مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، می گوید واشینگتن «شدیدترین تحریم های تاریخ را علیه ایران وضع خواهد کرد و اگر حکومت ایران رفتار خود را عوض نکند فشار تحریم‌ها افزایش خواهد یافت».
آقای پمپئو روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت در یک سخنرانی در اندیشکده بنیاد هریتیج برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای جدید با ایران ۱۲ شرط تعیین کرد.
سخنرانی وزیر خارجه آمریکا حدود دو هفته پس از آن صورت می‌گیرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، اعلام کرد آمریکا از توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی خارج می‌شود.
آقای پمپئو گفت برجام یک توافق «بازنده» است که «پیامدهای منفی بزرگی» دارد. او افزود که از زمان امضاء توافق هسته‌ای در تیرماه ۱۳۹۴ ایران نفوذ و فعالیت خود را در خاورمیانه گسترش داده است.
او گفت تحریم‌ها «فشار مالی بی‌سابقه‌ای» به ایران وارد خواهند کرد. وزیر خارجه آمریکا، ایران را بزرگترین حامی تروریسم در جهان توصیف کرد و افزود: «ایران پول کافی برای هر دو کار نخواهد داشت».
آقای پمپئو گفت ایران زیر فشار این تحریم‌ها «برای زنده نگاه داشتن اقتصاد خود با چالش‌های بزرگی روبرو خواهد شد» و ناگزیر خواهد شد بین حفظ اقتصاد خود و یا حمایت از تروریست‌ها و گروه‌های شورشی در کشورهایی مثل لبنان، سوریه، عراق و یمن که آن را «به هدر دادن ثروت گرانبها برای جنگ در خارج» توصیف کرد یکی را انتخاب کند.
او افزود: «ایران پول کافی برای هر دو کار را نخواهد داشت».
وزیر خارجه آمریکا گفت ایران از پول نقدی که پس از لغو تحریم‌ها به دست آورده به عنوان «یک گنج جدید» برای حمایت از آن گروه‌ها استفاده کرده است.
آقای پمپئو افزود: «ما عوامل ایران و حزب‌الله لبنان را در سراسر جهان تعقیب کرده و آنها را خرد خواهیم کرد».
اظهارات وی در راستای ارائه «نقشه راه» دیپلماتیک دولت دونالد ترامپ در قبال ایران بیان می‌شود. یک مقام ارشد ایالات متحده پیشتر گفته بود که هدف از این نقشه، اعمال فشار بر تهران برای بازگشت به میز مذاکره است.
وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری از سخنانش گفت: «همان‌طور که در اعتراضات مربوط به حجاب دیدیم، به نظر می‌رسد افراد وحشی نظام خصوصا از زنان ایرانی که خواهان حقوق‌شان هستند، وحشت دارند. زنان ایران، به عنوان انسان‌هایی با منزلت ذاتی و حقوقی مسلم، شایسته همان آزادی‌هایی هستند که مردان ایران دارند».
وی افزود: «امید آمریکا این است که تلاش‌مان به سوی صلح و امنیت برای مردم ستمدیده ایران ثمربخش باشد. ما آرزوی دیدن سعادت و شکوفایی مردم ایران را داریم، مانند دهه‌ها پیش، و بهتر از همیشه. امروز ایالات متحده از برگزیدن مسیری تازه به سوی آن هدف، مفتخر است».
آقای پمپئو تصریح کرد: اگر در رفتار ایران «تغییراساسی» رخ دهد ایالات متحده حاضر است تحریم‌ها را بردارد. او زمان دقیق وضع تحریم‌ها را اعلام نکرد.
وی از جمله درباره شروط آمریکا گفت ایران باید «غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند».
ایران طبق برجام در چارچوب محدودیت‌های اعمال شده می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم با غلظت پایین را ادامه دهد.
وزیر خارجه آمریکا افزود: ایران باید به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دهد «بدون هیچ محدودیتی از تمامی تاسیسات در سراسر کشور بازرسی کنند». ظاهرا اشاره او به چند پایگاه نظامی است که در چارچوب برجام و طبق شروط ویژه‌ای بازرسی از آنها مجاز نیست.
آقای پمپئو همچنین گفت ایران باید تمامی برنامه‌ها و اقدامات قبلی خود برای تولید سلاح هسته‌ای را اعلام کند. به این ترتیب او موضوع جدیدی را گشوده که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آن را مختومه اعلام کرده است.
