گزارشها از ایران حاکی است که بهای ارزهای خارجی در بازار آزاد تهران بار دیگر سیر صعودی پیدا کرد و هر دلار آمریکا به ۱۲هزار تومان و هر یورو به ۱۴هزار تومان رسید.
بازار طلا نیز در روز یکشنبه ۱۱ شهریور متلاطم بود و بهای هر سکه به چهار میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.
خبرگزاری ایسنا در گزارشی گفته که علت بالا رفتن لحظهای قیمتها در بازار ارز و سکه، «شدت گرفتن تقاضا» بوده است.
به نوشته این خبرگزاری، بازار ارز امروز «در نوسان و هیجانی قرار داشت که در چند روز گذشته شروع و از دیروز شدت گرفت. دلار تا مرز ۱۲ هزار تومان پیش رفت و ۱۱ هزار و ۹۰۰ تومان هم معامله شد، یورو نیز تا ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان فروش رفت».
ایسنا از سوی دیگر گزارش داده است، «صرافانی هم که ارز خدماتی از جمله مسافرتی، دانشجویی و درمانی را در چارچوب ضوابط بانک مرکزی میفروشند قیمتها را به مانند گذشته نزدیک به نرخ بازار نگه داشتند و دلار را تا ۱۱ هزار و ۸۰۰ و یورو را تا ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان فروختند».
بازارهای مالی ایران که در ماههای گذشته به شدت آشفته بوده است، بعد از ارائه سیاستهای جدید ارزی بانک مرکزی در ۱۶ مرداد، برای مدت کوتاهی به آرامش رسید تا جایی که قیمت دلار تا زیر ده هزار تومان رسید.
با این حال، در روزهای اخیر قیمت ارز و سکه طلا به صورت جهشی بالا رفته است که به گفته خبرگزاری ایسنا، «بررسی دلیل رشد قیمت ارز به برخی خبرها و سیگنالها از سوی مسئولان بر میگردد و بخشی دیگر به تقاضای پیش رو».
این خبرگزاری از قول «فعالان بازار» خبر داده که «اکنون فروشنده عادی در بازار بسیار کم پیدا میشود و اگر هم فروشندهای هست افرادی هستند که برای نوسانگیری دست به معامله میزنند».
عبدااناصر همتی، رئیس بانک مرکزی ایران، روز شنبه گفته بود که «ذخایر ارزی، ناموس بانک مرکزی است» و سیاست این است که «از منابع بانک مرکزی برای تنظیم بازار ارز» استفاده نشود و کنترل بازار ارز از راه وارد شدن منابع حاصل از صادرت غیرنفتی تامین شود.
با این حال تحلیلگران اقتصادی و فعالان بازار میگویند صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی که ملزم به ارائه ارزهای خود در بازار هستند تا آن را به تعادل برسانند، تنها بخشی از آن را وارد بازار میکنند که تکافوی نیازهای آن نیست.
بر اساس آماری که رئیس بانک مرکزی ایران ارائه کرده است، میزان صادرات غیرنفتی ایران ۴۰ میلیارد دلار در سال است.
با خروج آمریکا از توافق هستهای شش قدرت جهانی با ایران موسوم به «برجام» در ۱۸ اردیبهشت امسال، وضعیت اقتصادی ایران به شدت متشنج شده و علاوه بر کاهش صادرات نفت در یک ماه گذشته، قیمت کالاهای اساسی، ارز و سکه نیز به شدت افزایش یافته است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، میگوید که آماده مذاکره با مقامهای ایران برای دستیابی به توافقی بهتر در مورد برنامه هستهای، موشکی و نقش تهران در منطقه است. ولی مقامهای جمهوری اسلامی بویژه آیتالله علی خامنهای این پیشنهاد را رد کردهاند.
رهبر ایران حتی هر نوع مذاکره با آمریکا را ممنوع کرده است.
به نظر میرسد علاوه بر تشدید تقاضا در بازار ارز و سکه طلا، ناامیدی مقامهای جمهوری اسلامی از اتحادیه اروپا برای حمایت از تهران در برابر تحریمهای آمریکا باعث شوک به بازار و بالا رفتن قیمتها شده است.
کشورهای اروپایی گفتهاند که اگر ایران به تعهداتش در برجام پایبند بماند، آنها نیز مشوقهای اقتصادی برای تهران در نظر خواهند گرفت ولی هنوز اقدامی در این زمینه صورت ندادهاند.
همین امر خشم مقامهای تهران را برانگیخته است تا جایی که رهبر ایران روز هفتم شهریور خطاب به دولت حسن روحانی گفت که «در مسائلی نظیر برجام، از اروپاییها قطع امید کنید».
در تازهترین مورد، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، روز یکشنبه درباره «پیامدهای جدی عدم انتفاع ایران از توافق هستهای» به اروپاییها هشدار داد.
کمال خرازی در ملاقات با آلیستر برت، معاون وزیر امور خارجه انگلیس در امور خاورمیانه و شمال آفریقا، گفت: «سه کشور اروپایی تاکنون نتوانستهاند اقدام لازم را برای تامین منافع ایران از برجام انجام دهند».
اشاره وی به کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان است که از اعضای گروه پنج به علاوه یک بودند.
آقای خرازی افزود: «اعمال تحریمها و فشارها و عدم اقدام سریع اروپا در اجرای تعهدات خود در قالب برجام تبعات جدی در پیش خواهد داشت».
ایالات متحده آمریکا اواسط مردادماه دور اول تحریمها علیه ایران را که به خاطر برجام معلق شده بودند، دوباره اجرایی کرد. دور دوم تحریمها که شامل محدودیتها در زمینه فروش نفت ایران است از روز ۱۳ آبان ماه عملی میشود.