روز یک شنبه در دبی اعلام شد که کنسرسیومی از شرکت‌های اروپایی و امارات عربی برای انتقال گاز امارات و کردستان عراق به اروپا همکاری می‌کنند.
صدور گاز منطقه شمال عراق به اروپا، در واقع عملی کردن نخستین فاز خط لوله ناباکو خواهد بود که گاز کشورهای آسیای میانه و خاورمیانه را از طریق ترکیه به اروپا انتقال خواهد داد.
طرحی که ایران در آن جایی ندارد؛ کشوری که دومین ذخایر گاز جهان را دارد.
با توجه به اینکه در حال حاضر ۲۵ درصد گاز مصرفی اروپا از جانب روسیه تامین می‌شود ایجاد و به راه افتادن خط لوله گاز موسوم به لوله ناباکو، به اروپا فرصت خواهد داد که خود را از دایره نفوذ روسیه دور سازد و از اتکا خود به مسکو بکاهد.
دکتر منصور کشفی، استاد دانشگاه و کارشناس امور انرژی جهانی در ایالت تکزاس آمریکا می‌گوید که پروژه ناباکو رفته رفته به واقعیت می‌پیوندد.
منصور کشفی به رادیو فردا می‌گوید: «در هفته گذشته کنفرانسی با حضور کشورهای عضو کنسرسیوم خط لوله ناباکو در مرکز جمهوری چک در شهر پراگ برگزار شد و بالاخره بعد از مدت‌های طولانی، توافقی بین اتحادیه اروپا و رئیس جمهور ترکیه، عبدالله گل، بدست آمد و به این ترتیب توافق شد که تمام کلیت آغاز به کار این خط لوله در روز۲۵ ماه جون در آنکارا امضا شود.»
ولی پیامد دیگر این رویداد، نزدیکی ترکیه به کردهای شمال عراق خواهد بود که آرامش و ثبات را در منطقه‌ای نوید می‌دهد که سال‌ها موجب دردسر آنکارا شده بود.
دکتر منصور کشفی این نکته را بسیار با اهمیت تلقی می‌کند.
منصور کشفی می‌گوید: «ترکیه سعی می‌کند که به گاز خاورمیانه، دریای مازندران و آسیای مرکزی دسترسی داشته باشد از طریق همین خط لوله. این کشور بسیار فعال شده است. آقای احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نه تنها بین روسیه و اسرئیل میانجگری می‌کند بلکه با تعجب، خواهان گفت‌وگو و دیالوگ با کردهای شمال عراق شده است. یعنی اینکه گاز عراق هم به خط لوله ناباکو وصل شود.»
روسیه اما مخالف راه‌اندازی خط ناباکوست و بر آن است که خط لوله رقیبی ایجاد کند.
مسکو، واشنگتن را ملامت می‌کند که همکاری اقمار پیشین اتحادیه شوروی را در اروپا و آسیای میانه را برای ایجاد خط لوله ناباکو جلب کرده است.
روسیه علاوه بر صدور یک چهارم گاز مصرفی اروپا ، یک سوم گاز وارداتی ترکیه را نیز تامین می‌کند و قرارداد ۲۶ ساله آن در سال ۲۰۱۲ میلادی – یعنی کمتر از سه سال دیگر – به پایان می‌رسد.
نشست طراحان و مجریان ناباکو در آغاز سال میلادی جاری در بوداپست مجارستان؛ روسای بانک‌های اروپایی و مقام‌های بلندپایه مصر، آذربایجان، جمهوری چک، مجارستان و اتریش. روز شنبه ترکیه و روسیه توافق تازه‌ای در زمینه تمدید این قرارداد اعلام کردند. با این حال آنکارا نیز همانند اروپا می‌کوشد که منابع واردات گاز مورد نیاز خود را تنوع ببخشد و در این مورد ایجاد خط لوله ناباکو را بهترین فرصت یافته است.