یکی دیگر از شروطی که او اعلام کرد قطع حمایت از شورشیان حوثی در یمن، «خروج همه نیروهایش» از سوریه، قطع حمایت از حزب‌الله لبنان و متوقف کردن «تهدید اسرائیل» است.
وزیر خارجه آمریکا گفت: «ایران در عین حال باید همه شهروندان آمریکایی را که در ایران مفقود شده» و یا «به خاطر جرایم ساختگی زندانی شده‌اند» آزاد کند.
وی در عین حال امتیازات بالقوه‌ای را که واشینگتن می‌تواند به ایران بدهد برشمرد.
آقای پمپئو گفت طبق توافق جدید با ایران، آمریکا حاضر است همه تحریم‌ها را لغو کرده، مناسبات دیپلماتیک و اقتصادی با ایران را احیاء کند و حتی به نوسازی اقتصاد آن کشور کمک کند.
۱۲ درخواست آمریکا از ایران که در سخنرانی مایک پمپئو، وزیر خارجه، اعلام شد:
۱۲ درخواست آمریکا از ایران که در سخنرانی مایک پمپئو، وزیر خارجه، اعلام شد:
۱. ایران باید تمامی ابعاد و مختصات برنامه نظامی – هسته‌ای سابق خود را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کند و به طور دائم و قابل راستی‌آزمایی، هرگونه کار روی این برنامه را تعطیل کرده و کنار بگذارد.
۲. ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کرده و هیچگاه به سمت بازفرآوری پلوتونیوم نرود. در کنار آن باید تاسیسات آب سنگین هم تعطیل شود.
۳. ایران باید به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دهد که به تمام پایگاه‌های ایران در سرتاسر کشور دسترسی پیدا کنند.
۴. ایران باید برنامه ساخت موشک‌های بالستیک و تولید آن و هرگونه آزمایش و توسعه موشک‌های قابل حمل کلاهک اتمی را پایان دهد.
۵. ایران باید تمام شهروندان آمریکایی و شهروندان متحدان ما را که به دلیل اتهام‌های جعلی دستگیر شده و یا در ایران گم شده‌اند، آزاد کند.
۶. ایران باید به حمایت از گروه‌های تروریستی در خاورمیانه پایان دهد؛ از جمله حزب‌الله لبنان، حماس و گروه جهاد اسلامی فلسطینی.
۷. ایران باید به حق حاکمیت دولت عراق احترام گذاشته و اجازه دهد خلع سلاح، جلوگیری از سازماندهی و بازجذب شبه نظامیان شیعه در عراق را دنبال کند.
۸. ایران باید به حمایت نظامی خود از شبه نظامیان حوثی پایان دهد و برای رسیدن به توافق صلح سیاسی در یمن، کار کند.
۹. ایران باید تمام نیروهای نظامی تحت فرماندهی خود را از سوریه خارج کند.
۱۰. ایران باید حمایت از طالبان و دیگر تروریست‌ها در افغانستان و منطقه را خاتمه دهد و به پناه دادن به القاعده پایان دهد.
۱۱. ایران باید به حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از تروریست‌ها و متحدان شبه‌نظامی‌اش پایان دهد.
۱۲. باید از رفتارهای تهدید‌آمیز علیه همسایگانش دست بردارد – خیلی از این همسایه‌ها، متحدان آمریکا هستند. از جمله اینکه از تهدید نابودی اسرائیل دست بردارد و پرتاب موشک به درون خاک عربستان سعودی و امارات متحده عربی را متوقف کند. همچنین این تهدید شامل کشتیرانی بین‌المللی و عملیات سایبری مخرب هم می‌شود.
وی افزود: «امید آمریکا این است که تلاش‌های ما در راستای صلح و امنیت برای مردم ایران که سال‌های طولانی مصیبت دیده‌اند دستاوردهایی داشته باشد».
وزیر خارجه آمریکا در دفاع از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام گفت این توافق «نتوانسته که امنیت مردم آمریکا را تضمین کند».
او نقطه ضعف‌های توافق هسته‌ای با ایران را بر شمرد و با اشاره به «زمان‌بندی پایان توافق» گفت: به محض پایان این دوره «آنها می‌توانند به سرعت کار تولید بمب را شروع کنند» و این باعث آغاز یک مسابقه تسلیحات هسته‌ای خواهد شد.
