فرخ نگهدار، تحلیلگر سیاسی در لندن، در گفت‌وگو با رادیو فردا، ضمن بررسی حوادث انتخاباتی روزهای گذشته در ایران، از راه حل هایی می‌گوید که از نگاه او، نامزدهای اصلاح طلب می‌توانند برای صیانت از آرایشان و در پاسخ به مطالبات رأی‌دهندگان، در پیش بگیرند.
فرخ نگهدار: آنچه روز شنبه اتفاق افتاد یک کودتا علیه حق رأی مردم بود. واقعاً تکان دهنده بود. سرخوردگی از این بزرگ تر برای مردم در طول ۳۰ سال حکومت جمهوری اسلامی بی سابقه بود.
فکر می کنید چه عاملی موجب شد حکومت دست به آنچه به گفته شما و تحلیلگران کودتا خوانده می شود بزند؟
قدرت و ثروت بیکران نفت . آن کسانی که قدرت را در دست دارند و به ثروت بیکران نفت چسبیده اند واز ثروت ملی برای چپاول استفاده می کنند. می دانستند که با تغییر حکومت دستشان از این منابع کوتاه می شود.
هر چهار نامزد این انتخابات از صافی شورای نگهبان گذشته بودند. یعنی پیش از آن شورای نگهبان تشخیص داده بود که این چهار نفر شایستگی حضور دارند. این اتفاق بین این چهار نامزد پیش آمده است. چرا؟
آقای خامنه ای هفته پیش از انتخابات یک صحبتی کرد به این عنوان که « مبادا به کسی رای بدهید در این انتخابات که عزت و شرف ملی را به باد بدهد؟» برای من جای سوال بود که مگر شورای نگهبان قرار نبود کسانی را تایید کند که عزت و شرف ملی را به بازی نگیرند؟
فکر می کنید این تناقض در کجاست ؟
بحران در درون حکومت به مراتب حادتر از آن چیزی است که از بیرون به نظر می رسد. این بحران اجازه نمی داد که آنها یکباره از قبل رقبا را از صحنه بیرون کنند. تصمیم عوض کردن نتیجه بازی لحظه هایی قبل از ۲۲ خرداد ماه و پیروزی آقای موسوی گرفته شد. گفتند موسوی بیاید چون بر این باور بودند که موسوی نمی تواند آن انسجام لازم را ایجاد کند. و آن شناخت وجود ندارد. فکر می کردند آرا ۵۰ به ۵۰ خواهد شد و در دور دوم می شود ترتیب قضیه را داد. این پیش بینی ۲۰ روز قبلشان بود. وقتی که واکنش مردم را دیدند و حد مشارکت تا این مرز بالا رفت و شهر سبزپوش شد این ها دیدند که بازی به دور دوم هم نمی کشد . که بتوانند سر و ته قضیه را هم بیاورند . در لحظات پیش از انتخابات تصمیم گرفتند بازی را بهم بزنند.
برای بسیاری این پرسش وجود دارد که در آینده وضعیت چگونه خواهد شد؟
در حال حاضر پتانسیل اعتراض بسیار بالاست . بی اعتمادی و احساس فریب خوردگی ، حس غالب مردم ایران است . در طول ۳۰ سال نظام جمهوری اسلامی در این ابعاد احساس فریب خوردگی تا این حد وجود نداشت دیروز و امروز این وضعیت را شاهد بودیم . این وضعیت تا مدتی می تواند ادامه یابد. اما آنچه می تواند تغییر بوجود بیاورد و اوضاع را به زیان آقای احمدی نژاد و دستگاه رهبری به هم بزند از این به بعد واکنش و رهبری و هدایتی است که از سوی نامزدهای مورد اعتماد مردم انجام می شود.
آقای نگهدار ، یک پرسشی که برای من بعد از پاسخ شما ایجاد می شود این است که آقای موسوی و آقای کروبی نهایت اقداماتی که در این چند روزه می توانستند انجام دهند از نامه نگاری گرفته تا اعتراض و سیاه پوشیدن و تحصن را انجام دادند . به نظر شما آقایان چه اقدامات بیشتری می توانند انجام دهند؟
تا امروز آقای موسوی و آقای کروبی فقط نارضایتی و بدگمانی خودشان را نسبت به نتایج انتخابات اعلام کردند . این کافی نیست . یعنی به مردم بگویند در عرض ۴۸ ساعت آینده منتظر باشید. داریم تلاش می کنیم یک جواب قانع کننده بگیریم . و اگر پس از ۴۸ ساعت باز هم جواب قانع کننده ای ندادند با همدیگر تصمیمی تازه می گیریم . امروز آقای موسوی و آقای کروبی باید سوالات معینی را روبه‌روی دستگاه دولتی قرار دهند . آنها باید با اعلام ابطال نتایج اعلام شده تقاضای بازشماری آرا را در حضور نمایندگان خودشان درخواست کنند . و برای رسیدن به نتیجه مدت معینی مثلا ۲۴ ساعت مهلت بگذارند.
