علی لاريجانی که روز يکشنبه توانست در رقابتی درون گروهی برای نشستن بر کرسی رياست هشتمين دوره مجلس شورای اسلامی غلامعلی حداد عادل، رييس مجلس هفتم را شکست دهد، سر انجام روز چهارشنبه رسما به عنوان رييس موقت مجلس انتخاب شود.
با توجه به رای بالايی که آقای لاريجانی در هر دو انتخابات از سوی نمايندگان اصولگرا کسب کرده است، وی به عنوان رييس اصلی مجلس نيز انتخاب خواهد شد.
پيوند با آيت الله ها
علی لاريجانی در سال ۱۳۳۶ در شهر نجف در عراق متولد شده است.
او يکی از فرزندان آيت الله ميرزا هاشم آملی است؛ روحانی بلندپایه ای که نامش به اندازه پسرانش در افکار عمومی ايران شناخته شده نيست اما در ميان آیت الله های قم نام آشنايی است.
به جز اين، علی لاريجانی نسبت های ديگری نيز با روحانيان برجسته دارد. او در سن ۲۰ سالگی با فريده مطهری، دختر ۱۵ ساله مرتضی مطهری، از روحانيان صدر انقلاب و يکی از تئوريسين های جمهوری اسلامی ازدواج کرده است.
لاريجانی همچنين خواهر زاده آيت الله حسن زاده آملی، دیگر روحاني برجسته قم است.
ضمن اینکه او از نظر خانوادگی در ساختار قدرت در جمهوری اسلامی تنها نیست، چرا که برادرانش نیز سمت هایی کلیدی را در اختیار داشته و دارند.
صادق لاريجانی، تنها فرزند آيت الله ميرزا هاشم آملی که به کسوت روحانيان در آمده، از چند سال پیش با حکم رهبر جمهوری اسلامی عضو فقهای شورای نگهبان است.
محمد جواد اردشير لاريجانی، تحصيل کرده دکترای رياضی، رييس کميسيون خارجی شورای امنيت ملی و رييس مرکز پژوهش های مجلس در دوره پنجم، و از اميدهای جناح راست برای رسيدن به مدارج عالی حکومتی بود.
او که از نزديکان ناطق نوری، رقيب محمد خاتمی در انتخابات رياست جمهوری هفتم به شمار می رفت، پس از ديدار محرمانه اش با نيک براون، یک مقام وزارت امور خارجه بریتانیا، در آستانه انتخابات رياست جمهوری دوم خرداد ۷۶ و پس از افشای متن آن مذاکرات، با مشکلاتی برای صعود به عالی ترین رده های قدرت رو به رو شد.
محمد جواد لاریجانی از آن پس غير از رياست مرکز تحقيقات فيزيک نظری در سمت های حاشيه ای و از جمله معاونت بين الملل قوه قضاییه قرار داشته است.
برادر ديگر علی لاريجانی که رياست دانشگاه علوم پزشکی ايران را بر عهده دارد، باقر لاريجانی است که زمانی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سمت معاونت را نيز بر عهده داشت.
فاضل لاريجانی ديگر برادر وی از اعضای کميسيون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی است و رايزنی فرهنگی جمهوری اسلامی در کانادا را نيز بر عهده داشته است.
علی لاريجانی متولد سال ۱۳۳۶ شهر نجف در عراق است و سمت های زیادی را در جمهوری اسلامی بر عهده داشته است.(عکس: سایت رسمی علی لاریجانی) برادران لاريجانی يک خواهر نيز دارند که همسر حجت الاسلام مصطفی محقق داماد، يکی از نزديکترين دوستان محمد خاتمی، رییس جمهوری سابق ایران است.
از سپاه تا ریاست رادیو و تلویزیون
علی لاريجانی از اعضای سابق دفتر سياسی سپاه پاسداران به شمار می رود.
وی که دانش آموخته رشته الکترونيک دانشگاه صنعتی شريف است و بعدها در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته فلسفه روی آورد، در سال های اول انقلاب يکی از اعضای شورای مديريت صدا و سيما پس از قطب زاده بود و عملا رییس آن به شمار می رفت.
