ديميترى مدودف رييس جمهور۴۴ ساله روسيه طى ديدار و مذاكرات سه روزه خود در آمريكا انتظار دارد موافقت مقامات سياسى و اقتصادى آن كشور را براى تجهيز و ادامه توليد هواپيماهاى غول پيكر انتونوف-۱۲۴ و همچنين تاسيس مركز تحقيقات تكنولوژى پيشرفته دراسكولكووو- شمال مسكو، مشابه با مركز معروف به «سيليكون ولى» كاليفرنيا، جلب كند.
اقلام ياد شده تنها بخشى از ليست بلند بالاى پيشنهادات سرمايه گذارى و همكارى هاى اقتصادى است كه مدودف با خود به آمريكا مي برد. مدودف اميدوار است از راه تغيير ساختار اقتصادى، تكيه روسيه به صادرات نفت و گاز و مواد خام را كاهش داده و به نسبت، زمينه دست يافتن به توليدات تازه صنعتى با بر خوردارى از مهارتهاى فنى پيشرفته را در كشور خود فراهم سازد.
تفاوت هاى سياسى
توسعه همكارى هاى اقتصادى و افزايش سرمايه گذارى هاى مستقيم آمريكا در روسيه مستلزم وجود هماهنگى سياسى بيشتر مابين واشنگتن و مسكو در جامعه جهانى است. افزايش سطح همكارى هاى تجارى و اقتصادى مابين دو كشور نيز به نوبه خود به ايجاد گرايش هاى سياسى نزديكتر مابين آنها مى انجامد.
در چنين صورتى، مناسبات دو كشور از سطح همكارى هاى عادى عبور كرده و به سطح همكارى هاى استراتژيك ارتقاء مي يابد.
در وضعيت كنونى، طبيعت روابط مسكو و واشنگتن دوستانه و كارى است. حفظ روابط كارى مابين دو كشور تنها از راه ادامه تامين نياز هاى متقابل و بر اساس تداوم بده بستان هاى سياسى و اقتصادى امكان پذير است و در شرايط خاص نيز مي تواند بسرعت در مسيرى دشوار و پر تنش قرار گيرد.
اظهارات چند روز پيش مدودوف در ارتباط با ايران و انتقاد او از اعمال تحريم هاى يك جانبه اروپا و آمريكا عليه تهران، با وجود همكارى هاى سياسى قابل ملاحظه دو كشور، حاكى از ادامه وجود تفاوتهاى آشكار مابين روسيه و آمريكا در نحوه بر خورد با مشكلات جهانى است.
روسيه و آمريكا در مورد نحوه كنترل برنامه اتمى تهران، رويارويى با مسئله صلح اعراب و اسرائيل، ميزان حمايت از فلسطينيان، و روش مطلوب برخورد با كره شمالى داراى سليقه هايى متفاوت اند.
اين تفاوتها را در گرجستان و يا اجراى طرح استقرار دفاع موشكى در شرق اروپا و گسترش ناتو در مرزهاى غربى روسيه ميتوان به نحوى روشنتر مشاهده كرد. در منطقه خزر و در آسياى مركزى دو كشور دررقابتى نزديك و نه چندان دوستانه اند براى افزايش نفوذ درگيرند.
روحيه جنگ سرد
در آمريكا هنوز نگاه به روسيه متاثر از خاطرات توام با ترديد دوران جنگ سرد است. در سال ۱۹۷۴ با تصويب اصلاحيه موسوم به جكسون- ونيك، در كنگره آمريكا، به بهانه اعمال محدوديت سفر يهوديان از اتحاد شوروى سابق به خارج، موقعيت آن كشور از سطح «مطلوبترين» شريك خارجى يك درجه تنزل كرد و به سطح مناسبات عادى رسيد.
در نتيجه تغيير ياد شده، از آن زمان ارسال پاره اى محصولات پيشرفته و يا بعضى از كمكهاى فنى آمريكا به روسيه با محدوديت هايى روبرو بوده است. با وجود لغو رواديد مسافرتى مابين مسكو و تل آويو، محدوديت هاى ناشى از اجراى مصوبه جكسون- ونيك هنوز لغو نشده اند.
يك نمونه ديگر از ادامه ترديد آمريكا در قبال روسيه مربوط به پذيرفتن آن كشور در سازمان تجارت جهانى است. پرسشنامه پيوستن به سازمان تجارت جهانى را روسيه در سال ۱۹۹۳ تكميل و ارسال كرده است. واشنگتن هنوز قبول اين تقاضا را به صورت جدى در دستور كار قرار نداده است.
