دستگاه قضایی روسیه یازده مقام دوره اتحاد جماهیر شوروی، در نیروهای مسلح و «کاگب» را بهعنوان سازماندهنده و رهبران کودتای اوت ۱۹۹۱ علیه میخائیل گورباچف، آخرین رهبر شوروی معرفی کردهاست.
این یازده نفر که تعدادی از آنها به «باند هشت نفره» معروف شدند، علاوه بر بازداشت خانگی میخائیل گورباچف، حکومت موقت و خودخواندهای را تحت عنوان «کمیته حکومتی وضعیت اضطراری» اعلام کردند که عمر آن بسیار کوتاه بود.
بوریس پوگو وزیر کشور وقت اتحاد شوروی و یکی از اعضای «باند هشت نفره » به فاصله کوتاهی پس از شکست کودتا خودکشی کرد.
ده نفر دیگر که عاملان اصلی کودتا معرفی شده بودند، پس از محاکمه توسط بخش نظامی دیوانعالی به اتهام خیانت که جلسات آن ۱۴ ماه طول کشید در ۲۳ فوریه ۱۹۹۴ توسط مجلس دوما مورد عفو قرار گرفتند.
آنها در روسیه پس از سقوط اتحاد شوروی در عرصه سیاست و بخش خصوصی نقشهای متفاوتی ایفا کردند.
- ولادیمیر کریوچکُف، رئیس «کاگب»
رییس «کاگب» که مبتکر تشکیل «کمیته حکومتی وضعیت اضطراری» بود، از سوی دادگاه بهعنوان یکی از چهار رهبر اصلی کودتا شناخته شد. پس از عفو، او در مورد حوادثی که به تجزیه و سقوط اتحاد شوروی منجر شد مطالب مفصلی نوشت و از میخائیل گورباچف به خاطر اصلاحات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، از دست رفتن کنترل اتحاد شوروی بر اروپای شرقی و اتحاد آلمان انتقاد کرد. ولادیمیر کریوچکف در ۲۳ نوامبر ۲۰۰۷ در سن ۸۳ سالگی درگذشت.
- والنتین پاولُف، نخستوزیر شوروی
او یک سال قبل از صدور فرمان عفو در ژانویه ۱۹۹۳ به قید ضمانت آزاد شد. دادگاه او را یکی از چهار رهبر اصلی کودتا شناخته بود. او که سابقا وزیر اقتصاد اتحاد شوروی بود از ۱۹۹۴ تا اوت ۱۹۹۵ مدیر بخش تجاری بانک «چاسپرومبانک» بود و ۶ ماه قبل از لغو جواز فعالیت این بانک توسط بانک مرکزی روسیه از مقامش استعفا داد. او در سالهای بعد مشاور یک بانک خصوصی دیگر شد و از سال ۱۹۹۸ معاونت مدیرکل یک شرکت رایانه ای آمریکایی در روسیه را برعهده گرفت. او در دهه ۹۰ در عین حال معاونت نهادی با عنوان جامعه اقتصاد آزاد را برعهده داشت که همان نهاد قدیمی جامعه اقتصادی اتحاد شوروی با یک نام جدید بود. والنتین پاولف ۳۰ مارس ۲۰۰۳ در مسکو درگذشت.
- دمیتری یازوُف، وزیر دفاع شوروی
او نیز از سوی دیوانعالی به عنوان یکی از چهار عامل اصلی کودتا معرفی شد. او از کهنه سربازان جنگ جهانی دوم و آخرین فردی بود که در شوروی به مقام «مارشالی» (عالیترین مقام نظامی حکومت شوروی) رسید. او پس از سپری کردن ۱۸ ماه در زندان عفو را پذیرفت ولی همواره تاکید می کرد که مرتکب خیانت نشده است. بوریس یلتسین در فوریه ۱۹۹۴ او را از ارتش اخراج کرد. ولی او به فعالیتهای خود در جمع کهنه سربازان ادامه داد و در مراسم رژه نظامی سال بعد به مناسبت پیروزی بر آلمان در جنگ جهانی دوم جز مهمانان افتخاری بود.