او در ۲۸ خرداد سال ۶۰ از اين سمت بر کنار شد.
لاريجانی پس از آن به سپاه پاسداران رفت و در دهه ۶۰ علاوه بر حضور در سپاه پاسداران در فواصل زمانی مختلف به معاونت وزارتخانه های «کار امور اجتماعی»، «پست و تلگراف و تلفن» و «وزارت سپاه» منصوب شد و چند سال نيز جانشين فرماندهی ستاد کل سپاه پاسداران را بر عهده داشت.
در سال ۱۳۷۰ وقتی محمد خاتمی تحت فشار روحانيان جناح راست از سمت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت هاشمی رفسنجانی کناره گیری کرد، علی لاريجانی به اين سمت منصوب شد و مدتی بعد با حکم رهبر جمهوری اسلامی به رياست سازمان صدا و سيما رسيد.
وی در انتخابات رياست جمهوری اسلامی سال ۷۶ از حاميان علی اکبر ناطق نوری رقيب محمد خاتمی بود، و به گفته برخی ناظران سياسی، در سال های رياست جمهوری خاتمی، آقای لاريجانی يکی از رهبران محافظه کاران بود.
حتی برخی از چهره های اصلاح طلبان، علی لاریجانی را متهم می کردند که مسئولیت یک جريان رسانه ای را عليه اصلاح طلبان برعهده دارد.
شواهد این ادعا، برنامه هایی بود که از تلویزیون دولتی پخش شدند و عموما فارغ از بازتاب های بسیار در میان افکار عمومی، ضدیت با اصلاح طلبان در آنها پنهان نمی شد.
پخش برنامه های تلويزيونی نظیر «هويت» که از سعید امامی، يکی از طراحان قتل های زنجيره ای، به عنوان سازنده آن نام برده می شود، و برنامه ای چون «چراغ» در جريان قتل های زنجيره ای، و پخش صحنه هايی از کنفرانس برلين که منجر به دستگيری و محاکمه تعدادی از چهره های اصلاح طلب شد، از جمله مشهورترين این برنامه ها بودند.
اصلاح طلبان نيز که اکثريت مجلس ششم را در اختيار داشتند در واکنش به اقدامات علی لاريجانی گزارشی از تحقيق و تفحص در سازمان صدا و سيمای تحت مديريت وی تهيه و بخشی از آن را در مجلس قرائت کردند که حاکی از تخلف ۵۲۵ ميليارد تومانی در رادیو و تلویزیون ایران بود.
علی لاريجانی در سال ۸۳ پس از دو دوره رياست بر صدا و سيما جای خود را به عزت الله ضرغامی، معاون پارلمانی اش داد.
ناکام بزرگ انتخابات
علی لاریجانی در دور اول انتخابات نهمين دوره رياست جمهوری در سال ۸۴ توانست عنوان نامزد اصلی «شوراهای هماهنگی نيروهای انقلاب» متشکل از اغلب احزاب و گروه های شناخته شده محافظه کار، را از آن خود کند.
اما این عنوان بر خلاف توافق های اولیه محافظه کاران به این معنا نبود که نامزدهای دیگری از این جریان سیاسی با «نامزد اصلی» رقابت نکنند؛ چهره هايی چون محمد باقر قاليباف، محسن رضایی و محمود احمدی نژاد که همه در اردوگاه محافظه کاران قرار داشتند از جمله رقبای درون گروهی آقای لاريجانی بودند که در رقابت نهایی نیز حاضر نشدند به نفع وی کناره گیری کنند.
شعار اصلی وی در انتخابات، «هوای تازه، دولت اميد» بود و محور برنامه های اعلام شده از طرف او نیز «پيشرفت زندگی»، «دولت کارآفرين»، «اقتصاد دانش محور» و «کارآمدی نظام» بود.
با اين حال علی لاريجانی نتوانست در انتخابات دور اول انتخابات رياست جمهوری سال ۸۴ از جمع کل ۲۹ ميليون و ۳۱۷ هزار رای بيش از يک ميليون و ۷۴۰ هزار و ۱۶۳ رای را نصيب خود کند.
