آمریکا انتظار داشت، پس از روشن شدن نتایج انتخابات رییس جمهوری در ایران، مذاکره پیرامون فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی را با نمایندگان آن دولت آغاز کند. اعلام نتیجه انتخابات و اعتراض های گسترده داخلی نسبت آن، آینده این مذاکرات و همچنین مجموعه روابط خارجی ایران را در شرایطی تازه قرار داده است.
با توجه به نقش تعیین کننده رهبر جمهوری اسلامی در ترسیم خط مشی و روابط خارجی ایران، اگر چه انتظار نمی رفت که حتی در صورت پیروزی میر حسین موسوی، مناسبات با آمریکا و یا خطوط اصلی دیپلماسی هسته ای آن کشور یک شبه متحول شود، در عین حال، این انتظار وجود داشت که مذاکرات آینده، با مشارکت دولت تثبیت شده ای در تهران پیگیری شود.
بی تردید ادامه ناآرامی های جاری داخلی ایران، در اعتراض به نتایج انتخاباتی که آمریکا و غرب تاکنون منتظر برگزاری آن بوده اند، آینده مذاکرات سیاسی با تهران و همچنین نحوه انجام آنرا تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تا چندی قبل، دولت آمریکا انتظار داشت که مستقیما و در مقام رهبری کشورهای عضو پیمان ناتو، یا با دولت کنونی ایران و در صورت پیروزی موسوی، با دولتی انعطاف پذیر تر آن، به گفت و گو بنشیند. در عین حال واشینگتن انتظار نداشت که به آسانی و در کوتاه مدت بتواند با هریک از دو گزینه یاد شده به توافقی چشمگیر دست یابد.
از نگاه بسیاری از ناظران، رویکرد واشینگتن و دولت اوباما به دیپلماسی و اعلام آمادگی برای گفت و گوی بدون پیش شرط و بر مبنای رعایت احترام متقابل با ایران، بدلیل آگاهی از عدم آمادگی ایران برای دست کشیدن از برنامه اتمی آن کشور، عمدتا متوجه شرایط پس از شکست مذاکرات بود.
بنا بر این فرضیه، واشینگتن پس از اعلام شکست مذاکرات، و یا ثبوت عدم علاقه جدی ایران برای داخل شدن در مذاکرات هدف دار و زمان بندی شده، به‌خصوص پیرامون برنامه های اتمی‌اش، فرصت می یافت که با استفاده از پشتیبانی جامعه جهانی و دست یافتن به هماهنگی بیشتر در شورای امنیت و برخورداری از حمایت روسیه و چین، زمینه تصویب و اعمال تحریم های گسترده ای را علیه جمهوری اسلامی فراهم سازد. واشینگتن انظار داشت که بدون توسل به جنگ از راه اعمال این فشار های دولت ایران را به تغییر جهت وادار بسازد.
اینک با بروز نا آرامی های گسترده در ایران و روبه‌رو بودن واشینگتن با دولتی در تهران که مجله نیوزویک چاپ آمریکا در آخرین شماره خود آنرا «کودتایی» نام داده است، قواعد گفت و گو و آغاز مذاکره با تهران وارد مرحله ای تازه شده است.
اگرچه روابط واشینگتن با دولت تهران، و یا هر دولت دیگری، بیشتر متاثر از منافع ملی آمریکا و سیاست های راهبردی آن کشور است تا تحولات داخلی کشور مورد نظر، با این وجود تحولات داخلی کشور ها به دلیل تاثیرگذاری مستقیم در روابط خارجی، از جمله عوامل مهم در تعیین خطوط کلی این روابط به شمار می روند.
تا دو روز پیش، مسئله مشروعیت رژیم جمهوری اسلامی و دولت طرف مذاکره با واشینگتن در تهران، مطرح نبود. امروز، نه تنها طبیعت دولت جمهوری اسلامی، نه از زبان مخالفان داخلی نظام سیاسی ایران ، که از سوی یکی از معتبرترین نشریات سیاسی آمریکا، کودتایی خوانده می شود.
گذشتن از کنار این تغییر ماهیت دولت جمهوری اسلامی و عبور آن از طبیعت دولت مشروع و انتخابی به دولتی که متهم به تصاحب قدرت کودتایی است، برای دولت آمریکا و جامعه اروپا و متحدان آنها آسان نیست.