دکتر کشفی در توضیح این تلاش‌های ترکیه می‌گوید: «در ۱۰ سال گذشته کشور ترکیه حدود شش تا هشت درصد سالیانه به نیاز مصرف گازش اضافه شده است. شبکه گازرسانی کشور ترکیه از سال ۲۰۰۲ –یعنی از حدود هفت سال پیش– از نه شهر به ۶۳ شهر افزایش پیدا کرده است. بنابر این ترکیه از این مسئله استفاده می‌کند و گاز داخلیش را تامین می‌کند تا اتکایی هم به روسیه نداشته باشد. با این که تمام سیاست اروپا منجمله ترکیه این است که اتکا به یک منبع –تنها- روسیه نداشته باشد.»
علاوه بر گاز کشورهای آسیای میانه و کردستان عراق، دامنه عملیات گازرسانی به خط لوله ناباکو را از امارات متحده عربی در خلیج فارس تا کشور مصر در شمال آفریقا گسترش داده است.
اما در پروژه خط لوله گاز ناباکو که به طول سه هزار و ۳۰۰ کیلومتر از ترکیه تا اروپای مرکزی امتداد خواهد یافت، هیچگونه سهمی به ایران واگذار نشده است.
ایران مدت‌ها است که اشتیاق خود را برای ایفا یک نقش اصلی در بازار بزرگ صادرات گاز ابراز کرده است و همواره به پیوستن به پروژه ناباکو ابراز علاقه کرده است. ولی در کنفرانس اخیر پراگ ازتهران دعوت نشده بود.
منصور کشفی می‌گوید : «با وجود اینکه کشور ما بعد از روسیه دومین ذخایر گاز دنیا را دارد اما در این برنامه دعوت نشده بود و این به این معنا است که کشورهای آسیای مرکزی، دریای مازندران، اعراب و کشورهای عربی تولید کننده گاز و حتی مصر که بناست به خط لوله ناباکو وصل شوند دعوت شده بود و [به آن‌ها] گازرسانی خواهد شد به غیر از ایران.»
با توجه به رویدادهای زمستان سال گذشته –قطع ناگهانی گاز روسیه به اوکرائین و طبیعتا کاهش فشار گاز صادراتی به اروپا- سران اروپایی اعتماد خود را به روسیه به عنوان یک صادر کننده مطمئن گاز کم و بیش از دست داده‌اند. از طرف دیگر -به دنبال تحریم‌های آمریکا- بسیاری از شرکت‌های اروپایی از سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران نیز صرف نظر کرده‌اند.
کنفرانس پراگ در آخرین روزهای ماه اردیبهشت، نشان داد که احداث خط لوله ناباکو چند قدمی به واقعیت نزدیک‌تر شده است و تا آن‌جایی که از حضور میهمانان بر می‌آید، ایران از ایفای نقشی در پروژه ناباکو همچنان بی‌بهره است.
صدور گاز منطقه شمال عراق به اروپا، در واقع عملی کردن نخستین فاز خط لوله ناباکو خواهد بود که گاز کشورهای آسیای میانه و خاورمیانه را از طریق ترکیه به اروپا انتقال خواهد داد.
طرحی که ایران در آن جایی ندارد؛ کشوری که دومین ذخایر گاز جهان را دارد.
با توجه به اینکه در حال حاضر ۲۵ درصد گاز مصرفی اروپا از جانب روسیه تامین می‌شود ایجاد و به راه افتادن خط لوله گاز موسوم به لوله ناباکو، به اروپا فرصت خواهد داد که خود را از دایره نفوذ روسیه دور سازد و از اتکا خود به مسکو بکاهد.
دکتر منصور کشفی، استاد دانشگاه و کارشناس امور انرژی جهانی در ایالت تکزاس آمریکا می‌گوید که پروژه ناباکو رفته رفته به واقعیت می‌پیوندد.
منصور کشفی به رادیو فردا می‌گوید: «در هفته گذشته کنفرانسی با حضور کشورهای عضو کنسرسیوم خط لوله ناباکو در مرکز جمهوری چک در شهر پراگ برگزار شد و بالاخره بعد از مدت‌های طولانی، توافقی بین اتحادیه اروپا و رئیس جمهور ترکیه، عبدالله گل، بدست آمد و به این ترتیب توافق شد که تمام کلیت آغاز به کار این خط لوله در روز۲۵ ماه جون در آنکارا امضا شود.»
ولی پیامد دیگر این رویداد، نزدیکی ترکیه به کردهای شمال عراق خواهد بود که آرامش و ثبات را در منطقه‌ای نوید می‌دهد که سال‌ها موجب دردسر آنکارا شده بود.
