آیتالله علی خامنهای به شدت از سیاستهای جدید ایالات متحده در قبال ایران و خروج از برجام انتقاد کرد و در عین حال هفت شرط مقابل اروپاییها گذاشت که در صورت اجرای آنها، ایران در توافق هستهای باقی میماند.
رهبر جمهوری اسلامی شامگاه چهارشنبه دوم خرداد در «مراسم افطاری» مسئولان جمهوری اسلامی با اشاره به انصراف شرکتهای اروپایی از حضور در ایران گفت که نمیتوان اقتصاد کشور را از راه «برجام اروپایی» درست کرد.
وی شش شرط برای ادامه برجام با کشورهای اروپایی مطرح و تهدید کرد که در صورت اجرا نشدن این شرطها، ایران فعالیتهای گذشته اتمی خود را از سر خواهد گرفت.
«صدور قطعنامه علیه آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل»، «مطرح نشدن برنامه موشکی و اقدامات منطقهای ایران در مذاکرات»، «تضمین تجارت با ایران از سوی بانکهای اروپایی»، «تضمین فروش کامل نفت ایران»، «جبران بدعهدی گذشته» و «مقابله با تحریمهای آمریکا» شش شرط آیتالله خامنهای برای ماندن ایران در برجام است.
وی درباره شرط هفتم خود نیز گفت: «اگر اروپاییها در پاسخگویی به مطالبات ما تعلل کردند، حق ایران برای آغاز فعالیتهای هستهای محفوظ است».
رهبر ایران در توضیح شرط اول خود گفت: «سه کشور اروپایی در ۱۳-۱۴ سال قبل (توافق سعد آباد در دولت محمدخاتمی) یک بدعهدی بزرگی کردند ... باید ثابت کنند امروز آن بیصداقتی و بدعهدی را نخواهند داشت».
وی مدعی شد: «در دوسال گذشته آمریکا بارها برجام را نقض کرده است و اروپاییها ساکت ماندهاند. اروپا باید آن سکوت را جبران کند».
آیتالله خامنهای همچنین با بیان اینکه «آمریکا با خروج از برجام قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را نقض کرده است» خواستار آن شد که «اروپا یک قطعنامه علیه نقض آمریکا، صادر کند».
«صدور قطعنامه علیه آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل»، «مطرح نشدن برنامه موشکی و اقدامات منطقهای ایران در مذاکرات»، «تضمین تجارت با ایران از سوی بانکهای اروپایی»، «تضمین فروش کامل نفت ایران»، «جبران بدعهدی گذشته» و «مقابله با تحریمهای آمریکا» شش شرط اصلی آیتالله خامنهای برای ماندن ایران در برجام است.
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در تایید توافق اتمی وین صادر شد.
رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرد اروپا «باید متعهد شود که بحث موشکی و منطقهای جمهوری اسلامی را مطرح نخواهد کرد».
وی تاکید کرد: «اروپا باید با هر گونه تحریم جمهوری اسلامی مقابله کند و مقابل تحریمهای آمریکا صریح بایستد».
«تضمین فروش کامل نفت ایران»، «تضمین تجارت با ایران از سوی بانکهای اروپایی» دیگر شرطهای آیتالله خامنهای است.
بهدنبال اعلام خروج آمریکا از برجام، کشورهای اروپایی اعلام کردهاند که در برجام باقی خواهند ماند.
آنها از ایران خواستهاند به تعهدات خود پایبند باشد و از تلاش خود برای یافتن راهی به منظور فرار از تحریمهای سختگیرانه آمریکا علیه شرکتهای اروپایی فعال در ایران خبر دادهاند.
انتقاد شدید از سیاستهای آمریکا و خروج از برجام
رهبر ایران در بخش عمدهای از سخنانش به شدت از سیاستهای جدید ایالات متحده در قبال ایران و خروج از برجام انتقاد کرد و گفت که واشینگتن «مثل گربه معروف داستان تام و جری باز هم شکست خواهد خورد».
آیت الله خامنهای مدعی شد که پس از انقلاب بهمن ۵۷، آمریکا «انواع» اقدامات سیاسی، اقتصادی، نظامی و تبلیغاتی را علیه جمهوری اسلامی «سازماندهی کرده است».
وی تاکید کرد که هدف آمریکا از این اقدامات «براندازی» جمهوری اسلامی بوده است و این کلمه اخیرا نیز تکرار میشود.
جان بولتون، در گردهمایی سازمان مجاهدین خلق اعلام کرده بود که سال ۲۰۱۹ میلادی را در تهران جشن میگیریم. اشارهای به سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی در این سال.
با این حال، آقای بولتون که اکنون مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، است روز ۲۳ اردیبهشت اعلام کرد که تغییر رژیم در ایران در حال حاضر در «دستور کار» دولت ترامپ قرار ندارد.
آیتالله خامنهای میگوید که همه اقدامات آمریکا در این ۴۰ سال «شکست خورده» و مانند «گربه معروف داستان تام و جری باز هم شکست خواهد خورد».
رهبر جمهوری اسلامی افزود: «رئیسجمهوری کنونی آمریکا هم سرنوشتی بهتر از اسلافش مانند بوش و نئوکانها و ریگان نخواهد داشت و در تاریخ گم خواهد شد».
سخنان آقای خامنهای در حالی بیان شده که در آستانه خروج آمریکا از برجام، بازار ارز در ایران به هم ریخت.
