در حالی که ترکيه کشور همسايه ايران، نقش تامين امنيت انرژی اروپا را با مذاکره مسيرهای مختلف ترانزيت گاز در قالب چندين پروژه به پيش می برد، ايران با داشتن دومين ذخاير بزرگ گازی جهان با ۳۰ تريليون متر مکعب گاز و قرار گرفتن در همسايگی ترکيه در هیچکدام از این پروژه ها شرکت ندارد.
نگاهی به آمار و ارقام پيشرفت در توليدات گازی کشورهای همسايه ايران نشان می دهد که اصولا خريداران گاز و پيمانکاران پروژه های مختلف ترانزيت گازی علاقه ای به ذخاير هنگفت گاز ايران نشان نمی دهند.
جايگزينی عراق به جای ايران در پروژه نابوکو، امضای قرارداد احداث خط لوله ترکمنستان- افغانستان- پاکستان- هند موسوم به «تاپی» با ظرفيت ترانزيت سالانه ۳۰ ميلياردمتر معکب گاز که جای خط لوله موسوم به صلح (ايران، پاکستان، هند) را خواهد گرفت، به همراه چندين پروژه از جمله خط لوله ترانس آدرياتيک که ماه گذشته علنا کنار ماندن ايران از اين پروژه را اعلام کردند، نشان دهنده دو واقعيت مهم است؛ پيشرفت چشمگير در پروژه های گازی کشورهای همسايه ايران و عدم اعتماد خريداران گاز به افزايش مازاد بر مصرف داخلی گاز ايران با توجه به وضعيت رکود در پروژه های توليد گاز اين کشور خصوصا در حوزه پارس جنوبی.
هم اکنون توليد و مصرف گاز در ايران تقريبا به يک ميزان است.
خبرگزاری «بلومبرگ» روز جمعه به نقل از ديميتار آباجی اف رئيس بخش تعاون کنسرسيوم نابوکو می نويسد که کنسرسيوم نابوکو عراق را به عنوان واقعی ترين تأمين کننده گاز برای اين خط لوله تلقی می کند. مقامات عراقی از تعهد اين کشور برای تامين سالانه ۱۰ ميليارد متر مکعب گاز در فاز اول نابوکو و ۱۵ ميليارد متر مکعب در فاز دوم اين پروژه خبر داده اند، در حالی که در سال ۲۰۰۴ ايران به عنوان مهم ترين تامين کننده گازاين پروژه در نظر گرفته شده بود و هيچ حرفی از گاز عراق در ميان نبود.
عراق با سه تريليون و ۷۰۰ ميليارد متر مکعب ذخاير گازی و عقد ده‌ها قرارداد با بزرگترين شرکت های انرژی غربی در حال تبديل شدن به يکی از بازيگران در خور توجه امنيت انرژی اروپا می شود.
ترکمنستان نيز با گسترش فعاليت‌های توليدی در بخش انرژی و انعقاد قراردادهای متنوع افزايش توليد گاز تا ميزان ۱۰۰ ميليارد متر مکعب را در سرلوحه سياست‌های انرژی خود قرار داده است.
اگرچه ترکمنستان با هشت تريليون و ۴۰۰ ميليارد متر مکعب ذخاير گازی و عقد قرارداد فروش گاز با چين، روسيه، ايران و حمایت از گاز خط لوله تاپی عملا موقعيت خود به‌عنوان بازيگر معتبر در تامين امنيت انرژی منطقه مستحکم کرده است، با این‌حال با توجه به قيمت نازل فروش گاز اين کشور به خريداران فعلی، ترکمنستان ناچار به شرکت در پروژه های جديد، منجمله نابوکو است.
قابل ذکر است که تا سال ۲۰۰۹ و قبل از قطع صادرات گاز ترکمنستان به روسيه به خاطر تشنج در روابط دو کشور در پی حادثه انفجار خط لوله ترانزيت گاز، قميت گاز صادراتی ترکمنستان به روسيه ۳۳۰ دلار به ازای هر هزار متر معکب بود. در حالی که هم اکنون برای هر هزار متر مکعب گاز ترکمنستان روسيه ۲۲۰ دلار، ايران ۱۷۰ دلار و چين ۱۲۰ دلار پرداخت می کند که مجموعا دو برابر کمتر از نرخ جهانی گاز است.
هم اکنون کارهای کارشناسی و فنی و همچنین پروژه‌هایی نظیر نابوکو، خط لوله ترکيه-يونان- ايتاليا (ITGI) و خط لوله ترانس آدرياتيک (TAP) در شمال ایران در حال اجراست که در کنار آن‌ها، قرارداد پروژه خط لوله آذربايجان- گرجستان-رومانی نیز به امضاء رسيده است.
خط لوله نابوکو با ظرفيت نهايی ترانزيت گاز به ميزان ۳۱ ميليارد متر مکعب گاز ترکمنستان، آذربايجان و عراق به اروپا چندين سال است که گاز ايران را از فهرست تامين کنندگان خارج کرده است.
