دارند. ما باید بتوانیم در همزیستی با یکدیگر رشد خود را ادامه دهیم.
به اعتقاد من امکان یافتن منافع مشترک بین آمریکا و چین در زمینه های فراوانی موجود است که تاکنون در یک مقیاس جهانی برخورد لازم با آن صورت نگرفته است. به عنوان مثال مسئله محیط زیست و یا مبارزه با توسعه سلاح های هسته ای برای سیاست خارجی هر دو کشور می تواند فقط تمرکز جدیدی باشد.
چین در هفته های اخیر موضع گیری و حرکت های مثبتی در این زمینه داشته است. اکنون مسئله ای است که مضمون و جزییات این تحریم ها چگونه تعریف و تفسیر می شوند. به نظر من مسئله اصلی نه صرف تحریم و اعمال مجازات بلکه چگونگی تاثیر این تحریم ها بر ایران است. به اعتقاد من دولت چین نیز بابت توسعه سلاح های هسته ای در جهان نگران است. سنجش اصلی در این است که آیا تحریم های محصول این مذاکرات در نهایت تاثیر عملی خواهند داشت یا نه.
ما تجربه ای مشابه با این را در برخورد با کشورهای غیرمتعهد داشته ایم. نکته اصلی در این است که آیا این گروه از کشورها – روسیه ، چین ، هند و برزیل – آیا خواهند توانست سیاست های خود را به صورت یک سری اقدامات هماهنگ و یک بلوک واحد پیش ببرند و یا نه. به اعتقاد من چین ، روسیه و بخصوص برزیل کشورهایی نیستند که در فکر تشکیل بلوکی باشند که آمریکا جز آن نیست و یا علیه آمریکا عمل کند. به اعتقاد من آنها با مجموعه کشورهای عضو پیمان عدم تعهد در دهه ۱۹۷۰ یا ۱۹۸۰ متفاوت اند چون اینها دیگر کشورهای درحال توسعه نیستند.
در عین حال فراموش نکنید که کشورهای عضو پیمان عدم تعهد سعی کرده اند خود را در بین دو بلوک شرق و غرب قرار دهند. در حال حاضر دیگر دو قطب دوران جنگ سرد وجود خارجی ندارد که این کشورها بخواهند موضع بینابینی بگیرند.
به اعتقاد من این مسئله بیشتر جنبه شعار دارد تا واقعیت. این گروه از کشورها خواهند کوشید که در عرصه مسائل اقتصاد جهانی به بازیگران مهم تری بدل شوند. اما من بعید می دانم که آنها بتوانند در عرصه معاملات بین المللی به یک سیاست واحد و یا هماهنگ دست پیدا کنند. در هر حال به نظر من مطلوب ترین احتمال نوعی همکاری بین آمریکا با این کشورها است و نه متقابل.
- شما گفته اید که پرزیدنت اوباما مثل شطرنج بازی است که در دوره یک سال و نیم اول ریاست جمهوری خود مهره های خود را در عرصه روابط بین المللی چیده است. ارزیابی شما از سیاست هسته ای وی چیست؟
هنری کیسینجر: به نظر من معاهدی استارت یک گام مهم در احیای مناسبات روسیه و آمریکا است. این معاهده جایگزین معاهده قبلی است که عمر آن در ماه دسامبر سال ۲۰۰۹ به پایان رسید. میزان کاهش از زرادخانه هسته ای دو طرف در این توافق جدید چندان چشمگیر نیست و نحوه شمارش تعداد سلاحهای هسته ای به شکل متفاوتی صورت گرفته است. ولی در مجموع یک گام سازنده و سزاوار تقدیر است.
من با کاهش اتکاء به سلاح های هسته ای در شرایطی که می توان به شکل مطمئنی آن را انجام داد موافق هستم. اما به نظرم برخی از تضمین هایی که به کشورهای فاقد قدرت هسته ای داده شده است زیاد از حد است. بخصوص آن موردی که دولت آمریکا متعهد می شود که به کارگیری سلاح های میکروبی و بیولوژیک را با سلاح هسته ای پاسخ نخواهد گفت. این مسئله باید در ابهام باقی می ماند.
در مورد اجلاس اخیر سران کشورهای جهان در مورد خلع سلاح هسته ای، به نظرم مسئله کنترل وسوخت و موادی که قابلیت مصرف چند گانه دارند بسیار مهم است بخصوص که به کارگیری انرژی هسته ای به شکل صلح آمیز در سطح جهان در حال گسترش است. در مجموعه اقدامات دولت باراک اوباما در زمینه هسته ای به اعتقاد من این وجه از همه مهمتر است و برای تضمین موفقیت و تاثیر گذاری آن باید بطور مستمر مورد توجه قرار بگیرد.
- یکی از موضوعات اصلی مورد اختلاف در آخرین دور مذاکرات آمرکیا و اتحاد شوروی در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان مسئله سیستم دفاع ضد موشکی بود. در دوره کنونی نیز روسیه در مورد استقرار سیستم دفاع ضد موشکی آمریکا در اروپای شرقی حساسیت فراوانی دارد. روسیه حتی تهدید کرده بود که در صورت پیشبرد این طرح از سوی آمریکا معاهده استارت را بصورت یک جانبه لغو خواهد کرد. جورج شولتز وزیر خارجه در دولت رونالد ریگان پیشنهاد می کند که آمریکا طرح مشارکت در سیستم دفاع ضد موشکی را با روسیه مطرح کند حتی اگر به معنای استقرار موشک ها در خاک آن کشور باشد. به نظر شما آیا این فکر خوبی است؟
من طرفدار توسعه یک سیستم دفاع ضد موشکی مشترک با روسیه علیه ایران هستم. اما در عین حال دولت آمریکا به سیستم دفاع موشکی مستقل خود علیه سایر تهدیدهای احتمالی نیاز دارد. بنابراین ضمن همکاری با روسیه علیه ایران نباید از تقویت سیستم دفاع ضد موشکی علیه سایر خطرها غافل شد.