سفر اوباما به مسكو
ديدار ماه ژوئيه گذشته اوباما از مسكو به زدودن پاره اى از ابهام هاى موجود مابين روسيه و آمريكا و در نتيجه افزايش همكارى هاى امنيتى، سياسى و اقتصادى مابين دو كشور انجاميد.
لغو طرح ايجاد سيستم دفاع موشكى و استقرار شبكه رادار در دو كشور چك و لهستان، همكارى روسيه در جنگ افغانستان، همكارى در جهت پيشبرد صلح خاورميانه، امضاء پيمان محدود كردن تعداد كلاهكهاى اتمى دو كشور (موسوم به سالت) و همچنين حمايت از قطعنامه ۱۹۲۹ شوراى امنيت عليه ايران از جمله دستاوردهاى نزديكى يك سال گذشته مابين رهبران كرملين و كاخ سفيد محسوب مي شود.
روسيه انتظار دارد كه اين همكارى ها به خصوص در بعد تجارى و اقتصادى بيش از پيش افزايش يابد.
براى پاسخگويى مثبت به اين تقاضا، امريكا خواستار امنيت بيشتر سرمايه گذارى هاى خارجى در روسيه و همچنين همكارى هاى سياسى نزديكتر مسكو با واشنگتن در جامعه جهانى است.
نيازهاى روسيه
رهبران كرملين با توجه به وضعيت كنونى رشد صنعتى و دشوارى هاى اقتصادى روسيه، توسعه همكارى هاى اقتصادى با غرب را غير قابل اجتناب مي بينند.
در عين حال همراهى سياسى مسكو با واشنگتن، حداقل نزد محافل رسانه اى و افكار عمومى روسيه، با ترديد هاى جدى روبرو است. به موجب يك نظر خواهى كه هفته قبل از سوى يك فرستنده راديويى روسيه انجام شد ۸۲ در صد از شنوندگان، مشاركت مسكو در اعمال فشارهاى تازه عليه تهران را مردود شمردند. پاره اى از صاحب نظران روسى ترديد دارند كه آمريكا به تمامى تعهدات متقابل خود در مقابل همكارى هاى روسيه عمل كند.
با وجود این، مدودوف اميدوار است كه طى ديدار از آمريكا به نتايج چشمگيرى در جهت جلب همكاري هاى اقتصادى آمريكا، و توسعه تجارت با آن كشور دست يابد.
تجارت محدود كنونى
در حال حاضر آمريكا هشتمين شريك تجارى روسيه محسوب مي شود. ميزان تجارت سالانه دو كشور تنها ۱۸.۵ ميليارد دلار است. در حالى كه امريكا بزرگترين اقتصاد دنيا را دارا است و روسيه بزرگترين صادر كننده انرژى ( نفت و گاز) در دنيا محسوب مي شود.
بيش از هشتاد در صد از صادرات روسيه به آمريكا را نفت خام، كودهاى شيميايى، تايتانيوم و آلومينيوم تشكيل مي دهد. روسيه مايل است ضمن گسترش صادرات نفت خام و دست يافتن به امكان صدور گاز مايع به آمريكا، در بازار مصرف كالاهاى ساخته شده آمريكا نيز در آينده جاى پاى مناسبى پيدا كند.
ميزان مبادلات تجارى روسيه با تركيه نزديك به دوبرابر مبادلات آن كشور با آمريكا است. رهبران سياسى و اقتصادى آمريكا نيز اعتقاد دارد كه امكان توسعه سريع مناسبات دو كشور روسيه و امريكا و دست يافتن به شرايط همكارى هاى استراتژيك مابين دو كشور فراهم است.
يكى از قرار دادهايى كه انتظار مي رود حين ديدار سه روزه مدودوف از آمريكا به امضاء برسد، خريد تعدادى هواپيماهاى ۷۳۷ مسافرى به ارزش سه ميليارد دلار از كمپانى بوئينگ است. روسيه قصد دارد تعداد ۵۰ فروند از اين نوع هواپيماهاى بدنه باريك را براى استفاده در مسير هاى كوتاه خطوط همايى خود بكار گيرد.
آمريكا نيز به نوبه خود توسعه همكاري هاى سياسى و اقتصادى با روسيه را در جهت مصالح امنيت منطقه و همچنين توسعه بازار هاى تجارى خود مي بيند.