خط لوله ITGI نيز برای انتقال ۱۲ ميليارد مترمکعب گاز آذربايجان به ايتاليا از مسير ترکيه و يونان طراحی شده و قرار است در سال ۲۰۱۵ به بهره برداری برسد.
هدف از ساخت خط لوله ترنس آدرياتيک انتقال گاز ميدان «شاه‌دنيز» آذربايجان از مسير ترکيه، يونان، آلبانی و دريای آدرياتيک به ايتالياست.
قابل توجه است که در بيانه مشترک شرکت های سهامدار خط لوله ترانس آدرياتيک در ۱۵ سپتامبر سال جاری اعلام شده است که سهامداران خط لوله گاز «تاپ»، حوزه «شاه دنيز-۲» دريای خرز آذربايجان را به عنوان منبع اصلی برای پر کردن خط لوله با گاز به ميزان ۱۰ ميليارد متر مکعب در سال، در نظر دارند.
امروزه ذخاير ثابت شده آذربايجان دو تريليون متر مکعب و ذخاير احتمالی تا پنج تريليون متر مکعب ارزيابی می‌شود. در سال جاری در آذربايجان حدودا ۳۰ ميليارد متر مکعب گاز توليد خواهد شد.
از سال ۲۰۱۶ بهره برداری از مرحله دوم پروژه حوزه «شاه‌دنيز» آذربايجان نيز آغاز خواهد شد. مرحله اول پروژه حوزه «شاه‌دنيز» آذربايجان با توليد ۸.۶-۹ ميليارد متر مکعب گاز عملياتی شده و با اجرای مرحله دوم آن در سال ۲۰۱۶ توليدات گاز از اين حوزه به ۲۵ ميليارد متر مکعب خواهد رسيد.
هم اکنون آذربايجان سالانه پنج ميليارد متر مکعب گاز به ترکيه، يک ميليارد به روسيه و به همين ميزان گاز نيز به گرجستان صادر می کند و قرار است تا پايان سال جاری آغاز فروش گاز آذربايجان به ايران انجام شود.
ايران سالانه برای خريد پنج ميليارد متر مکعيب گاز آذربايجان و در آينده نيز تا ۱۰ ميليارد متر مکعب اعلام آمادگی کرده است. از طرفی چين، سوريه و اردن نيز خواستار خريد گاز آذربايجان شده اند.
با اجرای پروژه مخصوص نقل گاز فشرده و مايع آذربايجان از طريق دريای سياه به رومانی، بلغارستان و کشورهای اروپايی به ميزان دو ميليارد متر مکعب گاز مايع عملا آذربايجان را به يکی از تامين کنندگان معتبر گاز اروپا تبديل خواهد کرد.
نگاهی به آمار و ارقام پيشرفت در توليدات گازی کشورهای همسايه ايران نشان می دهد که اصولا خريداران گاز و پيمانکاران پروژه های مختلف ترانزيت گازی علاقه ای به ذخاير هنگفت گاز ايران نشان نمی دهند.
جايگزينی عراق به جای ايران در پروژه نابوکو، امضای قرارداد احداث خط لوله ترکمنستان- افغانستان- پاکستان- هند موسوم به «تاپی» با ظرفيت ترانزيت سالانه ۳۰ ميلياردمتر معکب گاز که جای خط لوله موسوم به صلح (ايران، پاکستان، هند) را خواهد گرفت، به همراه چندين پروژه از جمله خط لوله ترانس آدرياتيک که ماه گذشته علنا کنار ماندن ايران از اين پروژه را اعلام کردند، نشان دهنده دو واقعيت مهم است؛ پيشرفت چشمگير در پروژه های گازی کشورهای همسايه ايران و عدم اعتماد خريداران گاز به افزايش مازاد بر مصرف داخلی گاز ايران با توجه به وضعيت رکود در پروژه های توليد گاز اين کشور خصوصا در حوزه پارس جنوبی.
هم اکنون توليد و مصرف گاز در ايران تقريبا به يک ميزان است.
خبرگزاری «بلومبرگ» روز جمعه به نقل از ديميتار آباجی اف رئيس بخش تعاون کنسرسيوم نابوکو می نويسد که کنسرسيوم نابوکو عراق را به عنوان واقعی ترين تأمين کننده گاز برای اين خط لوله تلقی می کند. مقامات عراقی از تعهد اين کشور برای تامين سالانه ۱۰ ميليارد متر مکعب گاز در فاز اول نابوکو و ۱۵ ميليارد متر مکعب در فاز دوم اين پروژه خبر داده اند، در حالی که در سال ۲۰۰۴ ايران به عنوان مهم ترين تامين کننده گازاين پروژه در نظر گرفته شده بود و هيچ حرفی از گاز عراق در ميان نبود.
عراق با سه تريليون و ۷۰۰ ميليارد متر مکعب ذخاير گازی و عقد ده‌ها قرارداد با بزرگترين شرکت های انرژی غربی در حال تبديل شدن به يکی از بازيگران در خور توجه امنيت انرژی اروپا می شود.