پمپئو گفت مقامات ایران برای حصول به این توافق با «سوء‌نیت» مذاکره کرده‌اند «چون ایران سال‌ها در مورد داشتن یک برنامه تسلیحات هسته‌ای دروغ گفته است».
او در عین حال از توافق هسته‌ای به خاطر اینکه با برنامه موشکی ایران برخورد نکرده است انتقاد کرد.
پمپئو تصریح کرد: پول نقد مسدود شده در خارج که پس از امضای برجام به دست ایران رسید به آن کشور امکان داد تا حزب‌الله لبنان را «تا بن دندان مسلح کند» و افزود این گروه «هدف گرفتن اسرائیل را در برنامه‌های خود دارد».
وزیر خارجه آمریکا افزود: ایران از زمان توافق هسته‌ای توانسته است «رژیم آدمکش بشار اسد در سوریه را تقویت و از نیروهای شیعه در عراق حمایت کند».
او در عین حال گفت ایران از شورش حوثی‌ها در یمن حمایت کرده و نیروی قدس «در قلب اروپا ترورهای مخفیانه انجام می‌دهد».
آقای پمپئو از ایران به خاطر بازداشت و زندانی کردن چند تن از شهروندان آمریکایی انتقاد کرد ولی افزود دولت دونالد ترامپ «سخت می‌کوشد تا همه آمریکایی‌ها را که غیرقانونی در ایران زندانی شده‌اند به خانه بازگرداند».
او گفت: آمریکا «به همکاری با متحدان خود برای مسدود کردن شبکه‌های مالی حمایت از تروریسم (ایران) ادامه خواهد داد» و تضمین خواهد کرد که «ایران نه امروز و نه هیچگاه در آینده نتواند به سلاح هسته‌ای دست یابد».
این مقام آمریکایی گفت اگر ایران تصمیم بگیرد فعالیت‌های هسته‌ایش را که طبق برجام متوقف شده‌اند از سر بگیرد «با مشکلاتی روبرو خواهد شد که هیچگاه تجربه نکرده است».
مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، گفته‌اند که اگر با اروپایی‌ها بر سر ارائه تضمین‌ها در مورد برجام به توافق نرسند ایران گزینه‌های مختلفی از جمله غنی‌سازی ۲۰ درصدی را در دستور کار دارند.
بر اساس توافق تیرماه سال ۱۳۹۴ که آمریکا دو هفته پیش از آن خارج شد ایران تنها مجاز به غنی‌سازی اورانیوم تا زیر چهار درصد است.
دونالد ترامپ از مدت‌ها پیش گفته بود توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی از جمله آمریکا ناکافی است.
پومپئو گفت: «در استراتژی که امروز آن را اعلام می‌کنیم ما خواهان حمایت مهمترین متحدان و کشورهای همکار خود در منطقه و سراسر جهان هستیم. منظورم فقط دوستان ما در اروپا نیست».
اتحادیه اروپا تلاش می‌کند ایران را قانع کند که حتی بدون حضور آمریکا در برجام به این توافق پایبند بماند.
وزیر خارجه آمریکا در عین حال به شرکت‌های اروپایی که در سال‌های اخیر با ایران قرارداد بسته‌اند هشدار داد که اگر تحریم‌های آمریکا را نقض کنند «پاسخگو» خواهند بود.
وزارت خزانه‌داری آمریکا به شرکت‌های اروپایی ۹۰ روز فرصت داده تا قبل از شروع تحریم‌ها فعالیت‌های خود را در ایران تعطیل کنند.
رهبران کشورهای اروپایی اکنون در حال یافتن و کاربست راه حل‌هایی برای پرهیز از تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کاستن از تاثیرات تحریم‌ها بر فعالیت شرکت‌های اروپایی در ایران هستند.
کمیسیون اروپا پیشنهاد کرده که کشورهای عضو این اتحادیه برای دور زدن تحریم‌های آمریکا پول نفت وارداتی از ایران را مستقیما به بانک مرکزی آن کشور پرداخت کنند.
آقای پومپئو اخیرا در یک گفت‌وگوی تلویزیونی ابراز امیدواری کرده بود که ایالات متحده بتواند در روزها و هفته‌های پیش‌رو، با متحدان غربی خود به توافقی دست یابد که نه تنها جهان را از برنامه هسته‌ای ایران، بلکه از -به تعبیر او- «رفتارهای بد» تهران نیز مصون نگاه دارد.
