مجموعه‌ی تلويزيونی عمارت داونتون (ِDownton Abbe) که سومين فصل آن در ايالات متحده (از شبکه‌ی عمومی پی بی اس) در حال پخش است و در بريتانيا (آی تی وی)، اسرائيل، کره‌ی جنوبی، روسيه و بسياری کشورهای ديگر پخش شده يا می شود ميليون‌ها بيننده (برخی از قسمت ها فقط حدود ۱۰ ميليون بيننده در بريتانيا) را به خود جذب کرده است.
موفقيت اين مجموعه تا حدی بوده که روزی نيست که نامی از آن در برنامه‌های طنز، سياسی، گفتگو ميان سياستمداران و ديگر ميزبانان برنامه‌های سياسی و مطبوعات و ديگر رسانه‌ها نشيده نشود. محافظه کاران از آن برای نشان دادن بيهودگی توزيع ثروت و ليبرال‌ها برای اشاره به گذشته‌اتی دور استفاده می کنند. بازی‌های درخشان همه‌ی بازيگران مجموعه آنها را به نامزدهای مسابقات و جشنواره‌های فيلم و تلويزيون تبديل ساخته است.
جنگ طبقات
مجموعه‌ی داونتون فضايی را در چند دهه زندگی ساکنان و کارکنان اين بنای خيال انگيز از اشراف دوران مابعد ادواردی و خيل خدمتکاران آنها ترسيم می کند که نمی توان جنگ طبقات از آن بيرون کشيد. کارکنان اين بنا در يورکشاير (شمال انگستان) تحت نظام بخشندگی لرد کراولی اگر بيمار شوند به نوعی تحت بيمه‌ی درمان قرار می گيرند (لرد هزينه‌ی درمان آنها را می پردازد) و اگر نياز به حمايت داشته باشند از نفوذ لرد در دستگاه دولتی برخوردار می شوند. اشراف و خدمتکاران غم همديگر را می خورند و در شادی‌ها و غم‌های يکديگر شريک هستند.
حتی در ايام جشن همه با يکديگر دست در دست و آغوش در آغوش می رقصند. نويسنده‌ی اين مجموعه با درامی که خلق کرده می خواهد بگويد که "مردم با شرايط اقتصادی متفاوت و انتظارات متفاوت زندگی‌های مختلفی دارند و خود را با آن تطبيق می دهند." (جوليان فلوز، مصاحبه با وال استريت جورنال، ۱ فوريه ۲۰۱۳)
نويسنده در اين اظهار نظر بيراه نيز نمی گويد. جوامع بسياری در طول تاريخ با تفاوت‌ها و شکاف‌های طبقاتی کنار آمده‌اند و نمی توان در آنها تصور انقلاب‌های اجتماعی کرد. جنگ طبقات اصولا در ايالات متحده موضوعی نيست که بتوان بر اساس آن مردم را بسيج کرد. حتی فقير ترين افراد در اين کشور می خواهند به اعضای طبقات بسيار ثروتمند تبديل شوند و از اين جهت هيچ کس نمی خواهد ثروتمندان يا ثروتمندی را نابود کند. البته در اروپا اين وضعيت تا حدی متفاوت بوده است.
ثروتمندان امريکايی و اشراف بريتانيايی
نويسنده‌ی مجموعه برای مقايسه‌ی طبقه يا قشر ثروتمندان امريکايی و اشراف بريتانيايی شخصيت همسر لرد کراولی را زنی امريکايی از ميان ثروتمندان امريکايی انتخاب کرده است. تفاوت‌های اين دو در برخورد با موضوعات متفاوت که به درام کشش قابل توجهی داده مقايسه‌ای ميان اين دو قشر البته در زندگی عادی و روزمره به دست داده است. لرد در همه‌ی موضوعات سنتگراست اما همسر وی عملگراست و با زمانه پيش می رود و ديدی گشوده در برابر تحولات دارد. لرد در پی رعايت همه‌ی آداب و رسوم طبقاتی و خانوادگی خود است اما همسر وی چندان در قيد و بند اينها نيست.
شبی که اجاق خانه کار نمی کند و لرد و همسرش مهمان دارند وضعيت پيش آمده بدون غذای معمول که بايد در آشپزخانه تهيه شده و بر سر ميز غذا سرو شود يک تراژدی برای خدمتکاران و لرد است اما برای همسر وی موقعيت خوبی است که افراد غذای قبلا آماده شده بخورند و برای غذا خوردن هرجا که خواستند بنشينند.
