کاخ سفید در بیانیهای میگوید رئیسجمهوری آمریکا دو طرح تازه کنگره آن کشور در مورد ایران را وتو خواهد کرد. به گفته دولت آمریکا یکی از این طرحها منابع اطلاعاتی و همچنین «برجام» را به خطر میاندازد و طرح دیگر نیز بر پایه رویکردی «نادرست» است.
یکی از طرحهای کنگره با عنوان «شفافیت مالی دستگاه رهبری ایران»، از دولت ایالات متحده میخواهد تا به طور آشکار جزئیات مربوط به دخلوخرج دستگاه رهبری ایران را منتشر کند. طرح دوم که عنوان آن «منع پرداخت باجهای بیشتر به ایران» است، مربوط به پرداخت پول نقد به ایران میشود.
دولت باراک اوباما میگوید، طرح دوم از اساس به مسئلهای اشاره دارد، که وجود خارجی ندارد و «غیر عاقلانه» است: یعنی موضوع «باج دادن» به ایران. طرح اول رایگیری و تصویب شده و رایگیری در مورد طرح دوم قرار است در روزهای پیشرو انجام شود.
طرح مربوط به پرداخت پول نقد به ایران، مربوط میشود به انتقال پول قرارداد معلقشده تسلیحاتی در زمان حکومت آخرین پادشاه خاندان پهلوی و سود ناشی از آن، در زمان آزاد شدن زندانیان آمریکایی در ایران.
جمهوریخواهان منتقد دولت اوباما، میگویند این پول «باجدهی» به حکومت ایران، برای آزادی زندانیان بوده و در آینده به ضرر امنیت شهروندان آن کشور و منافع ملیست. دولت اوباما بهتاکید این اتهامها را رد کرده و خود رئیسجمهوری نیز گفته نمایندگان پیشاپیش از موضوع باخبر بودند و در عین حال پرداخت این پول پس از مشاوره با حقوقدانان و برای پایان دادن به پرونده انجام شدهاست. با این همه، شماری از مقامها هم در ایران و هم در ایالات متحده، این موضوع را پنهان نکردهاند، که همزمانی پرداخت پول و آزادی زندانیان، ناشی از نبود اعتماد به دیگری در مورد پایبندی به توافقات مربوطه است.
اما طرح دیگری که «شفافیت مالی دستگاه رهبری ایران» نام دارد، از نظر کاخ سفید، میتواند اجرای توافق اتمی و برنامه جامع اقدام مشترک را به خطر بیاندازد. در عینحال کاخ سفید در بیانیهای که در این رابطه منتشر کرده میگوید «انتشار اطلاعات در این مورد میتواند منابع اطلاعاتی و روشهای [جمعآوری اطلاعات در مورد دخلوخرج دستگاه رهبری ایران] را به خطر بیاندازد».
این طرح علاوه بر رهبر جمهوری اسلامی، رئیسجمهوری و شماری از افراد حقیقی دیگر که از جمله به سپاه پاسداران، نیروی قدس این نهاد نظامی و یا بسیج مربوط میشوند را هدف قرار میدهد.
در بخشی دیگر از بیانیه کاخ سفید در ارتباط با این طرح گفته شده «طرحی که خواستار انتشار آشکار [جزیات درآمدها و پرداختها] است، میتواند از طرف ایران و شرکای ما در برجام، به عنوان طرحی خلاف تعهدات ما [در اجرای توافق اتمی] دیده شود» و این توافق را با خطر فروپاشی روبهرو کند.
منتقدان عملکرد دولت آمریکا میگویند، واشینگتن برای آنکه توافق اتمی با ایران، که از میراثهای سیاسی ریاستجمهوری باراک اوباما به شمار میرود، به خطر نیافتد، بیش از اندازه در برابر تهران انعطاف نشان میدهد. این انتقادها در حالیست که ایران خود بارها از وضعیت اجرای برجام انتقاد کردهاست. مقامهای تهران معتقد هستند، گشایشی که انتظار میرفت در جریان اجرای توافق اتمی از طرف دولت آمریکا حاصل شود، حاصل نشدهاست. دولت اوباما این انتقادها را رد کرده و میگوید واشینگتن تا زمانی که تهران به تعهدات عمل میکند، به تعهدات خود پایبند است.