- در زمان ریاست جمهور ریچارد نیکسون که شما در گشایش مناسبات با دولت وقت چین نقش مهمی ایفا کردید چین در روزهای پس از انقلاب فرهنیگ در شرایط اسفباری قرار داشت. از آن زمان تا امروز چین به یکی از قدرت های بزرگ اقتصادی جهان بدل شده است و اکنون بزرگ ترین سرمایه گذار در عرصه پشتوانه مالی اقتصاد آمریکا است. این وضعیت باعث شده که در بسیاری از زمینه ها چین به یک رقیب بزرگ برای آمریکا بدل شود. نظر شما در مورد نحوه برخورد با چین در حال حاضر چیست؟
من با تصویری که شما از برخورد متفرعانه چین ارائه می دهید موافق نیستم. به عنوان مثال اختلاف چین و آمریکا بر سر وضعیت تایوان یک مشکل قدیمی است. به اعتقاد من دولت چین در ۴۰ سال اخیر در مورد مسئله تایوان بردباری زیادی از خود نشان داده است. برای هر دو طرف این نکته مهمی است که همکاری خود را برای دوره ای طولانی مدت بسنجند.
درست است که چین امروزی به نسبت دهه ها پیش بسیار پیشرفته تر است. یکی از چالش های بزرگ برای نسل های آینده این است که آیا تصور آمریکا و چین از نحوه اداره امور جهان به یکدیگر نزدیکتر خواهد شد یا نه؟ چه آمریکا و چه چین هر یک اعتقادات و معیارهای خود را دارند. ما باید بتوانیم در همزیستی با یکدیگر رشد خود را ادامه دهیم.
به اعتقاد من امکان یافتن منافع مشترک بین آمریکا و چین در زمینه های فراوانی موجود است که تاکنون در یک مقیاس جهانی برخورد لازم با آن صورت نگرفته است. به عنوان مثال مسئله محیط زیست و یا مبارزه با توسعه سلاح های هسته ای برای سیاست خارجی هر دو کشور می تواند فقط تمرکز جدیدی باشد.
- به نظر شما دولت چین در نهایت برای تحریم ایران با غرب همکاری خواهد کرد؟
چین در هفته های اخیر موضع گیری و حرکت های مثبتی در این زمینه داشته است. اکنون مسئله ای است که مضمون و جزییات این تحریم ها چگونه تعریف و تفسیر می شوند. به نظر من مسئله اصلی نه صرف تحریم و اعمال مجازات بلکه چگونگی تاثیر این تحریم ها بر ایران است. به اعتقاد من دولت چین نیز بابت توسعه سلاح های هسته ای در جهان نگران است. سنجش اصلی در این است که آیا تحریم های محصول این مذاکرات در نهایت تاثیر عملی خواهند داشت یا نه.
- برای دومین سال پیاپی سران کشورهای در حال توسعه قدرتمند، معروف به بریک، شامل چین ، روسیه، هند و برزیل برای هماهنگی سیاست های اقتصادی و استراتژیک خود در مقیاس جهانی اجلاس جداگانه ای برگزار کرده اند. به نظر می رسد که این دسته از کشورها خود را در موقعیت کشورهای عضو پیمان عدم تعهد در دوران جنگ سرد می بینند. نظر شما در مورد سیاست این گروه از کشورها چیست و نقش آنها در معاملات جهانی را چگونه ارزیابی می کنید؟
ما تجربه ای مشابه با این را در برخورد با کشورهای غیرمتعهد داشته ایم. نکته اصلی در این است که آیا این گروه از کشورها – روسیه ، چین ، هند و برزیل – آیا خواهند توانست سیاست های خود را به صورت یک سری اقدامات هماهنگ و یک بلوک واحد پیش ببرند و یا نه. به اعتقاد من چین ، روسیه و بخصوص برزیل کشورهایی نیستند که در فکر تشکیل بلوکی باشند که آمریکا جز آن نیست و یا علیه آمریکا عمل کند. به اعتقاد من آنها با مجموعه کشورهای عضو پیمان عدم تعهد در دهه ۱۹۷۰ یا ۱۹۸۰ متفاوت اند چون اینها دیگر کشورهای درحال توسعه نیستند.
در عین حال فراموش نکنید که کشورهای عضو پیمان عدم تعهد سعی کرده اند خود را در بین دو بلوک شرق و غرب قرار دهند. در حال حاضر دیگر دو قطب دوران جنگ سرد وجود خارجی ندارد که این کشورها بخواهند موضع بینابینی بگیرند.
- این گروه از کشورها خود را یک گروه‌بندی علیه آمریکا و نهادهای بین المللی تحت نفوذ این کشور می دانند، به عنوان مثال نهادهایی مثل بانک جهانی و یا صندوق بین المللی پول.
به اعتقاد من این مسئله بیشتر جنبه شعار دارد تا واقعیت. این گروه از کشورها خواهند کوشید که در عرصه مسائل اقتصاد جهانی به بازیگران مهم تری بدل شوند. اما من بعید می دانم که آنها بتوانند در عرصه معاملات بین المللی به یک سیاست واحد و یا هماهنگ دست پیدا کنند. در هر حال به نظر من مطلوب ترین احتمال نوعی همکاری بین آمریکا با این کشورها است و نه متقابل.