جامعه‌ی امريکا که بر اساس انقلاب عليه اشراف بريتانيايی ساخته شده از حيث سبک زندگی شکاف‌های پر ناشدنی ميان طبقات ندارد. ثروتمندان همان پيتزا و پاستايی را می خورند که فقرا، و افراد در اقشار و طبقات گوناگون در غذا خوردن و پوشش و مراسم گوناگون و آداب و رسوم بسيار به هم نزديک هستند. ممکن است در نوع و مواد غذا تفاوتهايی وجود داشته باشد اما اقشار بر اساس روال‌های روزمره قابل طبقه بندی شدن نيستند. اين تقابل در مجموعه‌ی داونتون به خوبی منعکس شده است بالاخص وقتی که مادر همسر لرد (شرلی مک لين) به داونتون می آيد.
تحقير غير قابل تحمل تر است تا شکاف طبقاتی
هنر توليد کنندگان اين مجموعه آن بوده که کرامت و احترامی را که برای طبقات ثروتمند قائل بوده‌اند به همان اندازه به خدمتکاران اعطا داشته‌اند و هيچ کس با نگاه به اين مجموعه احساس نمی کند که آنها مورد تحقير قرار می گيرند.
در بسياری از موضوعات شخصيت‌ها با يکديگر اختلاف نظر پيدا می کنند و اين موضوع علاوه بر ايجاد کشش دراماتيک فضای اجتماعی مجموعه را چند رنگ و متنوع می سازد و قضاوت در باب مجموعه و برچسب زدن بر آن را دشوار. در اين مجموعه کسانی هستند که منتقد سلسله مراتب طبقاتی هستند و کسانی که آن را تقديس می کنند، کسانی که با رای زنان مخالفند و کسانی که از اين موضوع حمايت می کنند، کسانی که برای آزادی ايرلند کار می کنند و کسانی که مخالف اين امر هستند، و کسانی که با سنت گذشته موافق‌اند و کسانی که از دنيای مدرن استقبال می کنند.
مجموعه‌ی داونتون زندگی اشرافی و طبقه‌ی اشراف را می ستايد و آنها را بخشی از ميرات بشری معرفی می کند که با حذف آنها بخش‌هايی از دستاوردهای بشر از ميان می رود. بدون آنها نمی شد شش نوع چنگال يا هفت نوع قاشق داشت؛ بدون آنها نمی شد سرسراهای مجلل با ارتفاعی چند برابر خانه‌های معمولی داشت تا در آن مهمانی های بزرگ برپا شود؛ بدون آنها صنعت اتومبيل در ابتدای کار پيشرفت نمی کرد؛ و بدون آنها بخشی از هنری که امروز می شناسيم نگهبانی نمی داشت. اين مجموعه در عين حال نشان می دهد که اشراف اگر احترام و کرامت زير دستان را نگاه دارند و با آنها مدارا کنند می توانند با آنها در صلح زندگی کنند.
تاريخ اجتماعی بريتانيا
در عمارت داونتون و حواشی آن بخش‌هايی از تاريخ اجتماعی بريتانيا باز نمايی می شود و همين موضوع است که بيننده‌ی امروز را به سمت آن می کشاند. غرق شدن تايتانيک و پيامدهای آن، رسوايی مارکونی، جنگ جهانی اول، گسترش بيماری آنفلوانزای اسپانيايی، و جنبش استقلال طلبانه‌ی ايرلند پس زمينه‌ی بسياری از رخدادهای مجموعه هستند.
همچنين جنبش زنان، بسط و قدرت يابی طبقه‌ی متوسط، افول امپراطوری بريتانيا، و آغاز يا تداوم اسطوره زدايی از بسياری از مسائل اجتماعی (مثل تن فروشی) در اين مجموعه به چشم می خورد. اين مجموعه با هنر صحنه‌آرايان و طراحان لباس تا فصل سوم يک دهه از اين تاريخ را منعکس کرده (۱۹۱۲ تا ۱۹۲۱) و در فصول بعدی سال‌های بيشتری را پوشش خواهد داد. اما اين لباس‌ها، اتومبيل‌های قديمی و عمارت باشکوه فيلم نيست که مخاطبان را به دنبال کردن اين مجموعه می کشد. آنچه مخاطبان را به تماشای هفتگی مجموعه می کشاند اين نکته است که تماشاگران مکی توانند با موضوعات اصلی مجموعه ارتباط برقرار کنند.