ترکمنستان نيز با گسترش فعاليت‌های توليدی در بخش انرژی و انعقاد قراردادهای متنوع افزايش توليد گاز تا ميزان ۱۰۰ ميليارد متر مکعب را در سرلوحه سياست‌های انرژی خود قرار داده است.
اگرچه ترکمنستان با هشت تريليون و ۴۰۰ ميليارد متر مکعب ذخاير گازی و عقد قرارداد فروش گاز با چين، روسيه، ايران و حمایت از گاز خط لوله تاپی عملا موقعيت خود به‌عنوان بازيگر معتبر در تامين امنيت انرژی منطقه مستحکم کرده است، با این‌حال با توجه به قيمت نازل فروش گاز اين کشور به خريداران فعلی، ترکمنستان ناچار به شرکت در پروژه های جديد، منجمله نابوکو است.
قابل ذکر است که تا سال ۲۰۰۹ و قبل از قطع صادرات گاز ترکمنستان به روسيه به خاطر تشنج در روابط دو کشور در پی حادثه انفجار خط لوله ترانزيت گاز، قميت گاز صادراتی ترکمنستان به روسيه ۳۳۰ دلار به ازای هر هزار متر معکب بود. در حالی که هم اکنون برای هر هزار متر مکعب گاز ترکمنستان روسيه ۲۲۰ دلار، ايران ۱۷۰ دلار و چين ۱۲۰ دلار پرداخت می کند که مجموعا دو برابر کمتر از نرخ جهانی گاز است.
هم اکنون کارهای کارشناسی و فنی و همچنین پروژه‌هایی نظیر نابوکو، خط لوله ترکيه-يونان- ايتاليا (ITGI) و خط لوله ترانس آدرياتيک (TAP) در شمال ایران در حال اجراست که در کنار آن‌ها، قرارداد پروژه خط لوله آذربايجان- گرجستان-رومانی نیز به امضاء رسيده است.
خط لوله نابوکو با ظرفيت نهايی ترانزيت گاز به ميزان ۳۱ ميليارد متر مکعب گاز ترکمنستان، آذربايجان و عراق به اروپا چندين سال است که گاز ايران را از فهرست تامين کنندگان خارج کرده است.
خط لوله ITGI نيز برای انتقال ۱۲ ميليارد مترمکعب گاز آذربايجان به ايتاليا از مسير ترکيه و يونان طراحی شده و قرار است در سال ۲۰۱۵ به بهره برداری برسد.
هدف از ساخت خط لوله ترنس آدرياتيک انتقال گاز ميدان «شاه‌دنيز» آذربايجان از مسير ترکيه، يونان، آلبانی و دريای آدرياتيک به ايتالياست.
قابل توجه است که در بيانه مشترک شرکت های سهامدار خط لوله ترانس آدرياتيک در ۱۵ سپتامبر سال جاری اعلام شده است که سهامداران خط لوله گاز «تاپ»، حوزه «شاه دنيز-۲» دريای خرز آذربايجان را به عنوان منبع اصلی برای پر کردن خط لوله با گاز به ميزان ۱۰ ميليارد متر مکعب در سال، در نظر دارند.
امروزه ذخاير ثابت شده آذربايجان دو تريليون متر مکعب و ذخاير احتمالی تا پنج تريليون متر مکعب ارزيابی می‌شود. در سال جاری در آذربايجان حدودا ۳۰ ميليارد متر مکعب گاز توليد خواهد شد.
از سال ۲۰۱۶ بهره برداری از مرحله دوم پروژه حوزه «شاه‌دنيز» آذربايجان نيز آغاز خواهد شد. مرحله اول پروژه حوزه «شاه‌دنيز» آذربايجان با توليد ۸.۶-۹ ميليارد متر مکعب گاز عملياتی شده و با اجرای مرحله دوم آن در سال ۲۰۱۶ توليدات گاز از اين حوزه به ۲۵ ميليارد متر مکعب خواهد رسيد.
هم اکنون آذربايجان سالانه پنج ميليارد متر مکعب گاز به ترکيه، يک ميليارد به روسيه و به همين ميزان گاز نيز به گرجستان صادر می کند و قرار است تا پايان سال جاری آغاز فروش گاز آذربايجان به ايران انجام شود.
ايران سالانه برای خريد پنج ميليارد متر مکعيب گاز آذربايجان و در آينده نيز تا ۱۰ ميليارد متر مکعب اعلام آمادگی کرده است. از طرفی چين، سوريه و اردن نيز خواستار خريد گاز آذربايجان شده اند.
با اجرای پروژه مخصوص نقل گاز فشرده و مايع آذربايجان از طريق دريای سياه به رومانی، بلغارستان و کشورهای اروپايی به ميزان دو ميليارد متر مکعب گاز مايع عملا آذربايجان را به يکی از تامين کنندگان معتبر گاز اروپا تبديل خواهد کرد.