همچنین دولت حسن روحانی به رغم صدور بخشنامههای دولتی و فشارهای پلیسی، موفق به کنترل قیمت ارزهای خارجی نشده و بر اساس گزارشها، قیمت دلار به هفت هزار تومان رسیده و قیمت ارزهای کشورهای همسایه ایران از جمله لیر ترکیه و درهم امارات نیز در برابر واحد پول ایران افزایش قابل توجهی یافته است.
روز دوشنبه مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، با اعلام «شروط ۱۲ گانه» گفت که دولتش «شدیدترین تحریمهای تاریخ را علیه ایران وضع خواهد کرد و اگر حکومت ایران رفتار خود را عوض نکند فشار تحریمها افزایش خواهد یافت».
توقف غنیسازی اورانیوم، آزادی شهروندان آمریکایی زندانی، توقف برنامه توسعه موشکهای بالستیک، توقف حمایت از گروههایی چون حماس، حزبالله لبنان و جهاد اسلامی، عدم مداخله در امور عراق، سوریه و یمن، عدم حمایت از طالبان، پایان دادن به تهدید اسرائیل، عربستان و امارات، از جمله ۱۲ خواسته آمریکا از جمهوری اسلامی است.
ساعاتی بعد اما رئیسجمهوری ایران سخنان وزیر خارجه آمریکا را شبیه به سخنان مقامات دولت جرج بوش در ۱۵ سال پیش توصیف کرد و گفت: «شما چه کارهاید که برای ایران و جهان تصمیم بگیرید و بگویید ایران در زمینه فناوری هستهای باید چه کند».
سخنان وزیر خارجه آمریکا با استقبال شماری از متحدان آمریکا، از جمله دولتهای اسرائیل، امارات متحده عربی و بحرین روبهرو شده و شماری دیگر از متحدان آمریکا نیز انتقادها و یا تردیدهایی را مطرح کردهاند.
«جمهوری اسلامی نمیتواند با آمریکا تعامل کند»
رهبر جمهوری اسلامی در بخش دیگری از اظهارات روز چهارشنبهاش همچنین گفت که نباید «به چیزهای کماهمیت دل خوش کنیم».
وی افزود: «اینکه میگویند در قضیه برجام، آمریکا از نظر اخلاقی و آبرو شکست خورده. آیا ما مذاکره کردیم که آمریکا بیآبرو شود یا مذاکره کردیم که تحریمها برداشته شود؟ حالا هم که گفتهاند تحریمهای ثانویه هم بر میگردد».
اینکه میگویند در قضیه برجام، آمریکا از نظر اخلاقی و آبرو شکست خورده. آیا ما مذاکره کردیم که آمریکا بیآبرو شود یا مذاکره کردیم که تحریمها برداشته شود؟ حالا هم که گفتهاند تحریمهای ثانویه هم بر میگردد.رهبر جمهوری اسلامی ایران
حسن روحانی و مقامات دولت وی خروج آمریکا از برجام را باعث «بیآبرو» شدن این کشور در فضای بینالمللی دانستهاند.
رهبر جمهوری اسلامی در حالی اذعان کرده که هدف از مذاکرات اتمی برداشته شدن تحریمها بوده که همواره تحریمهای غرب را بیتاثیر دانسته بود.
رهبر جمهوری اسلامی سال ۹۰ در واکنش به تحریمهای غرب گفته بود که «انسان به یاد گربه کارتون تام و جرى مىافتد. تحرکش زیاد و هاى و هویش زیاد و حجمش بزرگ، اما نتیجه کارش نه آنچنان که خودش انتظار دارد یا بینندگان انتظار دارند».
وی تاکید کرده بود: «واقعاً همین جورى است. این به زیرکى شما بستگى دارد. آنها گفتند تحریمهاى هوشمند یا تحریمهاى فلجکننده؛ اما مىبینیم که این تحریمها نه آنچنان هوشمند بود، نه فلجکننده بود».
آیتالله خامنهای در سخنان روز چهارشنبهاش، یکی از «تجربههای» خروج آمریکا از برجام را این نکته دانست که ثابت کرد «دولت جمهوری اسلامی نمیتواند با آمریکا تعامل کند».
وی تاکید کرد که این اتفاق «جواب آن کسانی» است که میگفتند «چرا با آمریکا مذاکره و تعامل نمیکنید».
پیش از مذاکرات مستقیم مقامات ایران و آمریکا در دولت حسن روحانی درباره پرونده اتمی، دو کشور در سالهای پایانی دولت محمود احمدینژاد به صورت پنهانی و در کشور عمان چندین بار در سطح معاون وزیر خارجه با یکدیگر مذاکره کردند.
علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در دولت حسن روحانی و وزیر خارجه در دولت محمود احمدینژاد، گفته بود که این مذاکرات با اجازه رهبر جمهوری اسلامی انجام شد و آیتالله خامنهای دستور داد که تنها دربارهٔ موضوع هستهای مذاکره شود.
آقای خامنهای روز چهارشنبه همچنین گفت: «در مواجهه با برجام عناصر سیاسی و مطبوعاتی از سرزنش یکدیگر پرهیز کنند. انتقاد منصفانه ایرادی ندارد، اما اهانت و هتک حرمت نشود و دو قطبی بر اساس برجام به وجود نیاید».
پس از خروج آمریکا از برجام نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی شدیدا به حسن روحانی و تیم مذاکره اتمی حمله کردهاند که نمونه آن بیانیه احمد جنتی، رئیس مجلس خبرگان رهبری، و سخنان امامان جمعه است.