ايران با انبوه درآمدهای ارزی خود از محل نفت چه می‌کند؟ گفت‌وگوی اقتصادی امروز راديو فردا به همين موضوع می‌پردازد.
رادیو فردا: اصغر ابراهيمی اصل، معاون وزير نفت جمهوری اسلامی، روز دوشنبه حجم درآمدهای ارزی ايران از محل نفت را در هشت سال گذشته، ۷۰۰ ميليارد دلار ارزيابی کرده و گفته است که اين رقم معادل ۷۰ درصد در آمد نفتی ايران در ۱۰۳ سال گذشته بوده است. آيا ديگر منابع کارشناسی ايرانی و خارجی اين ارزيابی را قبول دارند؟
فریدون خاوند: اگر فقط ارزش اسمی دلار را در نظر بگيريم کل درآمد نفتی ايران از اول پيدايش صنعت نفت تا کنون حدود هزار و ۱۷۰ ميليارد دلار بوده است که ۱۳۲ ميليارد آن پيش از انقلاب اسلامی به دست آمده و مابقی، يعنی معادل ۱۰۳۸ ميليارد دلار آن بعد از انقلاب به دست آمده است.
از کل درآمد بعد از انقلاب هم حدود ۶۰ درصد نصيب دولت های نهم و دهم شده است. به بيان ديگر محمود احمدی نژاد نزديک به ۶۰۰ ميليارد دلار از محل نفت درآمد داشته است، نزديک به سه برابر محمد خاتمی.
ولی اصولا مقايسه درآمدهای اسمی دلار از لحاظ علمی نادرست است چون که دلار ۶۰ سال پيش از لحاظ قدرت خريد با دلار ۲۰ سال پيش يا دلار امروز قابل مقايسه نيست. با اين همه ترديد نيست که آقای احمدی نژاد طی نزديک به هشت سال زمامداری‌اش از بهترين دوران رونق بازار نفت برخوردار شده است ، همان طور که عرض کردم با حدود ۶۰۰ ميليارد دلار درآمد ارزی از محل فروش نفت خام.
اين پرسش مطرح می‌شود که دسترسی آقای احمدی نژاد به يک چنين حجمی از درآمد ارزی چه تاثيری بر اقتصاد ايران در طول زمامداری ايشان داشته است؟
با وجود اين رونق ارزی، ايران از سال ۱۳۸۷ تا امروز طولانی‌ترين دوره رکود بعد از جنگ عراق را تجربه کرده است.
در سال ۱۳۹۰ خورشيدی رقم درآمد سالانه نفتی ايران رکوردی را در حدود ۱۲۰ ميليارد دلار به ثبت رساند. ولی بر پايه اکثر ارزيابی‌های کارشناسی داخلی و بين‌المللی، از مرکز پژوهش‌های مجلس گرفته تا صندوق بين‌المللی پول و بانک جهانی، رشد اقتصادی ايران در محدوده صفر درصد و حتی زير صفر همراه با پيامدهای آن به خصوص بيکاری قرار گرفته است.
چرا اين طور بوده است؟ چرا اين حجم انبوه درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت نتوانسته است به اقتصاد ايران جان ببخشد؟
به اين دليل ساده که دلارهای نفتی در خدمت سياست‌های نادرست به کار گرفته می‌شوند.
اين دلارها برای دولت توهم ثروت را به وجود آورده است. مثل هميشه صاحبان قدرت را قانع کرده است که با اين نعمت بادآورده همه کاری می‌شود کرد. نتيجه اين که دولت پروارتر شده، واردات اوج گرفت و فساد بيشتری رواج پيدا کرد و در مقابل؛ توليد کنندگان و کارآفرينان واقعی بيش از پيش به حاشيه رانده شدند و در اين ميان فقط يک پرسش باقی ماند و آن اينکه صدها ميليارد دلار درآمد نفتی کجا رفت؟
رادیو فردا: اصغر ابراهيمی اصل، معاون وزير نفت جمهوری اسلامی، روز دوشنبه حجم درآمدهای ارزی ايران از محل نفت را در هشت سال گذشته، ۷۰۰ ميليارد دلار ارزيابی کرده و گفته است که اين رقم معادل ۷۰ درصد در آمد نفتی ايران در ۱۰۳ سال گذشته بوده است. آيا ديگر منابع کارشناسی ايرانی و خارجی اين ارزيابی را قبول دارند؟
فریدون خاوند: اگر فقط ارزش اسمی دلار را در نظر بگيريم کل درآمد نفتی ايران از اول پيدايش صنعت نفت تا کنون حدود هزار و ۱۷۰ ميليارد دلار بوده است که ۱۳۲ ميليارد آن پيش از انقلاب اسلامی به دست آمده و مابقی، يعنی معادل ۱۰۳۸ ميليارد دلار آن بعد از انقلاب به دست آمده است.
از کل درآمد بعد از انقلاب هم حدود ۶۰ درصد نصيب دولت های نهم و دهم شده است. به بيان ديگر محمود احمدی نژاد نزديک به ۶۰۰ ميليارد دلار از محل نفت درآمد داشته است، نزديک به سه برابر محمد خاتمی.
ولی اصولا مقايسه درآمدهای اسمی دلار از لحاظ علمی نادرست است چون که دلار ۶۰ سال پيش از لحاظ قدرت خريد با دلار ۲۰ سال پيش يا دلار امروز قابل مقايسه نيست. با اين همه ترديد نيست که آقای احمدی نژاد طی نزديک به هشت سال زمامداری‌اش از بهترين دوران رونق بازار نفت برخوردار شده است ، همان طور که عرض کردم با حدود ۶۰۰ ميليارد دلار درآمد ارزی از محل فروش نفت خام.
اين پرسش مطرح می‌شود که دسترسی آقای احمدی نژاد به يک چنين حجمی از درآمد ارزی چه تاثيری بر اقتصاد ايران در طول زمامداری ايشان داشته است؟
با وجود اين رونق ارزی، ايران از سال ۱۳۸۷ تا امروز طولانی‌ترين دوره رکود بعد از جنگ عراق را تجربه کرده است.
در سال ۱۳۹۰ خورشيدی رقم درآمد سالانه نفتی ايران رکوردی را در حدود ۱۲۰ ميليارد دلار به ثبت رساند. ولی بر پايه اکثر ارزيابی‌های کارشناسی داخلی و بين‌المللی، از مرکز پژوهش‌های مجلس گرفته تا صندوق بين‌المللی پول و بانک جهانی، رشد اقتصادی ايران در محدوده صفر درصد و حتی زير صفر همراه با پيامدهای آن به خصوص بيکاری قرار گرفته است.
چرا اين طور بوده است؟ چرا اين حجم انبوه درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت نتوانسته است به اقتصاد ايران جان ببخشد؟
به اين دليل ساده که دلارهای نفتی در خدمت سياست‌های نادرست به کار گرفته می‌شوند.
اين دلارها برای دولت توهم ثروت را به وجود آورده است. مثل هميشه صاحبان قدرت را قانع کرده است که با اين نعمت بادآورده همه کاری می‌شود کرد. نتيجه اين که دولت پروارتر شده، واردات اوج گرفت و فساد بيشتری رواج پيدا کرد و در مقابل؛ توليد کنندگان و کارآفرينان واقعی بيش از پيش به حاشيه رانده شدند و در اين ميان فقط يک پرسش باقی ماند و آن اينکه صدها ميليارد دلار درآمد نفتی کجا رفت؟