از اين لحاظ اوباما ديدار با مدودوف را «ديدار ابتكارها و راهگشايى» نام داده است. با توجه به نگاه مثبت و اميدوار مدودف و اوباما نسبت به آينده مناسبات واشنگتن و مسكو، ديدار در دست انجام و مذاكرات دو رهبر ميتواند به نزديكى بيشتر روابط دو كشور منجر شود.
اقلام ياد شده تنها بخشى از ليست بلند بالاى پيشنهادات سرمايه گذارى و همكارى هاى اقتصادى است كه مدودف با خود به آمريكا مي برد. مدودف اميدوار است از راه تغيير ساختار اقتصادى، تكيه روسيه به صادرات نفت و گاز و مواد خام را كاهش داده و به نسبت، زمينه دست يافتن به توليدات تازه صنعتى با بر خوردارى از مهارتهاى فنى پيشرفته را در كشور خود فراهم سازد.
تفاوت هاى سياسى
توسعه همكارى هاى اقتصادى و افزايش سرمايه گذارى هاى مستقيم آمريكا در روسيه مستلزم وجود هماهنگى سياسى بيشتر مابين واشنگتن و مسكو در جامعه جهانى است. افزايش سطح همكارى هاى تجارى و اقتصادى مابين دو كشور نيز به نوبه خود به ايجاد گرايش هاى سياسى نزديكتر مابين آنها مى انجامد.
در چنين صورتى، مناسبات دو كشور از سطح همكارى هاى عادى عبور كرده و به سطح همكارى هاى استراتژيك ارتقاء مي يابد.
در وضعيت كنونى، طبيعت روابط مسكو و واشنگتن دوستانه و كارى است. حفظ روابط كارى مابين دو كشور تنها از راه ادامه تامين نياز هاى متقابل و بر اساس تداوم بده بستان هاى سياسى و اقتصادى امكان پذير است و در شرايط خاص نيز مي تواند بسرعت در مسيرى دشوار و پر تنش قرار گيرد.
اظهارات چند روز پيش مدودوف در ارتباط با ايران و انتقاد او از اعمال تحريم هاى يك جانبه اروپا و آمريكا عليه تهران، با وجود همكارى هاى سياسى قابل ملاحظه دو كشور، حاكى از ادامه وجود تفاوتهاى آشكار مابين روسيه و آمريكا در نحوه بر خورد با مشكلات جهانى است.
روسيه و آمريكا در مورد نحوه كنترل برنامه اتمى تهران، رويارويى با مسئله صلح اعراب و اسرائيل، ميزان حمايت از فلسطينيان، و روش مطلوب برخورد با كره شمالى داراى سليقه هايى متفاوت اند.
اين تفاوتها را در گرجستان و يا اجراى طرح استقرار دفاع موشكى در شرق اروپا و گسترش ناتو در مرزهاى غربى روسيه ميتوان به نحوى روشنتر مشاهده كرد. در منطقه خزر و در آسياى مركزى دو كشور دررقابتى نزديك و نه چندان دوستانه اند براى افزايش نفوذ درگيرند.
روحيه جنگ سرد
در آمريكا هنوز نگاه به روسيه متاثر از خاطرات توام با ترديد دوران جنگ سرد است. در سال ۱۹۷۴ با تصويب اصلاحيه موسوم به جكسون- ونيك، در كنگره آمريكا، به بهانه اعمال محدوديت سفر يهوديان از اتحاد شوروى سابق به خارج، موقعيت آن كشور از سطح «مطلوبترين» شريك خارجى يك درجه تنزل كرد و به سطح مناسبات عادى رسيد.
در نتيجه تغيير ياد شده، از آن زمان ارسال پاره اى محصولات پيشرفته و يا بعضى از كمكهاى فنى آمريكا به روسيه با محدوديت هايى روبرو بوده است. با وجود لغو رواديد مسافرتى مابين مسكو و تل آويو، محدوديت هاى ناشى از اجراى مصوبه جكسون- ونيك هنوز لغو نشده اند.
يك نمونه ديگر از ادامه ترديد آمريكا در قبال روسيه مربوط به پذيرفتن آن كشور در سازمان تجارت جهانى است. پرسشنامه پيوستن به سازمان تجارت جهانى را روسيه در سال ۱۹۹۳ تكميل و ارسال كرده است. واشنگتن هنوز قبول اين تقاضا را به صورت جدى در دستور كار قرار نداده است.
سفر اوباما به مسكو
ديدار ماه ژوئيه گذشته اوباما از مسكو به زدودن پاره اى از ابهام هاى موجود مابين روسيه و آمريكا و در نتيجه افزايش همكارى هاى امنيتى، سياسى و اقتصادى مابين دو كشور انجاميد.