پس از به قدرت رسیدن ولادیمیر پوتین آقای یازوف به مقام مشاور وزارت دفاع در همکاریهای بین المللی و رییس آکادمی ستاد مشترک نیروهای مسلح منصوب شد. در دور دوم ریاست جمهوری آقای پوتین به مقام بازرس عالی وزارت دفاع منصوب شد. در۸ نوامبر ۲۰۰۸ آقای پوتین شخصا به او مدال افتخاری «دستاوردهای عالی در زمينه فعالیت های اجتماعی» را اعطا کرد.
- اولگ شِنین، عضو دفتر سیاسی
او تنها کسی بود که عضو «باند هشت نفره» نبود ولی دادگاه او را جز عاملان اصلی کودتا معرفی کرد. او در سال ۱۹۹۳ در زمانیکه هنوز تحت محاکمه بود از بنیانگذاران و رهبر گروهی شد با عنوان «اتحاد احزاب کمونیست» و بعد از عفو نیز در همان مقام باقی ماند. او در سفری به کره شمالی در سپتامبر ۱۹۹۷ با کیم جونگایل رهبر وقت آن کشور ملاقات کرد. در سال ۲۰۰۱ به خاطر اینکه حزب کمونیست روسیه اتحاد با حزب کمونیست بلاروس را نپذیرفت، از این حزب انشعاب کرد. در سال ۲۰۰۸ قصد داشت در انتخابات ریاست جمهوری روسیه شرکت کند ولی به دلیل وجود کاستیهايی در مدارکش نامزدی او پذیرفته نشد. شنین در ۲۸ مه ۲۰۰۹ در سن ۷۱ سالگی درگذشت.
- بوریس پوگُو، وزیر کشور شوروی
براساس شواهد متعدد بوریس پوگو پس از آنکه از سوی دادستانی برای بررسی نقش او در کودتا احضار شد روز ۲۲ اوت ۱۹۹۱ به ضرب گلوله خودکشی کرد. او یکی از اعضای «باند هشت نفر» بود. همسرش نیز بعد از خودکشی او کشته شد. دادستانی حدس و گمانها در مورد قتل او و یا همسرش را رد و تایید کرد که هر دو آنها نامهای در مورد خودکشی خود به جا گذاشتهاند. برخی از همدورهایهای آقای پوگو در مورد صحت روایت رسمی از این حادثه اظهار تردید کردهاند.
- اولگ باکلانف، معاون شورای دفاع شوروی
او ریاست سازمانی را برعهده داشت که وظیفه آن تولید موشکهای قارهپیما و فضاپیما بود. او بعنوان عالیترین مقام حزب کمونیست در زمینه امور دفاعی در زمان کودتا در مجموعه صنایع نظامی اتحاد شوروی نقش بسیار مهمی داشت. پس از عفو بهعنوان یک کارشناس علمی و فعال اقتصادی در صنایع نظامی روسیه مشغول به کار شد. او به ریاست هیئت مدیره شرکت روسوبشماش رسید که یک شرکت دولتی تولید کننده هواپیماهای نظامی و موشک های دوربرد برای زرادخانه هستهای روسیه است.
- گنادی یانایف، معاون رئیس اتحاد جماهیر شوروی
او یکی از اعضای «باند هشت نفره» بود که در زمان کودتا، مقام رییس اتحاد جماهیر موقت را داشت. در کنفرانس خبری رهبران کودتا دستهای او می لرزید و باعث شد این شایعه قوت بگیرد که او در آن زمان مست بوده و این نشان دهنده ناکامی آنها در تسخیر قدرت تلقی میشد. او پس از آزادی از زندان در مارس ۱۹۹۴ با فرمان عفو دومای روسیه خود را از سیاست و فعالیتهای اقتصادی دور نگاه داشت. بعدها در آکادمی بینالمللی توریسم روسیه به ریاست بخش تاریخ و روابط بینالملل منصوب شد. گنادی یانایف در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ بر اثر ابتلا به سرطان ریه در سن ۷۳ سالگی درگذشت.
