اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی از تصمیم ایران برای از سرگیری فعالیت‌های هسته‌ایش در تاسیسات فردو «شدیدا ابراز نگرانی کردند» و از تهران خواستند مفاد برجام را رعایت کند یا علیه آن اقدام می‌کنند.
در بیانیه مشترکی که روز دوشنبه ۲۰ آبان منتشر شد، آمده است: «وزیران خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا همراه با شورای اروپایی از آخرین خبرها مبنی بر اینکه ایران فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم در فردو را از سر گرفته و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز ۱۱ نوامبر آن را تایید کرده است شدیدا نگران هستند».
این سه کشور و اتحادیه اروپا از ایران خواسته‌اند «همه اقداماتی که با برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ناسازگار است» را به وضعیت سابق بازگرداند.
جمهوری اسلامی ایران از اردیبهشت امسال و همزمان با سالگرد خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با تهران، اعلام کرد که به صورت مرحله‌ای و هر دو ماه یک‌بار سطح تعهداتش در برجام را کاهش می‌دهد.
از آن زمان، تهران از تعهداتش در زمینه سطح غنی‌سازی، افزایش ذخایر اورانیوم، بکارگیری سانتریفوژهای پیشرفته و راه‌اندازی سایت فردو عدول کرده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه تایید کرد که ایران فعالیت‌های غنی‌سازی در فردو را از سر گرفته است. این سایت که در دل کوه و در نزدیکی شهر قم قرار دارد بیش از هزار سانتریفوژ را در خود جای داده است.
بیانیه مشترک سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا می‌گوید: «ما آماده‌ایم که همه مکانیسم‌ها در برنامه جامع اقدام مشترک (توافق هسته‌ای)، از جمله مکانیسم حل مسائل مربوط به اجرای تعهدات ایران در برجام را مدنظر قرار دهیم».
این بیانیه می‌افزاید: «ما آماده‌ایم به تلاش‌های دیپلماتیک خود برای فراهم کردن شرایط و تسهیل زمینه کاهش تنش‌ها در منطقه خاورمیانه ادامه دهیم. ولی این تلاش‌ها بواسطه اقدامات اخیر ایران به نحو فزاینده‌ای دشوار شده است».
فرانسه، بریتانیا و آلمان همچنین از ایران خواسته‌اند تا همکاری کاملی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد.
تهران اخیرا اعلام کرد که یک بازرس آژانس را اخراج کرده است و دلیل آن را «همراه داشتن مواد مشکوک» اعلام کرد.
ابزار مکانیسم که این سه کشور و اتحادیه اروپا روی آن تاکید کرده‌اند در بند ۳۷ برجام گنجانده شده است و «مکانیسم ماشه» خوانده می‌شود.
بر اساس این بند، در صورت نقض پایبندی ایران به برجام، قدرت‌های جهانی به طور خودکار می‌توانند تمام تحریم‌های بین‌المللی گذشته علیه تهران را فعال کنند.
اگر هر یک از سه کشور اروپایی امضاءکننده توافق اتمی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) به این نتیجه برسند که ایران این توافق را نقض کرده است آنها می‌توانند روند بررسی اختلاف را به جریان بیندازند که ظرف مدتی کمتر از ۶۵ روز این مسئله به شورای امنیت ارجاع داده خواهد شد و این نهاد ممکن است از سرگیری سریع تحریم‌ها علیه ایران را تصویب کند.
ایران بارها گفته است که کشورهای اروپایی باقیمانده در برجام باید منافع اقتصادی تهران در این توافق را برآورده سازند.
فرانسه، بریتانیا و آلمان از راه‌اندازی یک سازوکار مالی موسوم به «اینس‌تکس» برای تجارت با ایران خبر داده‌اند ولی مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند که این سازوکار اجرایی نشده و اروپا در اجرای تعهداتش «تعلل» می‌کند.
