لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ تهران ۰۸:۵۸

آليس در بستر، اندوه و رنج مضاعف زنان خردمند


نمايشنامه «آليس در بستر» نوشته سوزان سانتاگ،که ترجمه فارسی آن هفته گذشته منتشر شد،تصويری خلاق از رنج و اندوه و خشم زنانی را به دست می دهد که بر نظم و موقعيت ناانسانی مستقر و بر رنج خود آگاهی دارند و آگاهی بر رنج،رنج آنان را مضاعف و به آتشی درونی بدل می کند.

آليس در بستر نيروی پرتوان آتشی سوزان را تصوير می کند که از هوش و خرد و نبوغ سرکوب شده زنان هوشمند برآمده،به درون آنان بازگشته و به طغيانی مخرب بدل می شود.

اين نمايشنامه حکايتی از پيروزی رويا و تخيل خلاق بر موقعيت غیرانسانی نيز هست هرچند خالق اثر و رنج و اندوه بافته شده در ساختار کتاب بر ناکافی بودن پيروزی تخييل تاکيد می کنند.

سانتاگ نمايشنامه آليس در بستر را به گفته خود با الهام از داستان معروف «آليس در سرزمين عجائب»اثر لوئيس کارول،نويسنده انگليسی در قرن نوزدهم،خلق کرد.

قهرمان آليس در سرزمين عجائب در جهانی وارونه گرفتار شده و با شناخت اين جهان نظمی را کشف می کند که بزرگسالان برساخته اند.

در نمايشنامه سانتاگ هوش و نبوغ سرکوب شده زنی خردمند اما اسير در بافت جامعه ای غیرانسانی و مردسالار به درون او بازمی گردد تا به رنج آگاهی و به آگاهی رنج بدل شود.

قهرمان سانتاگ در روياهای خود با «اشباح نويسندگان زن آمريکايی قرن نوزدهم» و از جمله «با اميلی ديکنسون» برخورد می کند.

اميلی ديکنسون به گفته سانتاگ «نابغه ای بود که به خانه داری مجبور» و ودار شد که بخش مهمی از عمر خود را چون «پيردختری گوشه گير» سرکرده و «به خشکيدن خلاقيت خود» خو کند و چه نشانی از اين گوياتر که «از بيش از هزار و هفتصد شعر ديکنسون فقط دوازده شعر به دوران حيات او منتشر شدند».

سانتاگ آليس در بستر را در ۱۹۹۳منتشر کرد.اين نمايشنامه در سال ۲۰۰۰ در آمريکا به صحنه رفت و با اقبال گسترده منتقدان و مخاطبان رو به رو شد.

سوزان سانتاگ در سال ۱۹۳۳ در خانواده ای يهودی در نيويورک متولد شد. در دانشگاه های برکلی،هاروارد و سوربن در فلسفه،ادبيات و دين شناسی تحصيل و دکترای خود را در سال ۱۹۵۷ از دانشگاه آکسفورد دريافت کرد.


سوزان سانتاگ با خلق رمان ها و نوشتن نقدها و مقالاتی چون آدم خير،ذهن يک اخلاق گرا،شيفته آتشفشان،سفر به هانوی،در عکس،داستان چشم،يک سال عکاسی در ايتاليا،بيماری چون استعاره،در مقابل رنج ديگران،مرگ بچه گربه، يادداشت هايی در باب ابتذال و در آمريکا به عنوان يکی از بهترين نويسندگان و يکی از خوش فکرترين روشنفکران معاصر تثبيت شد.

سوزان سانتاگ يک بار به بيماری سرطان دچار اما درمان شد و کتاب های «بيماری به عنوان استعاره» و «ايدز و استعاره‌های آن» را بر متن اين دوره از زندگی خود نوشت.

سانتاگ از منتقدان سرسخت،راديکال و بانفوذ معاصر بود و کتاب ها و مقالات او در انتقاد از سياست های دولت آمريکا،نظام سرمايه داری و فرهنگ حاکم بحث های مهمی را در آمريکا و اروپا برانگيخت.

سوزان سانتاگ به دوران جنگ ويتنام از منتقدان سياست های دولت آمريکا بود و پس از سفر به هانوی،مرکز ويتنام شمالی آن روزگار،با انتشار کتاب «سفر به هانوی» بحثی گسترده را در انتقاد از سياست های دولت آمريکا مطرح کرد.

سانتاگ با حمله ارتش آمريکا به عراق نيز به مخالفت برخاست و پس از انتشار عکس هائی که ارتشيان آمريکائی را در حال شکنجه زندانيان عراقی نشان می داد،با انتشار متنی با عنوان «ما چه کرده ايم» موجی گسترده را در انتقاد از دولت و ارتش آمريکا برانگيخت.

کتاب «در باره آمريکا» سانتاگ جايزه معتبر «نشنال بوک آوارد» سال ۲۰۰۰ را برای او به ارمغان آورد.

اتحاديه ناشران و کتابفروشان آلمان نيز جايزه معتبر و جهانی «صلح» را در سال ۲۰۰۳ به سانتاگ اهدا کردند.«دفاع» سانتاگ «از شان انديشه آزاد در جهانی مملو از تصاوير غيرواقعی و حقايق وارونه»از دلايل اهداء اين جايزه به او بود.
سوزان سانتاگ در سال ۲۰۰۴ در ۷۱ سالگی در نيويورک درگذشت و پيکر او در گورستان مونپارناس پاريس به خاک سپرده شد.

کتاب آليس در بستر را فرزانه قوجلو به فارسی ترجمه کرده است.

قوجلو پيش از اين نيز کتاب هائی چون اورلاندو، بانو در آينه و ميان پرده ها از آثار ويرجينيا وولف و «جهان مدرن و ۱۰ نويسنده بزرگ» نوشته نوشته مالکوم برادبری را به فارسی روان ترجمه کرده است.
XS
SM
MD
LG