وی در این انتخابات پس از هاشمی رفسنجانی، محمود احمدی نژاد، مهدی کروبی، محمد باقر قاليباف و مصطفی معين در رتبه ششم از هفت نامزدی قرار گرفت که آرای آنها شمارش شد.
لاریجانی در عين حال تنها رقيب محمود احمدی نژاد بود که چند هفته پس از انتخابات به همکاری با وی رو آورد و اندکی بعد در ۲۴ مرداد ۸۴ با حکم احمدی نژاد به دبيری شورای عالی امنيت ملی و رياست تيم مذاکره کننده هسته ای ایران رسيد.
رقابت يا رفاقت؟
آقای لاريجانی که از خرداد سال ۸۳ يکی از نمايندگان رهبر جمهوری اسلامی در شورای عالی امنيت ملی نيز هست، در همگرايی با سياست انتقاد از دولت های گذشته در چندين مورد به شدت از تيم سابق هسته ای و حسن روحانی، دبير سابق شورای عالی امنيت ملی انتقاد کرد.
وی حتی حسن روحانی و تيم او در مذاکرات هسته ای را به «ساده بودن» متهم کرد و گفت: «ما در غلطان داده ايم و آب نبات گرفته ايم.»
علی لاريجانی اگر چه در دوران رياست خود بر تيم مذاکره کننده هسته ای ایران تصوير يک ديپلمات ميانه رو را از خود ارائه می کرد اما در عمل با سياست های احمدی نژاد همراهی کرد، ولی همواره به رسانه ها اعلام می کرد که اقداماتش «تصميم نظام» است.
با اين همه غلامحسين الهام، سخنگوی دولت نهم، در ۲۸ مهر ۸۶ به خبرنگاران گفت که رییس جمهوری با استعفای علی لاريجانی از دبيری شورای عالی امنيت ملی موافقت کرده است.
اگرچه همزمان اعلام شد که لاريجانی قبل از آن چند بار استعفا کرده بود اما پذيرش ناگهانی استعفای چند ماه قبل وی از سوی احمدی نژاد، اقدامی بود که به گفته برخی منابع رسانه ای، حتی خود لاريجانی را نيز در شوک فرو برد.
علی لاریجانی پس از آن «وجود اختلاف سليقه مديريتی» با احمدی نژاد را دليل برکناری خود اعلام کرد و گفت که نمي خواهد «فعلاً» در اين زمينه حرف بزند.
اما کار لاريجانی به همين جا ختم نشد و او از شهر مذهبی قم که پایگاه روحانیون بلند پایه در ایران است، نامزد انتخابات هشتمين دوره مجلس شورای اسلامی شد و به عنوان نماينده اول این شهر به مجلس راه يافت.
او همراه با محسن رضايی و محمد باقر قاليباف در جريان اين انتخابات، اتحاد نانوشته ای از منتقدان درون گروهی دولت تشکيل دادند و توانستند بخشی از نيروهای نزديک به خود را از طريق «جبهه متحد اصولگرايان » و بخشی ديگر را نيز تحت عنوان «ائتلاف فراگير اصولگرايان» به مجلس روانه کنند.
پس از آن در جريان چند مهمانی ويژه ای که از سوی غلامعلی حداد عادل برای نمايندگان موسوم به اصولگرای راه يافته به مجلس هشتم ترتیب داده شد، علی لاریجانی یک از غایبان بزرگ بود.
رسانه ها از این میهمانی ها به عنوان تلاش غلامعلی حداد عادل برای ابقاء خود در رياست مجلس تعبير کردند؛ تلاش هایی که سرانجام به شکست انجامید و «غایت بزرگ» توانست اکثریت آرای میهمانان را برای رسیدن به مقام ریاست مجلس از آن خود کند تا در ادامه سه دهه حضور در کلیدی ترین مناصب در ساختار سیاسی ایران، برای نخستین بار، ریاست یکی از سوه قوه اصلی را به عهده بگیرد.