موفقيت اين مجموعه تا حدی بوده که روزی نيست که نامی از آن در برنامه‌های طنز، سياسی، گفتگو ميان سياستمداران و ديگر ميزبانان برنامه‌های سياسی و مطبوعات و ديگر رسانه‌ها نشيده نشود. محافظه کاران از آن برای نشان دادن بيهودگی توزيع ثروت و ليبرال‌ها برای اشاره به گذشته‌اتی دور استفاده می کنند. بازی‌های درخشان همه‌ی بازيگران مجموعه آنها را به نامزدهای مسابقات و جشنواره‌های فيلم و تلويزيون تبديل ساخته است.
جنگ طبقات
مجموعه‌ی داونتون فضايی را در چند دهه زندگی ساکنان و کارکنان اين بنای خيال انگيز از اشراف دوران مابعد ادواردی و خيل خدمتکاران آنها ترسيم می کند که نمی توان جنگ طبقات از آن بيرون کشيد. کارکنان اين بنا در يورکشاير (شمال انگستان) تحت نظام بخشندگی لرد کراولی اگر بيمار شوند به نوعی تحت بيمه‌ی درمان قرار می گيرند (لرد هزينه‌ی درمان آنها را می پردازد) و اگر نياز به حمايت داشته باشند از نفوذ لرد در دستگاه دولتی برخوردار می شوند. اشراف و خدمتکاران غم همديگر را می خورند و در شادی‌ها و غم‌های يکديگر شريک هستند.
حتی در ايام جشن همه با يکديگر دست در دست و آغوش در آغوش می رقصند. نويسنده‌ی اين مجموعه با درامی که خلق کرده می خواهد بگويد که "مردم با شرايط اقتصادی متفاوت و انتظارات متفاوت زندگی‌های مختلفی دارند و خود را با آن تطبيق می دهند." (جوليان فلوز، مصاحبه با وال استريت جورنال، ۱ فوريه ۲۰۱۳)
نويسنده در اين اظهار نظر بيراه نيز نمی گويد. جوامع بسياری در طول تاريخ با تفاوت‌ها و شکاف‌های طبقاتی کنار آمده‌اند و نمی توان در آنها تصور انقلاب‌های اجتماعی کرد. جنگ طبقات اصولا در ايالات متحده موضوعی نيست که بتوان بر اساس آن مردم را بسيج کرد. حتی فقير ترين افراد در اين کشور می خواهند به اعضای طبقات بسيار ثروتمند تبديل شوند و از اين جهت هيچ کس نمی خواهد ثروتمندان يا ثروتمندی را نابود کند. البته در اروپا اين وضعيت تا حدی متفاوت بوده است.
ثروتمندان امريکايی و اشراف بريتانيايی
نويسنده‌ی مجموعه برای مقايسه‌ی طبقه يا قشر ثروتمندان امريکايی و اشراف بريتانيايی شخصيت همسر لرد کراولی را زنی امريکايی از ميان ثروتمندان امريکايی انتخاب کرده است. تفاوت‌های اين دو در برخورد با موضوعات متفاوت که به درام کشش قابل توجهی داده مقايسه‌ای ميان اين دو قشر البته در زندگی عادی و روزمره به دست داده است. لرد در همه‌ی موضوعات سنتگراست اما همسر وی عملگراست و با زمانه پيش می رود و ديدی گشوده در برابر تحولات دارد. لرد در پی رعايت همه‌ی آداب و رسوم طبقاتی و خانوادگی خود است اما همسر وی چندان در قيد و بند اينها نيست.
شبی که اجاق خانه کار نمی کند و لرد و همسرش مهمان دارند وضعيت پيش آمده بدون غذای معمول که بايد در آشپزخانه تهيه شده و بر سر ميز غذا سرو شود يک تراژدی برای خدمتکاران و لرد است اما برای همسر وی موقعيت خوبی است که افراد غذای قبلا آماده شده بخورند و برای غذا خوردن هرجا که خواستند بنشينند.