دکتر منصور کشفی این نکته را بسیار با اهمیت تلقی می‌کند.
منصور کشفی می‌گوید: «ترکیه سعی می‌کند که به گاز خاورمیانه، دریای مازندران و آسیای مرکزی دسترسی داشته باشد از طریق همین خط لوله. این کشور بسیار فعال شده است. آقای احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نه تنها بین روسیه و اسرئیل میانجگری می‌کند بلکه با تعجب، خواهان گفت‌وگو و دیالوگ با کردهای شمال عراق شده است. یعنی اینکه گاز عراق هم به خط لوله ناباکو وصل شود.»
روسیه اما مخالف راه‌اندازی خط ناباکوست و بر آن است که خط لوله رقیبی ایجاد کند.
مسکو، واشنگتن را ملامت می‌کند که همکاری اقمار پیشین اتحادیه شوروی را در اروپا و آسیای میانه را برای ایجاد خط لوله ناباکو جلب کرده است.
روسیه علاوه بر صدور یک چهارم گاز مصرفی اروپا ، یک سوم گاز وارداتی ترکیه را نیز تامین می‌کند و قرارداد ۲۶ ساله آن در سال ۲۰۱۲ میلادی – یعنی کمتر از سه سال دیگر – به پایان می‌رسد.
دکتر کشفی در توضیح این تلاش‌های ترکیه می‌گوید: «در ۱۰ سال گذشته کشور ترکیه حدود شش تا هشت درصد سالیانه به نیاز مصرف گازش اضافه شده است. شبکه گازرسانی کشور ترکیه از سال ۲۰۰۲ –یعنی از حدود هفت سال پیش– از نه شهر به ۶۳ شهر افزایش پیدا کرده است. بنابر این ترکیه از این مسئله استفاده می‌کند و گاز داخلیش را تامین می‌کند تا اتکایی هم به روسیه نداشته باشد. با این که تمام سیاست اروپا منجمله ترکیه این است که اتکا به یک منبع –تنها- روسیه نداشته باشد.»
علاوه بر گاز کشورهای آسیای میانه و کردستان عراق، دامنه عملیات گازرسانی به خط لوله ناباکو را از امارات متحده عربی در خلیج فارس تا کشور مصر در شمال آفریقا گسترش داده است.
اما در پروژه خط لوله گاز ناباکو که به طول سه هزار و ۳۰۰ کیلومتر از ترکیه تا اروپای مرکزی امتداد خواهد یافت، هیچگونه سهمی به ایران واگذار نشده است.
ایران مدت‌ها است که اشتیاق خود را برای ایفا یک نقش اصلی در بازار بزرگ صادرات گاز ابراز کرده است و همواره به پیوستن به پروژه ناباکو ابراز علاقه کرده است. ولی در کنفرانس اخیر پراگ ازتهران دعوت نشده بود.
منصور کشفی می‌گوید : «با وجود اینکه کشور ما بعد از روسیه دومین ذخایر گاز دنیا را دارد اما در این برنامه دعوت نشده بود و این به این معنا است که کشورهای آسیای مرکزی، دریای مازندران، اعراب و کشورهای عربی تولید کننده گاز و حتی مصر که بناست به خط لوله ناباکو وصل شوند دعوت شده بود و [به آن‌ها] گازرسانی خواهد شد به غیر از ایران.»
با توجه به رویدادهای زمستان سال گذشته –قطع ناگهانی گاز روسیه به اوکرائین و طبیعتا کاهش فشار گاز صادراتی به اروپا- سران اروپایی اعتماد خود را به روسیه به عنوان یک صادر کننده مطمئن گاز کم و بیش از دست داده‌اند. از طرف دیگر -به دنبال تحریم‌های آمریکا- بسیاری از شرکت‌های اروپایی از سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران نیز صرف نظر کرده‌اند.
کنفرانس پراگ در آخرین روزهای ماه اردیبهشت، نشان داد که احداث خط لوله ناباکو چند قدمی به واقعیت نزدیک‌تر شده است و تا آن‌جایی که از حضور میهمانان بر می‌آید، ایران از ایفای نقشی در پروژه ناباکو همچنان بی‌بهره است.