به این ترتیب، نه تنها آغاز مذاکره با دولتی که مشروعیت آن در داخل و خارج به صورت جدی زیر سئوال رفته است، برای دولت اوباما یک مشکل اساسی خواهد بود که در هر حال ارزش های قانونی توافق های به دست آمده با چنین دولتی نیز مورد تردید قرار خواهد گرفت.
آنچه در شرایط کنونی و مراحل ابتدایی بحران داخلی ایران، پس از اعلام نتیجه انتخابات به نفع محمود احمدی نژاد می توان دید، تضعیف دولت جمهوری اسلامی و از دست دادن پایگاه هایی است که خود را منسوب به آن ها معرفی می کرد.
دولت کنونی تهران تا چندی پیش خود را مدافع حقوق مسلمانان، کشورهای خاورمیانه و فلسطینی ها و لبنانی ها معرفی می کرد. در تقابل با دعاوی یاد شده، امروز تصاویر سرکوب مردم ایران که تنها متقاضی محترم شمردن آراء خود هستند، به دست عوامل نظامی دولت در سراسر جهان منتشر می شود. گزارش های گسترده پیرامون برخوردهای خونین دولت جمهوری اسلامی با مردم ایران یقینا به استحکام موقیعت آن دولت در نظام جانی کمک نخواهد کرد.
در چنین شرایطی، دولت جمهوری اسلامی، قادر به تحمل فشار های فزاینده خارجی، با ادامه تکیه بر «حمایت یکپارچه داخلی» که تا کنون مدعی آن بوده، نخواهد بود. این تغییر وضعیت داخلی در ایران، معادله قدرت در دو سوی میز مذاکرات احتمالی واشینگتن و تهران را نیز تغییر می دهد.
به دلیل بروز رویدادهای جاری داخلی و پیش بینی تاثیر گذاری گسترده و ماندگار آن در ترکیب قدرت سیاسی در ایران، واشینگتن ناگزیر به تجدید نظر در طرحی است که از پیش برای رویارویی با دولت ایران آماده کرده بود. نتیجه فوری این تغییر، طولانی تر شدن زمانی است که برای آغاز مذاکرات دو یا چند جانبه با ایران در نظر گرفته شده بود.
با توجه به نقش تعیین کننده رهبر جمهوری اسلامی در ترسیم خط مشی و روابط خارجی ایران، اگر چه انتظار نمی رفت که حتی در صورت پیروزی میر حسین موسوی، مناسبات با آمریکا و یا خطوط اصلی دیپلماسی هسته ای آن کشور یک شبه متحول شود، در عین حال، این انتظار وجود داشت که مذاکرات آینده، با مشارکت دولت تثبیت شده ای در تهران پیگیری شود.
بی تردید ادامه ناآرامی های جاری داخلی ایران، در اعتراض به نتایج انتخاباتی که آمریکا و غرب تاکنون منتظر برگزاری آن بوده اند، آینده مذاکرات سیاسی با تهران و همچنین نحوه انجام آنرا تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تا چندی قبل، دولت آمریکا انتظار داشت که مستقیما و در مقام رهبری کشورهای عضو پیمان ناتو، یا با دولت کنونی ایران و در صورت پیروزی موسوی، با دولتی انعطاف پذیر تر آن، به گفت و گو بنشیند. در عین حال واشینگتن انتظار نداشت که به آسانی و در کوتاه مدت بتواند با هریک از دو گزینه یاد شده به توافقی چشمگیر دست یابد.
از نگاه بسیاری از ناظران، رویکرد واشینگتن و دولت اوباما به دیپلماسی و اعلام آمادگی برای گفت و گوی بدون پیش شرط و بر مبنای رعایت احترام متقابل با ایران، بدلیل آگاهی از عدم آمادگی ایران برای دست کشیدن از برنامه اتمی آن کشور، عمدتا متوجه شرایط پس از شکست مذاکرات بود.