فرخ نگهدار: آنچه روز شنبه اتفاق افتاد یک کودتا علیه حق رأی مردم بود. واقعاً تکان دهنده بود. سرخوردگی از این بزرگ تر برای مردم در طول ۳۰ سال حکومت جمهوری اسلامی بی سابقه بود.
فکر می کنید چه عاملی موجب شد حکومت دست به آنچه به گفته شما و تحلیلگران کودتا خوانده می شود بزند؟
قدرت و ثروت بیکران نفت . آن کسانی که قدرت را در دست دارند و به ثروت بیکران نفت چسبیده اند واز ثروت ملی برای چپاول استفاده می کنند. می دانستند که با تغییر حکومت دستشان از این منابع کوتاه می شود.
هر چهار نامزد این انتخابات از صافی شورای نگهبان گذشته بودند. یعنی پیش از آن شورای نگهبان تشخیص داده بود که این چهار نفر شایستگی حضور دارند. این اتفاق بین این چهار نامزد پیش آمده است. چرا؟
آقای خامنه ای هفته پیش از انتخابات یک صحبتی کرد به این عنوان که « مبادا به کسی رای بدهید در این انتخابات که عزت و شرف ملی را به باد بدهد؟» برای من جای سوال بود که مگر شورای نگهبان قرار نبود کسانی را تایید کند که عزت و شرف ملی را به بازی نگیرند؟
فکر می کنید این تناقض در کجاست ؟
بحران در درون حکومت به مراتب حادتر از آن چیزی است که از بیرون به نظر می رسد. این بحران اجازه نمی داد که آنها یکباره از قبل رقبا را از صحنه بیرون کنند. تصمیم عوض کردن نتیجه بازی لحظه هایی قبل از ۲۲ خرداد ماه و پیروزی آقای موسوی گرفته شد. گفتند موسوی بیاید چون بر این باور بودند که موسوی نمی تواند آن انسجام لازم را ایجاد کند. و آن شناخت وجود ندارد. فکر می کردند آرا ۵۰ به ۵۰ خواهد شد و در دور دوم می شود ترتیب قضیه را داد. این پیش بینی ۲۰ روز قبلشان بود. وقتی که واکنش مردم را دیدند و حد مشارکت تا این مرز بالا رفت و شهر سبزپوش شد این ها دیدند که بازی به دور دوم هم نمی کشد . که بتوانند سر و ته قضیه را هم بیاورند . در لحظات پیش از انتخابات تصمیم گرفتند بازی را بهم بزنند.
برای بسیاری این پرسش وجود دارد که در آینده وضعیت چگونه خواهد شد؟
در حال حاضر پتانسیل اعتراض بسیار بالاست . بی اعتمادی و احساس فریب خوردگی ، حس غالب مردم ایران است . در طول ۳۰ سال نظام جمهوری اسلامی در این ابعاد احساس فریب خوردگی تا این حد وجود نداشت دیروز و امروز این وضعیت را شاهد بودیم . این وضعیت تا مدتی می تواند ادامه یابد. اما آنچه می تواند تغییر بوجود بیاورد و اوضاع را به زیان آقای احمدی نژاد و دستگاه رهبری به هم بزند از این به بعد واکنش و رهبری و هدایتی است که از سوی نامزدهای مورد اعتماد مردم انجام می شود.
آقای نگهدار ، یک پرسشی که برای من بعد از پاسخ شما ایجاد می شود این است که آقای موسوی و آقای کروبی نهایت اقداماتی که در این چند روزه می توانستند انجام دهند از نامه نگاری گرفته تا اعتراض و سیاه پوشیدن و تحصن را انجام دادند . به نظر شما آقایان چه اقدامات بیشتری می توانند انجام دهند؟
تا امروز آقای موسوی و آقای کروبی فقط نارضایتی و بدگمانی خودشان را نسبت به نتایج انتخابات اعلام کردند . این کافی نیست . یعنی به مردم بگویند در عرض ۴۸ ساعت آینده منتظر باشید. داریم تلاش می کنیم یک جواب قانع کننده بگیریم . و اگر پس از ۴۸ ساعت باز هم جواب قانع کننده ای ندادند با همدیگر تصمیمی تازه می گیریم . امروز آقای موسوی و آقای کروبی باید سوالات معینی را روبه‌روی دستگاه دولتی قرار دهند . آنها باید با اعلام ابطال نتایج اعلام شده تقاضای بازشماری آرا را در حضور نمایندگان خودشان درخواست کنند . و برای رسیدن به نتیجه مدت معینی مثلا ۲۴ ساعت مهلت بگذارند.
