خبرگزاری رویترز میگوید خروج دولت دونالد ترامپ از توافق اتمی و بازگشت قریبالوقوع تحریمها علیه ایران، پروژه چابهار که هدف بخشی از آن کمک به بازسازی اقتصاد افغانستان بود را به خطر انداخته است.
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، پس از توافق اتمی میان ایران، دولت باراک اوباما و پنج قدرت جهانی دیگر، به ایران رفته و دهها قرارداد از جمله در مورد پروژه بندر چابهار امضا کرده بود.
دهلی نو تلاش دارد با استفاده از بندر چابهار، به بازار آسیای مرکزی و افغانستان دست پیدا کند؛ با این حال حتی در دو سال گذشته نیز عملیات احداث این مسیر ترانزیت به دلیل نگرانیها از تصمیم دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا دربارهٔ برجام، به کندی پیش میرفت.
آقای ترامپ خواستار اصلاحاتی در برجام شده بود، موضوعی که با مخالفت جمهوری اسلامی روبهرو شد و در نهایت به خروج دولت ترامپ از توافق اتمی انجامید.
رویترز میگوید پروژه چابهار، بالقوه میتواند راهگشای میلیونها دلار تجارت با افغانستان، و کاهش وابستگی فعلی کابل به پاکستان باشد. دولت آمریکا صریحا از اقدامات پاکستان، از جمله بهدلیل «دخالت» در اوضاع افغانستان و «دادن پایگاه امن» به گروههای تروریستی، انتقاد کردهاست. اسلامآباد این اتهامها را رد میکند.
رویترز در ادامه گزارش خود در مورد اهمیت پروژه چابهار افزوده است بازسازی اقتصاد افغانستان میتواند از وابستگی کابل به کمکهای خارجی بکاهد و بهطور جدی به تجارت پردرآمد تریاک توسط گروه طالبان، ضربه بزند.
اواخر سال پیش شبکه طلوع افغانستان گفته بود دولت ایران برای ۱۶۵ شرکت افغان به منظور سرمایهگذاری و فعالیت در منطقه تجاری آزاد بندر چابهار، مجوز فعالیت صادر کرده است.
یک دیپلمات ارشد دولت هند به رویترز گفته است «تصمیم رئیسجمهوری ترامپ [برای خروج از توافق اتمی] ما را به سر خط بازگردانده و ما باید در مورد شرایط استفاده از چابهار دوباره مذاکره کنیم».
به گفته این دیپلمات هندی پروژه چابهار «مسیری بود که میتواند تجارت میان هند، ایران و افغانستان را دگرگون کند، اما در حال حاضر همهچیز در وضعیت نامعلومی قرار گرفته است».
کاخ سفید آمریکا هنوز به درخواست رویترز برای واکنش به این گزارش، پاسخی ندادهاست.
گفته میشود پروژه چابهار در جریان رقابتهای راهبردی هند با چین نیز اهمیت دارد؛ حسین آرین در یادداشتی برای رادیو فردا میگوید «هند در مقابل استراتژی چین در اقیانوس هند موسوم به «رشته مروارید»، رشته ویژه خود را تدارک دیده است که بندر چابهار، بندر دُقُم (در عمان) ، جزیره اَسامپشن (کشورجزیره ای سیشل)، جزیره آگا لِگا ( کشور جزیره ای موریس)، و جزایر اندامان و نیکوبار (بخشی از هند در خلیج بنگال، غرب سواحل میانمار) را شامل میشود».
بندر چابهار تقریبا در ۱۰۰ کیلومتری بندر گوادر پاکستان است. چین در حال حاضر مشغول توسعه بندر گوادر است. هند به هر دو کشور چین و پاکستان بهعنوان رقیب نگاه می کند. هند متعهد شده است ۵۰۰ میلیون دلار در بندر چابهار سرمایهگذاری کند و نوامبر سال گذشته اولین محموله کالای خود را از طریق همین بندر در دریای عمان به افغانستان صادر کرد.