جامعه‌ی امريکا که بر اساس انقلاب عليه اشراف بريتانيايی ساخته شده از حيث سبک زندگی شکاف‌های پر ناشدنی ميان طبقات ندارد. ثروتمندان همان پيتزا و پاستايی را می خورند که فقرا، و افراد در اقشار و طبقات گوناگون در غذا خوردن و پوشش و مراسم گوناگون و آداب و رسوم بسيار به هم نزديک هستند. ممکن است در نوع و مواد غذا تفاوتهايی وجود داشته باشد اما اقشار بر اساس روال‌های روزمره قابل طبقه بندی شدن نيستند. اين تقابل در مجموعه‌ی داونتون به خوبی منعکس شده است بالاخص وقتی که مادر همسر لرد (شرلی مک لين) به داونتون می آيد.
تحقير غير قابل تحمل تر است تا شکاف طبقاتی
هنر توليد کنندگان اين مجموعه آن بوده که کرامت و احترامی را که برای طبقات ثروتمند قائل بوده‌اند به همان اندازه به خدمتکاران اعطا داشته‌اند و هيچ کس با نگاه به اين مجموعه احساس نمی کند که آنها مورد تحقير قرار می گيرند.
در بسياری از موضوعات شخصيت‌ها با يکديگر اختلاف نظر پيدا می کنند و اين موضوع علاوه بر ايجاد کشش دراماتيک فضای اجتماعی مجموعه را چند رنگ و متنوع می سازد و قضاوت در باب مجموعه و برچسب زدن بر آن را دشوار. در اين مجموعه کسانی هستند که منتقد سلسله مراتب طبقاتی هستند و کسانی که آن را تقديس می کنند، کسانی که با رای زنان مخالفند و کسانی که از اين موضوع حمايت می کنند، کسانی که برای آزادی ايرلند کار می کنند و کسانی که مخالف اين امر هستند، و کسانی که با سنت گذشته موافق‌اند و کسانی که از دنيای مدرن استقبال می کنند.
مجموعه‌ی داونتون زندگی اشرافی و طبقه‌ی اشراف را می ستايد و آنها را بخشی از ميرات بشری معرفی می کند که با حذف آنها بخش‌هايی از دستاوردهای بشر از ميان می رود. بدون آنها نمی شد شش نوع چنگال يا هفت نوع قاشق داشت؛ بدون آنها نمی شد سرسراهای مجلل با ارتفاعی چند برابر خانه‌های معمولی داشت تا در آن مهمانی های بزرگ برپا شود؛ بدون آنها صنعت اتومبيل در ابتدای کار پيشرفت نمی کرد؛ و بدون آنها بخشی از هنری که امروز می شناسيم نگهبانی نمی داشت. اين مجموعه در عين حال نشان می دهد که اشراف اگر احترام و کرامت زير دستان را نگاه دارند و با آنها مدارا کنند می توانند با آنها در صلح زندگی کنند.
تاريخ اجتماعی بريتانيا
در عمارت داونتون و حواشی آن بخش‌هايی از تاريخ اجتماعی بريتانيا باز نمايی می شود و همين موضوع است که بيننده‌ی امروز را به سمت آن می کشاند. غرق شدن تايتانيک و پيامدهای آن، رسوايی مارکونی، جنگ جهانی اول، گسترش بيماری آنفلوانزای اسپانيايی، و جنبش استقلال طلبانه‌ی ايرلند پس زمينه‌ی بسياری از رخدادهای مجموعه هستند.
همچنين جنبش زنان، بسط و قدرت يابی طبقه‌ی متوسط، افول امپراطوری بريتانيا، و آغاز يا تداوم اسطوره زدايی از بسياری از مسائل اجتماعی (مثل تن فروشی) در اين مجموعه به چشم می خورد. اين مجموعه با هنر صحنه‌آرايان و طراحان لباس تا فصل سوم يک دهه از اين تاريخ را منعکس کرده (۱۹۱۲ تا ۱۹۲۱) و در فصول بعدی سال‌های بيشتری را پوشش خواهد داد. اما اين لباس‌ها، اتومبيل‌های قديمی و عمارت باشکوه فيلم نيست که مخاطبان را به دنبال کردن اين مجموعه می کشد. آنچه مخاطبان را به تماشای هفتگی مجموعه می کشاند اين نکته است که تماشاگران مکی توانند با موضوعات اصلی مجموعه ارتباط برقرار کنند.