- آناتولی لوکیانُف، رییس شورای عالی شوروی
او ریاست عالیترین نهاد قانونگذاری اتحاد شوروی را برعهده داشت و پس از سقوط و تجزیه اتحاد شووری، حتی قبل از آنکه مورد عفو قرار بگیرد، در تاسیس حزب کمونیست روسیه نقش کلیدی داشت. تا سال ۲۰۰۳ ریاست شورای مشورتی مرکزی این حزب را بعهده داشت. در سالهای ۱۹۹۳،۱۹۹۵ و ۱۹۹۹ از طرف حزب کمونیست به عضویت پارلمان روسیه رسید. او پس از انتصاب به عضویت هیئت مدیره یک شرکت حفاری نفت و گاز به نام پتروسرویس در سال ۲۰۰۳ دیگر در انتخابات دوما شرکت نکرد.
- والنتین وارننیکوف، معاون وزیر دفاع شوروی
او تنها فرد از میان عاملان کودتا بود که حاضر نشد عفو را بپذیرد. اما بالاخره در اوت ۱۹۹۴ با ارجاع پرونده به يک قاضی جدید، حکم داده شد که آقای وارننیکوف فقط از دستورات وزیر دفاع تبعیت کرده و در راستای «منافع و حفظ قدرت کشورش عمل کرده است.» او در سال ۱۹۹۵ از طرف حزب کمونیست به دوما راه یافت و به ریاست کمیته امور کهنهسربازان منصوب شد. در اوت ۲۰۰۳ با تعداد دیگری حزب ملیگرای رودینا را تاسیس کرد. او از میراث استالین دفاع میکرد و می گفت «دلیل عظمت اتحاد شوروی رهبری استالین بود.» والنتین وارننیکوف ۶ مه ۲۰۰۹ در سن ۸۵ سالگی درگذشت.
- واسیلی استارودوبسف، رهبر اتحادیه کارگران کشاورزی شوروی
او پس از کودتای ۱۹۹۱ به فعالیت سیاسی خود ادامه داد. در مقایسه با سایر اعضای «باند هشت نفره» برخورد مراجع قضایی با او نرمتر بود. در سال ۱۹۹۲ ظاهرا به دلایل پزشکی از زندان آزاد شد البته به این شرط که وارد سیاست نشود. ولی آقای استارودوبسف این شرط را زیرپا گذاشت و در سال ۱۹۹۳ در تاسیس حزب کشاورزی روسیه نقش فعالی داشت و از همین طریق به عضویت دوما درآمد. این حزب طرفدار کشاورزی سوسیالیستی و اشتراکی بود.
او از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵ فرماندار تولا اوبلاست بود. حزبش در سال ۲۰۰۸ از نامزدی دمیتری مدودف برای ریاست جمهوری حمایت کرد و در همان سال خود را در حزب روسیه متحد به رهبری ولادیمیر پوتین ادغام کرد. واسیلی استارودوبسف در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۱ در سن ۸۰ سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت.
- الکساندر تیزیاکف، رییس اتحادیه صنایع شوروی
از اعضای «باند هشت نفره»، که پس از عفو در سال ۱۹۹۴ از شناخت و تماسهای قبلی خود برای ورود به فعالیتهای اقتصادی در بخش خصوصی استفاده کرد. او در زمان کودتا ریاست اتحادیه صنایع و شرکت های دولتی، حمل و نقل و ارتباطات را برعهده داشت. تا سال ۲۰۰۱ چندین شرکت و مجموعه خصوصی را تاسیس کرد و در تاسیس تعداد دیگری مشارکت کرد. او در سالهای ۱۹۹۵، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۳ بهعنوان نامزد حزب کمونیست روسیه در انتخابات دوما شرکت کرد ولی هیچگاه به عضویت دوما درنیامد.