چند روز بعد از اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، درباره ادامه ترانزیت گاز روسیه از طریق اوکراین، شرکت گازپروم این کشور به صورت ناگهانی اعلام کرد که کل قراردادهای گازی با اوکراین را لغو می‌کند.
کابینه دولت اوکراین برای جلوگیری از بحران انرژی و تلفات جانی، دستور به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها داده است.
آقای پوتین پنج‌شنبه هفته گذشته در دیدار با سباستین کورتس صدراعظم اتریش اعلام کرد پروژه خط لوله «جریان شمالی ۲» که قرار است سالانه ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز روسیه را مستقیما به آلمان برساند، رقیب صادرات گاز روسیه به اروپا از طریق اوکراین نیست.
دو روز بعد از این اعلام، شرکت دولتی گازپروم که انحصار صادرات گاز روسیه را در اختیار دارد، اعلام کرد که تمامی قراردادهای گازی با اوکراین را لغو می کند.
روسیه که یک سوم گاز اروپا را تامین می‌کند سال گذشته نیمی از صادرات خود به این اتحادیه را از طریق اوکراین انجام داده بود، اما آمارهای دو ماه گذشته نشان می‌دهد که ترانزیت گاز از اوکراین به اروپا به صورت چشمگیری کاهش یافته است.
گازپروم در سایت رسمی خود اعلام کرده است که تصمیم اخیر دیوان دادرسی بین‌المللی در رابطه با پرداخت ۲.۵ میلیارد دلار خسارت از طرف این شرکت به اوکراین، همچنین کاهش قیمت و حجم صادرات گاز به اوکراین را قبول ندارد.
این در حالی است که قبلا گازپروم تصمیم دیوان دادرسی بین‌المللی را قبول کرده و قرار بود از اول ماه مارس، پنج‌شنبه گذشته، صادرات سالانه چهار میلیارد متر مکعب گاز به اوکراین را آغاز کند.
اوکراین از سه سال پیش، واردات گاز از روسیه را متوقف کرده بود اما به صورت غیرمستقیم، گاز روسیه را از کشورهای همسایه خود وارد می‌کرد.
شرکت نفت و گاز اوکراین طی گزارشی در سایت رسمی خود اعلام کرده که حتی پول گاز را واریز کرده بود، اما روسیه روز پنج‌شنبه نه تنها گازی به این کشور نداد، بلکه وجه پرداختی را بدون هیچ توضیحی برگشت داده است.
اوکراین قبل از بحران داخلی که منجر به فرار ویکتور یانوکویچ، رئیس‌جمهوری سابق این کشور به روسیه شد، قراردادی برای واردات ۴۱ میلیارد متر مکعب گاز و همچنین انتقال گاز روسیه به اروپا را امضاء کرده بود.
مسکو متهم است که با حمایت از جدایی‌طلبان اوکراین به بحران سیاسی در این کشور دامن می‌زند و به خاطر ضمیمه کردن شبه‌جزیره کریمه اوکراین به خاک خود در سال ۲۰۱۴، با یک سلسله تحریم‌های اروپا و آمریکا مواجه شده است.
تصمیم ناگهانی شرکت گازپروم برای توقف صادرات و تزانزیت گاز از طریق اوکراین در حالی است که بخش عظیمی از اروپا، خصوصا خود اوکراین شاهد سرمای کم سابقه‌ای است و بنا به گزارش روز جمعه خبرگزاری فرانسه، تلفات انسانی سرمای اخیر در اروپا به ۶۰ نفر رسیده که ۲۳ نفر آنها در لهستان جان باخته‌اند که اختلافات شدید گازی با روسیه دارد.
این نخستین بار نیست که روسیه با لغو ناگهانی صادرات گاز به اوکراین و ترانزیت گاز از طریق این کشور در فصل سرما، اروپا را دچار مشکل می‌کند. این کشور در سال‌های ۲۰۰۶، ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نیز با با قطع چند روزه گاز، برای اروپا دردسر آفرین شده بود.
اتحادیه اروپا طی سال‌های گذشته برای تامین امنیت انرژی خود خطوط لوله و پایانه‌های دریافت گاز مایع «ال‌ان‌جی» زیادی احداث کرده است و از کشورهای مختلفی گاز وارد می‌کند، اما هنوز هم به صورت چشمگیری وابسته به گاز روسیه است.
روسیه نیز به نوبه خود، در حال تکمیل خطوط لوله جدیدی برای افزایش صادرات گاز به اروپا است. این کشور در نظر دارد تا پایان سال آینده خط لوله «جریان ترک» با ظرفیت سالانه ۳۱ میلیارد متر مکعب که از ترکیه می‌گذرد، همچنین خط لوله «جریان شمالی ۲» را برای صادرات گاز به اروپا تکمیل کند. با تکمیل این پروژه‌ها عملا نیازی به صادرات گاز از طریق اوکراین نیست.
روسیه سال گذشته به غیر از مسیر اوکراین، از طریق خاک بلاروس، همچنین خطوط لوله «جریان شمالی ۱» گاز به اروپا صادر کرده بود.
