پس از کشمکش های طولانی بر سر برنامه هسته ای جمهوری اسلامی، دولت ایران در نهایت پذیرفت به یکی از درخواست های کلیدی آژانس بین المللی انرژی اتمی پاسخ مثبت دهد و گزارشی را که گفته می شود حاوی نقشه های سری در برنامه اتمی تهران است در اختیار آژانس گذارد.
در همین حال تحلیل گران معتقدند که یانگ جیه چی، وزیر امور خارجه چین، که برای گفت و گو پیرامون فعالیت های اتمی ایران و همچنین روابط دو جانبه تهران و پکن به ایران مسافرت کرده تلاش خواهد کرد تا جمهوری اسلامی را متقاعد کند که با انعطاف پذیری در سیاست های خود مانع از به تصویب رسیدن دور سوم تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد شود.
دکتر جوزف چنگ، استاد علوم سیاسی دانشگاه شهر هنگ کنگ و کارشناس روابط خارجی چین، در همین رابطه به رادیو فردا می گوید که پکن مایل است با حفظ روابط خود با جهان غرب به ایران کمک کند تا این کشور را از تحریم های شدید جهانی در امان نگه دارد.
به اعتقاد آقای چنگ، دولت چین با اعزام وزیر امور خارجه خود به تهران می خواهد پیام حسن نیت خود را به گوش کشورهای غربی برساند و به دنیا بگوید که چین اگر چه با تشدید تحریم های بین المللی مخالف است اما از سوی دیگر می کوشد با اعمال فشار بر دولت ایران، تهران را به همکاری با جامعه جهانی وادار کند.
این کارشناس علوم سیاسی می گوید که وزیر امور خارجه چین، به عنوان نماینده پکن، در این سفر تلاش خواهد کرد تا تهران را تحت فشار گذارد که با جهان غرب و به ویژه با اتحادیه اروپا همکاری کند.
- «شرایط ایده آل برای دولت چین این است که ایران از برنامه های هسته ای خود صرف نظر کرده و درخواست های جامعه جهانی را بپذیرد تا دنیا بتواند نسبت به صلح آمیز بودن برنامه های اتمی ایران اعتماد پیدا کند.»
به اعتقاد آقای چنگ، شرایط ایده آل برای دولت چین این است که ایران از برنامه های هسته ای خود صرف نظر کرده و درخواست های جامعه جهانی را بپذیرد تا دنیا بتواند نسبت به صلح آمیز بودن برنامه های اتمی ایران اعتماد پیدا کند.
وی با این حال خاطر نشان می کند که دولت چین اگر چه با ایران مسلح به سلاح اتمی مخالف است اما با این مسئله که ایران نیز می تواند از انرژی صلح آمیز هسته ای برخوردار شود مشکلی ندارد.
آقای چنگ معتقد است که دولت چین در نظر دارد با حمایت از ایران و همچنین با گسترش مناسبات تجاری خود با تهران به نوعی نقش خود را به خصوص در منطقه خاور میانه پر رنگ تر کند.
از این کارشناس علوم سیاسی می پرسم که چرا دولت چین تا این اندازه نگران اعمال تحریم های شدید تر علیه ایران است؟
وی در پاسخ می گوید که دولت چین همواره بر این موضع پافشاری می کند که پکن اگر چه با تکثیر سلاح های کشتار جمعی مخالف است اما از منافع کشورهای خاور میانه، و به خصوص از منافع کشورهای نفت خیز منطقه، در برابر تهاجمات خارجی حمایت می کند.
وی دلیل این حمایت را وابستگی اقتصاد چین به منابع نفت و گاز خاور میانه و نگرانی پکن از حضور بیش از پیش آمریکا در این منطقه از جهان می داند.
به اعتقاد آقای چنگ، حمایت دولت چین از ایران تا یک حد مشخصی می تواند ادامه یابد و پکن بیش از آن قادر نیست در حمایت از سیاست های جمهوری اسلامی در برابر جهان غرب بایستد.
وی می گوید: «دولتمردان چین این مسئله را می دانند که در سیاست خارجی، داشتن روابط با آمریکا بیشترین اهمیت را دارد. بنا بر این برای چین مهم است که روابط خود را با دولت آمریکا حفظ کند زیرا اگر چین می خواهد همچنان به پیشرفت های اقتصادی خود ادامه دهد باید با گسترش روابط خود با آمریکا خود را از فشارهایی که دولت آمریکا قادر است در عرصه های بین المللی بر این کشور وارد کند در امان نگه دارد.
به عنوان آخرین سوال از استاد علوم سیاسی دانشگاه هنگ کنگ می پرسم که حمایت پکن از تهران تا چه اندازه می تواند بر روابط پکن و واشینگتن تاثیر گذارد؟
وی در پاسخ می گوید که چین و آمریکا روابط بسیار گسترده ای دارند و احتمال اینکه این روابط تحت تاثیر برنامه های اتمی ایران قرار گیرد ضعیف است.
به اعتقاد آقای چنگ می توان گفت که واشینگتن از نقش چین در رویارویی با برنامه های اتمی ایران راضی است و پکن نیز می تواند ادعا کند که در روابط جهانی خود و به ویژه در مورد ایران نقش مسولانه ای را به نمایش گذاشته است.