بنا بر این فرضیه، واشینگتن پس از اعلام شکست مذاکرات، و یا ثبوت عدم علاقه جدی ایران برای داخل شدن در مذاکرات هدف دار و زمان بندی شده، به‌خصوص پیرامون برنامه های اتمی‌اش، فرصت می یافت که با استفاده از پشتیبانی جامعه جهانی و دست یافتن به هماهنگی بیشتر در شورای امنیت و برخورداری از حمایت روسیه و چین، زمینه تصویب و اعمال تحریم های گسترده ای را علیه جمهوری اسلامی فراهم سازد. واشینگتن انظار داشت که بدون توسل به جنگ از راه اعمال این فشار های دولت ایران را به تغییر جهت وادار بسازد.
اینک با بروز نا آرامی های گسترده در ایران و روبه‌رو بودن واشینگتن با دولتی در تهران که مجله نیوزویک چاپ آمریکا در آخرین شماره خود آنرا «کودتایی» نام داده است، قواعد گفت و گو و آغاز مذاکره با تهران وارد مرحله ای تازه شده است.
اگرچه روابط واشینگتن با دولت تهران، و یا هر دولت دیگری، بیشتر متاثر از منافع ملی آمریکا و سیاست های راهبردی آن کشور است تا تحولات داخلی کشور مورد نظر، با این وجود تحولات داخلی کشور ها به دلیل تاثیرگذاری مستقیم در روابط خارجی، از جمله عوامل مهم در تعیین خطوط کلی این روابط به شمار می روند.
تا دو روز پیش، مسئله مشروعیت رژیم جمهوری اسلامی و دولت طرف مذاکره با واشینگتن در تهران، مطرح نبود. امروز، نه تنها طبیعت دولت جمهوری اسلامی، نه از زبان مخالفان داخلی نظام سیاسی ایران ، که از سوی یکی از معتبرترین نشریات سیاسی آمریکا، کودتایی خوانده می شود.
گذشتن از کنار این تغییر ماهیت دولت جمهوری اسلامی و عبور آن از طبیعت دولت مشروع و انتخابی به دولتی که متهم به تصاحب قدرت کودتایی است، برای دولت آمریکا و جامعه اروپا و متحدان آنها آسان نیست.
به این ترتیب، نه تنها آغاز مذاکره با دولتی که مشروعیت آن در داخل و خارج به صورت جدی زیر سئوال رفته است، برای دولت اوباما یک مشکل اساسی خواهد بود که در هر حال ارزش های قانونی توافق های به دست آمده با چنین دولتی نیز مورد تردید قرار خواهد گرفت.
آنچه در شرایط کنونی و مراحل ابتدایی بحران داخلی ایران، پس از اعلام نتیجه انتخابات به نفع محمود احمدی نژاد می توان دید، تضعیف دولت جمهوری اسلامی و از دست دادن پایگاه هایی است که خود را منسوب به آن ها معرفی می کرد.
دولت کنونی تهران تا چندی پیش خود را مدافع حقوق مسلمانان، کشورهای خاورمیانه و فلسطینی ها و لبنانی ها معرفی می کرد. در تقابل با دعاوی یاد شده، امروز تصاویر سرکوب مردم ایران که تنها متقاضی محترم شمردن آراء خود هستند، به دست عوامل نظامی دولت در سراسر جهان منتشر می شود. گزارش های گسترده پیرامون برخوردهای خونین دولت جمهوری اسلامی با مردم ایران یقینا به استحکام موقیعت آن دولت در نظام جانی کمک نخواهد کرد.
در چنین شرایطی، دولت جمهوری اسلامی، قادر به تحمل فشار های فزاینده خارجی، با ادامه تکیه بر «حمایت یکپارچه داخلی» که تا کنون مدعی آن بوده، نخواهد بود. این تغییر وضعیت داخلی در ایران، معادله قدرت در دو سوی میز مذاکرات احتمالی واشینگتن و تهران را نیز تغییر می دهد.
به دلیل بروز رویدادهای جاری داخلی و پیش بینی تاثیر گذاری گسترده و ماندگار آن در ترکیب قدرت سیاسی در ایران، واشینگتن ناگزیر به تجدید نظر در طرحی است که از پیش برای رویارویی با دولت ایران آماده کرده بود. نتیجه فوری این تغییر، طولانی تر شدن زمانی است که برای آغاز مذاکرات دو یا چند جانبه با ایران در نظر گرفته شده بود.