لغو طرح ايجاد سيستم دفاع موشكى و استقرار شبكه رادار در دو كشور چك و لهستان، همكارى روسيه در جنگ افغانستان، همكارى در جهت پيشبرد صلح خاورميانه، امضاء پيمان محدود كردن تعداد كلاهكهاى اتمى دو كشور (موسوم به سالت) و همچنين حمايت از قطعنامه ۱۹۲۹ شوراى امنيت عليه ايران از جمله دستاوردهاى نزديكى يك سال گذشته مابين رهبران كرملين و كاخ سفيد محسوب مي شود.
روسيه انتظار دارد كه اين همكارى ها به خصوص در بعد تجارى و اقتصادى بيش از پيش افزايش يابد.
براى پاسخگويى مثبت به اين تقاضا، امريكا خواستار امنيت بيشتر سرمايه گذارى هاى خارجى در روسيه و همچنين همكارى هاى سياسى نزديكتر مسكو با واشنگتن در جامعه جهانى است.
نيازهاى روسيه
رهبران كرملين با توجه به وضعيت كنونى رشد صنعتى و دشوارى هاى اقتصادى روسيه، توسعه همكارى هاى اقتصادى با غرب را غير قابل اجتناب مي بينند.
در عين حال همراهى سياسى مسكو با واشنگتن، حداقل نزد محافل رسانه اى و افكار عمومى روسيه، با ترديد هاى جدى روبرو است. به موجب يك نظر خواهى كه هفته قبل از سوى يك فرستنده راديويى روسيه انجام شد ۸۲ در صد از شنوندگان، مشاركت مسكو در اعمال فشارهاى تازه عليه تهران را مردود شمردند. پاره اى از صاحب نظران روسى ترديد دارند كه آمريكا به تمامى تعهدات متقابل خود در مقابل همكارى هاى روسيه عمل كند.
با وجود این، مدودوف اميدوار است كه طى ديدار از آمريكا به نتايج چشمگيرى در جهت جلب همكاري هاى اقتصادى آمريكا، و توسعه تجارت با آن كشور دست يابد.
تجارت محدود كنونى
در حال حاضر آمريكا هشتمين شريك تجارى روسيه محسوب مي شود. ميزان تجارت سالانه دو كشور تنها ۱۸.۵ ميليارد دلار است. در حالى كه امريكا بزرگترين اقتصاد دنيا را دارا است و روسيه بزرگترين صادر كننده انرژى ( نفت و گاز) در دنيا محسوب مي شود.
بيش از هشتاد در صد از صادرات روسيه به آمريكا را نفت خام، كودهاى شيميايى، تايتانيوم و آلومينيوم تشكيل مي دهد. روسيه مايل است ضمن گسترش صادرات نفت خام و دست يافتن به امكان صدور گاز مايع به آمريكا، در بازار مصرف كالاهاى ساخته شده آمريكا نيز در آينده جاى پاى مناسبى پيدا كند.
ميزان مبادلات تجارى روسيه با تركيه نزديك به دوبرابر مبادلات آن كشور با آمريكا است. رهبران سياسى و اقتصادى آمريكا نيز اعتقاد دارد كه امكان توسعه سريع مناسبات دو كشور روسيه و امريكا و دست يافتن به شرايط همكارى هاى استراتژيك مابين دو كشور فراهم است.
يكى از قرار دادهايى كه انتظار مي رود حين ديدار سه روزه مدودوف از آمريكا به امضاء برسد، خريد تعدادى هواپيماهاى ۷۳۷ مسافرى به ارزش سه ميليارد دلار از كمپانى بوئينگ است. روسيه قصد دارد تعداد ۵۰ فروند از اين نوع هواپيماهاى بدنه باريك را براى استفاده در مسير هاى كوتاه خطوط همايى خود بكار گيرد.
آمريكا نيز به نوبه خود توسعه همكاري هاى سياسى و اقتصادى با روسيه را در جهت مصالح امنيت منطقه و همچنين توسعه بازار هاى تجارى خود مي بيند.
از اين لحاظ اوباما ديدار با مدودوف را «ديدار ابتكارها و راهگشايى» نام داده است. با توجه به نگاه مثبت و اميدوار مدودف و اوباما نسبت به آينده مناسبات واشنگتن و مسكو، ديدار در دست انجام و مذاكرات دو رهبر ميتواند به نزديكى بيشتر روابط دو كشور منجر شود.
