رئیسجمهوری ترکیه در سخنرانی تازهای بر لزوم مشارکت ترکیه در جریان نبرد موصل تاکید کرده و گفته آنکارا از «سنیها» و «ترکمنها» حمایت میکند.
رجب طیب اردوغان، در یک سخنرانی در آنکارا در ۲۷ مهر ماه، گفته کشورش در قبال عراق «مسئولیت تاریخی» دارد.
به گفته اردوغان لزوم مشارکت آنکارا در جریان نبرد موصل و رخدادهای پیشرو، «دلیل دارد»؛ او میگوید ترکیه نمیخواهد دخالتی بکند که به تنشهای قومی و فرقهای بیانجامد، اما در مورد آینده سنیمذهبها و ترکمنهای شمال عراق نگران است.
نبرد برای بازپسگیری موصل از روز دوشنبه آغاز شدهاست. دولت مرکزی عراق که طی روزهای گذشته درگیر تنشهای لفظی شدیدی با آنکارا شده، میگوید تنها ارتش و پلیس در جریان بازپسگیری موصل از گروه موسوم به «حکومت اسلامی» حضور خواهند داشت.
در روزهای منتهی به آغاز عملیات موصل، کشورهای عربستان سعودی و ترکیه، مخالفت خود را با حضور شبهنظامیان شیعه در جریان عملیات ابراز کردند.
اردوغان، در سخنرانی خود گفته است «میگویند قرار است ۳۰ هزار شبهنظامی شیعه بیاید. آنها باید در مقابل چیزی که با آن مواجه میشوند آماده باشند».
شبهنظامیان سازمانیافته شیعهی عراق از حمایت ایران برخوردار هستند. فرمانده شاخه برونمرزی سپاه پاسداران، در مواردی، شخصا از جبهههای نبرد میان آنها و شبهنظامیان داعش بازدید کردهاست. از سوی دیگر اما کشورهایی مانند ترکیه و عربستان میگویند این گروهها در جریان نبردهای پیشین، از جمله در فلوجه، مرتکب خشونت شدهاند. برخی گزارشهای غیردولتی، برای نمونه از سوی خبرگزاری رویترز نیز اتهامهایی را علیه شبهنظامیان شیعه مطرح کردهاست. شماری از چهرههای ارشد شبهنظامیان شیعه نیز این گزارشها را رد کرده و گفتهاند هدف از آنها فشار بر دولت عراق برای جلوگیری از حضور نیروهای «بسیج مردمی» در نبردها است.
ریاض روابط دیپلماتیک خود با ایران را، پس از اعدام یک روحانی شیعه در عربستان و سپس آتشزدن سفارت عربستان در تهران، قطع کردهاست. روابط آنکارا و تهران نیز طی سالهای گذشته، بهویژه در سایه اختلافاتی مانند بحران سوریه، با تنشهایی روبهرو شدهاست.
چنین برآورد شده که نبرد موصل میتواند بر تنشها چه در داخل عراق و چه میان کشورهای همجوار آن بیافزاید. مقامهای آمریکایی به تازگی، در پی آغاز عملیات بازپسگیری موصل، گفتهاند واشینگتن از «خطرات» آغاز عملیات در شرایط فعلی عراق آگاه است، اما در عین حال انتظار حل مشکلات داخلی در کوتاهمدت و سپس آغاز عملیات، نیز «واقعبینانه نیست».
ترکیه در حال حاضر شماری از نیروهای نظامی خود را در شمال عراق و در نزدیکی موصل مستقر کردهاست. آنچه واکنش و انتقاد شدید بغداد را همراه داشت. اما اردوغان در واکنش به این انتقادها به همتای عراقی خود گفته است «بهتر است حد خودت را بفهمی… تو در سطح من نیستی».
ایالات متحده، خواستار توجه به تمامیت ارضی عراق و نیز تمرکز بر نبردها با «دشمن مشترک» شدهاست. جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است «همه کشورهای همسایه عراق باید به تمامیت ارضی و استقلال این کشور احترام بگذارند».
در واکنش به این گفتهها، رئیسجمهوری ترکیه نیز گفته است «شما از دهها هزار کیلومتر آنطرفتر میآیید… ما با عراق ۳۵۰ کیومتر مرز مشترک داریم».
عملیات موصل در عین حال در حالی آغاز شده که در خود آمریکا نیز انتخابات ریاستجمهوری در راه است و مشخص نیست نبردها تا چه زمانی به درازا بکشد. رئیسجمهوری تازه آمریکا، به احتمال نزدیک به یقین، یکی از دو نامزد اصلی، یعنی هیلاری کلینتون یا دونالد ترامپ، خواهد بود. هر دو نامزد، در مورد سیاست خارجی، رویکردهایی کاملا متفاوت ارائه کردهاند.